An Uhelgoad

An Uhelgoad a zo ur gumun eus Bro-Gerne, e Menez Are, e departamant Penn-ar-Bed, e kornôg Breizh. Penn kanton e oa betek 2015.

An Uhelgoad

Al lenn hag ar bourk

Anv gallek (ofisiel)

Huelgoat

Bro istorel

Kernev

Melestradurezh

Penn-ar-Bed

an Uhelgoad (betek 2015)
Karaez (abaoe 2015)

Kod kumun

29081

Kod post

29690

Maer
Amzer gefridi

Jacques Thepaut
2021-2026

Poblañsouriezh

1 420 ann. (2022)^[1]

Stankter

95 ann./km²

Douaroniezh

Daveennoù
lec'hiañ

48° 21′ 54″ Norzh
3° 44′ 37″ Kornôg / 48.365, -3.743611

Uhelderioù

kreiz-kêr : 175 m
bihanañ 92 m — brasañ 267 m

Gorread

14,87 km²

An Uhelgoad

Ardamezioù

En gul e garv tremenant en aour; e gab kommet en geoted karget gant ur vrizhenn erminig en aour hebiaet gant div garpenn en aour ivez, treustellet tal-ouzh-tal; ur c'houdreustell en aour war al lodennadur.

Ger-ardamez: Ar mein kalet hag ar stêrioù arc'hant
Aozer: Bernard Le Brun
Diviz-kêr: 24 a viz Eost 1977

Istor

Henamzer

Ne gaver ket pikol tra a denn d'an Henamzer en Uhelgoad nemet al lenn, diwar ziouer a furchadennoù hag a enklaskoù moarvat. Koulskoude, dre ma n'emaer ket pell diouzh an hentoù pouezus a voe savet da vare ar Romaned ez eur techet da grediñ e veze darempredet an dachenn a ya d'ober parrez an Uhelgoad hiziv gant soudarded Roman. Soñjal a reer e oa bet Romaned o chom er c'hamp a vez graet « kamp Artus » anezhañ.

XVII^vet kantved

Emsavadeg ar Bonedoù ruz: anavezet eo ar barrez evit fedoù liammet gant dispac'h ar bonedoù ruz e 1675. Un digoll a 800 lur a voe paeet gant ar barrez d'an aotrou Le Moyne de Trevigny goude tagadenn e gastell e Sant-Hern d'an 11 a viz Gouere 1675 e-pad an emsavadeg^[2].

XX^vet kantved

Brezel-bed kentañ

Mervel a reas 93 gwaz eus ar gumun abalamour d'ar brezel, eleze 4,36% ag ar boblañs hervez an niveradeg bet graet e 1911^[3].

Eil brezel-bed

Mervel a reas 54 den ag ar gumun abalamour d'ar brezel^[4].
D'an 20 a viz Even 1940 e tegouezhas al lu alaman en Uhelgoad^[5].

Stourmerion ag ar Rezistañs en Uhelgoad
Karr hobregonet M 20 stadunanat en Uhelgoad

Dieubet e voe an Uhelgoad gant lu ar Stadoù-Unanet ha stourmerion ar Rezistañs goude emgannoù ouzh an Alamaned d'ar 5 ha d'ar 6 a viz Eost 1944.

Brezel Korea

Lazhet e voe ur serjant eus ar gumun e Muchon d’an 1 a viz C'hwevrer 1951^[6].

Brezelioù didrevadennañ

Brezel Indez-Sina

Mervel a reas daou vilour eus ar gumun^[7].

Brezel Aljeria

Lazhet e voe ur serjant eus ar gumun d’an 10 a viz Du e 1955 en El Milia (departamant Konstantin)^[8].

Monumantoù ha traoù heverk

Lec'hioù heverk er c'hoat

Un tamm-mat a reier iskis ha brudet a gaver en dro d'an Uhelgoad. En o zouez...

Ar Roc'h 'gren (ar Maen-Dogan)

Ar Roc'h 'gren, ur pezh karreg bras-divent, chomet eus ar mare ma veze korvoet greunit er vro, un esperadenn a vaen er c'hoad, zo 137 tonenn a bouez enni! Bras-eston eo he ment: 7 metr hirder, 3 m uhelder ha 2,80m ledander. Diazezet eo war ur c'her moan 90 cm hed a ro an tu dezhi da brañsellat un tamm pa bouezer gant e gein.

War lein ar roc'h e c'haller gwellet toulloù. Klotan a reont gant al lec'hioù ma veze lakaet gennoù houarn; d'ar mare ma veze korvoet ar greunit en Uhelgoat o doa klasket mengleuzierien faoutañ anezhi.

Ar Pont Ruz

Dont a ra an anv-gwañ "ruz" eus ar ger galianek "roudos". Soñjal a reer e oa bet savet ar pont-se da vare an Osismied, ur bobl c'halian eus strollad Kelted Arvorig. Vorgium (Karaez) e oa o c'hêr-benn.

Toull Artuz

Artuz zo un adstumm eus Arzhur, un aotrou breton, difenner ar pobloù kelt eus Breizh hag eus inizi Breizh-Veur e deroù ar VIvet kantvet. Hervez ar vojenn e kouske Artuz en toull-se gant un nebeud eus e geneiled varc'heien feal. Gwa d'an neb a zihune anezhañ hep abeg, hennezh ne chome ket bev. Rak ne ranked direnkañ ar Roue mojennel-se nemet pa veze e vro en arvar. A-benn ar fin e adstagas gant ar stourm asambles gant e varc'heien evit adsevel Rouantelezh Breizh lakaet en arvar gant ar Saozon.

An Toull Don

Erruout a ra ar stêr Arc'hant en Toull Don; en em deuler a ra-hi meur a vetr dindan hon treid. Ruziañ a ra an dour a-wechoù abalamour da liv ar c'hlegerioù.

Poull ar Boudiged

Ul lec'h boemus eo.

Menaj ar Werc'hez

Menaj ar Werc'hez zo bet krouet gant ur berniad reier bras. Ar mein, krignet gant ar dour-ruilh, o deus kemeret stummoù iskis. Gant un tamm ijin e c'haller gwelet armoù-kegin eus menaj ar Werc'hez: ur pofer, ul loa-gog, ur ribod, ur vegin.

Ar C'habell-touseg

Ar roc'h Ar C'habell-touseg

Douaroniezh

War lez ar Stêr Arc'hant emañ an Uhelgoad.

Emdroadur ar boblañs abaoe 1793

Melestradurezh

Tud brudet

Tud bet marvet eno

1919 : Victor Segalen, skrivagner

Liammoù diavaez

Commons

Muioc'h a restroù diwar-benn

An Uhelgoad

a vo kavet e Wikimedia Commons.

Dave ha notennoù

↑ Roadennoù ofisiel e lec'hienn an EBSSA
↑ Arthur Le Moyne de La Borderie, La Révolte du Papier Timbré advenue en Bretagne en 1675, adembannet e Les Bonnets Rouges, Union Générale d'Éditions (dastumadeg 10/18), Pariz, 1975 (e galleg), pajennoù 106-109.
↑ Memorial Genweb
↑ Memorial Genweb
↑ Jañ-Mari Skragn, Amzer ar vrezel 'kostez an Huelgoad, Brud Nevez/Emgleo Breiz, 200 (ISBN 2-86775-194-2)
↑ Fichenn hiniennel - Memorial Genweb
↑ Memorial Genweb
↑ Fichenn hiniennel - Memorial Genweb

[1] Roadennoù ofisiel e lec'hienn an EBSSA

[2] Arthur Le Moyne de La Borderie, La Révolte du Papier Timbré advenue en Bretagne en 1675, adembannet e Les Bonnets Rouges, Union Générale d'Éditions (dastumadeg 10/18), Pariz, 1975 (e galleg), pajennoù 106-109.

[3] Memorial Genweb

[4] Memorial Genweb

[5] Jañ-Mari Skragn, Amzer ar vrezel 'kostez an Huelgoad, Brud Nevez/Emgleo Breiz, 200 (ISBN 2-86775-194-2)

[6] Fichenn hiniennel - Memorial Genweb

[7] Memorial Genweb

[8] Fichenn hiniennel - Memorial Genweb

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]