Geneva

kumun suis e kanton Geneva
(Adkaset eus Genève)
Arabat droukveskañ gant Genova.
Geneva
Geneva
Gwel eus kêr.
Geneva
Anv alamanek Genf
Anv gallek Genève
Anv italianek Ginevra
Anv romañchek Genevra
Melestradurezh
Bro Suis Suis
Kanton kanton Geneva
Yezh ofisiel galleg
Niv. OFS 6621
Kod post 1201, 1202, 1203, 1204, 1205, 1206, 1207, 1208, 1209, 1211, 1200
Maer Alfonso Gomez Cruz
(Amzer gefridi) 2020-2021
Lec'hienn web https://www.geneve.ch
Poblañsouriezh
Poblañs 203 840 ann. ()
Stankter 12 796 ann./km²
Douaroniezh
Daveennoù
lec'hiañ
46° 12′ Norzh
6° 09′ Reter
/ 46.2, 6.15
Uhelder 373,6 metr
Gorread 15,93 km²
Kumunioù stok Carouge, Chêne-Bougeries, Cologny, Lancy, Pregny-Chambésy, Vernier, Le Grand-Saconnex, Veyrier

Genève (e galleg, yezh ofisiel er vro ; Geneva en arpitaneg) zo ur gêr e Kanton Geneva e Suis, war glannoù ar stêr Ron el lec'h ma kuita lenn Geneva (Léman e galleg, Lèman e frankoprovañseg).

Stummoù an anv kemmañ

Genava eo ar stumm latin a gaver e De Bello Gallico gant Caius Julius Caesar e 58 a-raok JK[1], ha Genáva e latin ar bobl, alese ar stumm gallek Genève. E yezhoù ofisiel ar vro e skriver Genève e galleg neuze, Genf en alamaneg, Ginevra en italianeg ha Genevra e romañcheg.
Génva eo ar stumm arpitanek, Genves e oa e galleg kozh kent ar stumm Gennes.
E brezhoneg e kaver Jeneva, Genava (hervez ar stummm latin) e geriadur Vallée ; n'eus meneg ebet e Geriadur Hemon-Huon (na 1993, na 2005).

Orin an anv kemmañ

Diasur eo orin Geneva.
Kinniget ez eus bet un orin keltiek en abeg d'ar galianeg genava, a zo kar d'ar c'hembraeg gen, genau ha d'ar brezhoneg genoù[2] : e "genoù" al lenn emañ kêr.
Un displegadur all zo deuet dre ar genyezhoniezh, pa dalvez ar wrizienn indezeuropek *gen- kement ha "javed", "jod", "chin" – un astenn d'ar ster-se eo "genoù" pa gomzer eus an dremm ha n'eo ket eus an digor ma lakaer boued ; kement ha "plegadenn", "kogn" e oa ster *gen- ivez (gwelit al latin genū, glin), alese Geneva oc'h ober dave d'ar c'hogn a zo e penn al lenn.
Keltiek avat e chom an dibenn -ava.[2].

Ur gêr a bouez kemmañ

Eil kêr Suis eo Geneva ha kêr-benn ar c'hanton. 185 028 a dud a oa enni e 2005, met an dachenn kêriet en dro dezhi en em astenn war kanton Vaud ha departamantoù gall an Ain hag an Haute-Savoie, a vev 760 000 a dud enni.

Istor kemmañ

E bro an Allobroged e oa pa oa aloubet gant ar Romaned.

Degemer kemmañ

Douar repuidi eo Geneva abaoe pell, dreist-holl abaoe ma voe degemeret enni ar brotestanted heskinet, evel Guillaume Farel, Jean Calvin ha Théodore de Bèze, ma veze graet ar Roma brotestant anezhi, hag ivez kêr Calvin.
E-touez an holl bolitikerien repuet enni emañ Lenin a-raok dispac'h 1917.

Kalz aozadurioù etrebroadel zo diazezet e Geneva, en o zouez :

 
Palez ar Broadoù

Kêrioù gevellet kemmañ

Liorzhoù ha parkoù kemmañ

 
An Horolaj bleuniet

310 hektar zo dindan koad pe geot, da lavarout eo 20% eus douar kêr.

Mell-droad kemmañ

Brudet eo ar c'hleub Servette FC savet e 1890. E 2005 e reas freuz-stal.

Beredoù kemmañ

Etre 1700 ha 1853, ne oa nemet ur vered e kêr, hini Plainpalais. E penn-kentañ ar bloavezhioù 1850 e voe krouet hini Châtelaine, ha hini Saint-Georges er bloavezhioù 1880. Hini kumun Petit-Saconnex zo e kêr abaoe 1931 pa voe kendeuzet an div gumun.

E-touez an dud veur beziet e Geneva emañ Jean Calvin ha Jorge Luis Borges.

Tud veur bet ganet e Geneva kemmañ

Gwelout ivez kemmañ

Liammoù diavaez kemmañ

Buhez sevenadurel kemmañ

Liammoù all kemmañ

Notennoù kemmañ

  1. (la) Levrenn I, 6 ha 7
  2. 2,0 ha2,1 Georges Dottin (1920), La langue gauloise, Slatkine Reprints, Genève, 1985, p. 108 (ISBN 2-05-100802-8).