Loeiz Herrieu

den
Reizh pe jener	paotr
Bro ar geodedouriezh	Frañs
Anv-bihan	Loeiz
Anv-familh	Henrio
Deiziad ganedigezh	27 Gen 1879
Lec'h ganedigezh	Lannarstêr
Deiziad ar marv	22 Mae 1953
Lec'h ar marv	An Alre
Yezhoù komzet pe skrivet	brezhoneg
Yezh implijet dre skrid	brezhoneg
Penalty	indignité nationale
Micher	istorour, barzh, skrivagner
Strollad politikel	Strollad Broadel Breizh (1931-1944)
Relijion	Iliz katolik roman
Oberenn heverk	Dihunamb
Diellaouet gant	Kreizenn an Enklaskoù Breizhek ha Keltiek
Ezel eus	Kevredigezh Vroadel Breizh, Unvaniez Arvor

Loeiz Herrieu, Louis Henrio, ganet d'ar 27 a viz Genver 1879 e Lannarstêr (ul lodenn eus Kaodan er mare-se), Bro-Gwened, Mor-Bihan, marvet d'an 22 a viz Mae 1953, en Alre, Bro-Gwened, Mor-Bihan. Mab labourerion-douar, brezhonegour a-vihanik, derc'hel a reas an douar e Lannarstêr hag en Henbont. Labourer-douar, barzh, skrivagner ha kazetenner brezhonek, ha brogarour breizhat.

E vuhez

Skol Diwan Loeiz Herrieu en Oriant

Ganet e oa bet e Lannarstêr er Morbihan, d'ar 27 a viz Genver 1879 ha marvet d'an 22 a viz Mae e 1953 en Alre. E anv e marilh an ti-kêr a oa Louis Henrio. Herrieu a oa ur skrivagner gwenedek. Lesanvet e oa “Er Barh Labourer”, ar barzh labourer. Mab ul labourer-douar e oa. Ar gwenedeg a veze e yezh abaoe ma oa bihan. Anvet eo bet Skol Diwan An Oriant skol “Loeiz Herrieu” e 2003. Anvioù-pluenn en devoa : Ab Guenel, Er Barh Labourer, Er Boulom Uisant, Er Bugul Gunthiern, Estik er Goh-Ker, Fetekour, Louis du Cosquer, M.I ( evit Mab Izabel ), L. er Rouzig, pe c’hoazh Er Voualh Argant.

Embann a reas ar gazetenn Dihunamb evit ar wech kentañ e 1905 gant sikour Andrev Mellag. E Dihunamb e kaver pennadoù a bep seurt, rolloù gerioù brezhoneg mat, sonennoù kozh, krennlavarioù, sorbiennoù ha kuzulioù mat evit al labourerien-douar. E vignoned a oa Yann-Ber Kalloc'h, Roperzh ar Mason ha Zavier Langleiz.

Dimeziñ a reas d'an 11 a viz Genver 1910, gant ur plac’h yaouank eus Langedig, Loeiza er Meliner hec’h anv (« Vedig an Evel »).Bet o deus daou paotr unan anvet Meriadeg Herrieu hag a zo beleg ha skrivet gantañ ur geriadur, hag e eil mab a zo Armel Herrieu, labouret en deus evit gouel etrekeltiek an Oriant. Loeiz 'zo bet isofiser e-pad brezel bed 1914-1918. Kendalc'het en deus etre an daou vrezel bed d'ober e labour : un dastumadeg eus traoù Breizh, aozañ kenstrivadegoù e brezhoneg e-barzh ar skolioù, hag evel-just kendalc'het en deus gant e gazetenn “Dihunamb”. Aozañ a reas gant Yann Vari Frañsez Jakob hag André Mellac, gorsedd Lokmariaker.

Rebechoù

Rebechet ez eus bet dezhañ gant souverenisted c'hall zo bezañ bet skrivet pennadoù a oa enep-yuzev e-kerzh ar brezel, ha gant gwir abeg. Evelkent e ranker lakaat ar soñjoù-se e-keñver ar soñjoù a rene d'ar c'houlz-se, o c'houzout e oa Loeiz Herrieu ul lenner reoliek eus ar gazetenn gatolik La Croix hag a vounte seurt siklezonoù enep-yuzev e pennoù an dud a-raok ar brezel, da goulz Afer Dreyfus, koulz hag e-pad ar brezel diwezhañ. Ne rae Herrieu ken nemet restañ e bater war-lerc'h unan all. Ar gazetenn-se, hag a zo bet tremenet da genlabourerez stad Vichy, a zo anezhi c'hoazh en deiz a hiziv ha ne rebecher ket kalz a dra dezhi. Kazetenn an Iliz Katolik gall e oa, hag ez eo c'hoazh. Kaset e veze ar mennozhioù-se en-dro dre hengoun an Iliz abaoe sened-iliz Latran e 1215 (Daoust ha ne oa ket ar bobl yuzev an hini he devoa lazhet ar C'hrist ? a lavarent). Daoust d'ar skridoù divalav-se, n'heller ket renkañ Loeiz Herrieu e-touez an nazied. An 31 pennad a vez rebechet dezhañ a ranker lakaat keñver-ha-keñver gant e oberenn war he led. Pa reer se, e taoler pled ez eo bet hemañ un den a-bouez evit ar vro en e amzer. Rankout a reer kaout doujañs ouzh e oberenn hollek a voe ur gaer a hini, a roas c'hoant da veur a Wenedour da virout ha da labourat rannyezh Gwened.

Oberennoù skrivet

Kazetenn Dihunamb

Er bloaz 1905 e voe moulet niverenn gentañ Dihunamb, ur gelc’hgelaouenn viziek a zo deuet er-maez betek miz Eost 1944. Savet eo bet ar gazetenn-mañ a-benn dihuniñ brezhonegerien Bro Gwened evit diorroiñ muioc’h al lennegezh vrezhonek.

Dihunamb, kazetenn vrezhonek bet krouet en Oriant gant Loeiz Herrieu, embannet etre 1905 ha 1914, hag adalek 1921 betek 1944.

Levrioù

Kentan Fesken (Première gerbe)... Er flip, Ur fest ; Men Dous. An Oriant. Ti-moulañ A. Cathrine, 1902. 16 p.
Istoér Breih, pe Hanes ar Vretoned, a-gevred gant skrivagnerion arall; An Oriant, Dihunamb, 1910. 377 p.
Tud brudet hor bro-ni; embannadurioù Dihunamb, An Oriant, 1931.
Chansons populaires du pays de Vannes, Guerzenneu ha sonenneu Bro-Guéned, dastumet hag embannet an testennoù e brezhoneg ha lakaet un droidigezh vrezhonek. Skrivet an tonioù gant Maurice Duhamel. Pariz, Rouart, Lerolle et Cie, 1911, 1912, 1930. 3 levrenn — Adembannet gant Festival interceltique de Lorient, 1997. 1 levrenn (185 p.) + 1 bladenn-arc'hant.
Kammdro en Ankeu : karnedigoù Loeiz Herrieu a-hed pevar bloaz hanter ar brezel 14 ; bet embannet a-dammoù er gelaouenn Dihunamb etre 1933 ha 1942 ; adembannet e doare-skrivañ peurunvan aozet get François Louis e-giz Kammdro an Ankou (Brest: Al Liamm, 1994. 317 p., tresadennoù gant L. Herrieu) — Troidigezhioù e galleg: Le Tournant de la Mort, gant Gabriel Le Mer, Frédéric Le Personnic, Julien Prigent; Plesala : Association "Bretagne 14-18", 2002. 250 p. ; Le Tournant de la Mort, ha notennoù, gant Daniel Carré, Travaux d'Investigation et de Recherche, Roazhon, 2014. Lizheroù skrivet e-pad ar brezel bed kentañ. Embannet goude e varv.
Nag ar gwenan : lizheroù skrivet gant Loeiz Herrieu d'e wreg a-hed ar brezel, un embann aozet gant Daniel Carré, Travaux d'Investigation et de Recherche, 2016 ; Daniel Carré ha Travaux d'Investigation et de Recherche a ginnig ivez un embann eus an dastumad e galleg.
De hortoz Kreiznoz, filajad en nédeleg, skeudennet get Xavier Haas, Xavier de Langlais, Perrin hag en Oberour, An Oriant, "Dihunamb", 1942 (danevelloù);
Le Breton usuel vannetais (dornlevr deskiñ); Ul levr da zeskiñ brezhoneg gant ur yezhadur, rolloù gerioù renket hervez al lizherenneg, kaozioù. An Oriant. Dihunamb, 1912. — Eil embannadur klokaet e 1934. 386 p.
La Littérature bretonne depuis les origines jusqu'au XVIIIe siècle. Ur brezegenn graet dirak Kelc'h breizhat An Oriant, d'ar 26 a viz Meurzh 1938. An Oriant, Dihunamb. 1938. 32 p. [Kentañ skrid ul levr a vo embannet e 1943.]
Dasson ur galon, gwerzenneu. Skeudennet get Padrig Guérin. Résonances d'un cœur, poèmes bretons. Kinniget gant Pier Tual. Pondivi. Dihunamb, 1957. XVI-255 p. — Embannadur all gant Brud Nevez, 1983. 144 p.
Buguléz Kerdored (e Meheuen 1792). Péh hoari e ter loden ar amzér en Dispeah é Lanngedig. An Oriant. E. Le Bayon, 1913. 48 p.
De hortoz kreiznoz, filajad en Nédeleg skeudennet get Xavier Haas, Xavier de Langlais, Perrin hag en oberour. An Oriant. Dihunamb, 1942. XL-305 p.

Pennadoù all

Ur bern pennadoù en deus skrivet e kelaouennoù all. Sellit ouzh Geriadur ar skrivagnerien ha yezhourien savet gant Lukian Raoul, Al Liamm, 1992.

Liammoù

[1],"Mem bro", skrivet gant Loeiz Herrieu ha distaget gant Albert Bocher, barzhoneg brudet Loeiz Herrieu klevet e Kan ar Bobl 2008 e Pondi.
(fr) Lec'hienn diwar-benn Loeiz Herrieu