René Le Fur

den
Reizh pe jener	paotr
Bro ar geodedouriezh	Frañs
Anv-bihan	René
Anv-familh	Le Fur
Deiziad ganedigezh	12 Gen 1872
Lec'h ganedigezh	Pondi
Deiziad ar marv	23 Ebr 1933
Lec'h ar marv	Pariz
Lec'h douaridigezh	Montmartre Cemetery
Breur pe c'hoar	Louis Le Fur
Yezhoù komzet pe skrivet	galleg
Micher	mezeg, surjian, troazhadour
Strollad politikel	Action Française
Ezel eus	Kevredigezh Vroadel Breizh
Prizioù resevet	Marc'heg al Lejion a Enor, Médaille d'honneur des épidémies

René Frédéric Le Fur, ganet e Pondi d'an 12 a viz Genver 1872 ha marvet e Pariz d'an 23 a viz Ebrel 1933, a oa ur surjian, un troazhadour hag ur stourmer roueelour ha rannvroelour ivez. O vezañ ma oa ur mezeg arbennigour anavezet-mat e Pariz en em ouestlas da sevel obererezhioù evit ar Vreizhiz o chom e rannvro Bariz, renerezh ar gelaouenn sizhuniek Le Breton de Paris en o zouez^[1]. Ken uhel e voe e vrud, ma voe lesanvet priñs ar flañchell.

Buhez

Mab e oa d'an advoue Jules-Louis Le Fur, bet maer Pondi. E vreur, Louis, a voe gwiraour. Ur vachelouriezh war ar skiantoù a dapas e Skol-veur Roazhon e 1890 ha mont a reas da ziabarzhad en ospitalioù Pariz e 1895. E 1897 ez eas da servij en ur c'hlañvgarr pa voe brezel etre Gres ha Turkia.
Arbennigour war an droazhadouriezh e choazas da vezañ pa soutenas e dezenn doktorelezh e 1901. Bez e voe surjian en ospital Péan hag er glinikenn Sant-Yann-Doue. E-pad ar Brezel-bed kentañ e voe pennsurjian en adospital staliet el lise Jeanson-de-Sailly.
Ur c'hatolik gredus e voe ken e teuas da vezañ sekretour meur ar servij klokaus evit kelenn ar vezegiezh aozet gant an Institut catholique de Paris e 1908.
Dimeziñ a reas gant Marie Nicolaÿ, merc'h d'an alvokad ha skridarnodour katolik, Fernand Nicolaÿ. Ur genkiz a brenas e Kiberen e Beg Kilvig.
Prezidant Medisined ar Saena e voe e 1923-1924.
Hervez Thomas Perrono, m'eo nebeutoc'h anavezet eget Ernest Renan, met ken bras all e voe e bouez evit ma vije frammet kumuniezh Breizhiz er gêr-benn, a-dra sur. Pa varvas e 1933 e voe interet e bered Montmartre, goude an obidoù ma teuas prezidant ar Republik c'hall, Albert Lebrun^[2].
.

Engouestladur politikel

Ur roueelour oberiant e oa René Le Fur, ken ez eas da vezañ mezeg ofisiel an Dug Orleañs, emvenner roue Bro-C'hall. E 1904 e krouas an Entente nationale pour la reconstitution intégrale des libertés de France evit bodañ an holl dud a youl-vat da enebiñ ouzh an enebourien a-ziabarzh : frañmañsoned, yuzevien, meteked, etrebedelourien^[3] hag e 1906 e c'houzañvas ur furchadeg-ti pa voe renet gant gouarnamant ar Bloc des gauches un enklask war itrikoù an tu dehou pellañ. Er mare-se e voe unan eus paeroned an Institut d'Action française. E 1906 e enebas ouzh an dud a soutene ar c'habiten Dreyfus hag e roas arc'hant evit ma vije medalennet ar jeneral Mercier, ministr ar Brezel e 1899^[4].

Pennadurezh rannvroelour

E darempred e voe gant un toullad emsaverien rannvroelourien, (markiz an Estourbeillon , Teodor Botrel, Charles Le Goffic, Eugène Le Mouël) hag e talc'has da lakaat Breizh hag ar Vreizhiz en a-raok^[5]. E kevredigezh Morbihaniz Pariz e emezelas hag evel eil prezidant e kemeras perzh e krouidigezh Kevredad kevredigezhioù breizhat ar Saena e 1911^[6]. E 1911, da-geñver staliadur monumant an Unianezh e Roazhon e lañsas un isskridad evit lakaat war wel an enebiezh ouzh delwenn Anna Vreizh daoulinet dirak ar roue gall dispaket e Roazhon, ha kinnig ma vije krouet un delwenn dereatoc'h, Breizh war sav, hec'h anv.

Da-geñver liñvadennoù e Pariz (C'hwevrer 1910) ec'h aozas Koan Breizhiz Pariz, hag a vo kendalc'het e 1911 dindan paeroniezh Kevredigezh Breizhiz Pariz hag ar gelaouenn sizhuniek Le Breton de Paris, krouet gantañ e 1908 hag e renas anezhi betek 1923. Enni e veze embannet evit netra kemennadennoù ar c'hevredigezhioù hag ar c'hevarzheoù breizhat a veze krouet e rannvro Pariz ingal hag oberiantizoù Kevredigezh Vroadel Breizh.
En e di, 14 straed Vaneau, e veze roet kentelioù brezhoneg bep yaou gant Adrien de Carné adal 1914^[7].
Sevel a reas oberennoù-skoazell evit ar Vreizhiz e Pariz, ar gilezegezh, La Mutualité bretonne (1908) ha L'Œuvre du vestiaire breton (e 1914, L'Œuvre du soldat breton). Ouzhpenn an harp evit kaout fred e voe kinniget da izili ar gilezegezh mont da vezañ pareet e Klinikenn Sant-Lug^[8].

Enorioù

Medalenn a-enor an darreuziadoù, 1917
Marc'heg al Lejion a-enor, 1921

Levrlennadur

Armel Calvé, Histoire des Bretons à Paris, Coop Breizh, 1994. (ISBN 9782909924289)
Françoise Le Goaziou & Frédéric Morvan, Bretons-sur-Seine, Éditions Ouest-France, 2019, pp. 149-152. (ISBN 9782737381157)

Thomas Perrono, Le docteur René Le Fur : figure de la notabilité de la communauté bretonne à Paris. Kelaouenn enlinenn An Eñvor, s. d.

Notennoù ha daveennoù

↑ (fr) BnF
↑ Le Figaro, 27 Ebrel 1933, p. 2.
↑ Rentañ-kont ur brezegenn dibunet e sal al Liorzherezh, e Pariz, d'an 21 a viz 1905 e-barzh levrig L'Entente nationale, L'armée et la franc-maçonnerie, 1905.
↑ Isskridad lañset gant ar Revue d'Action française, 15 Here 1906.
↑ Armel Calvé, Histoire des Bretons à Paris, p. 115.
↑ Armel Calvé, Histoire des Bretons à Paris, p. 136.
↑ Armel Calvé, Histoire des Bretons à Paris, p. 212.
↑ Armel Calvé, Histoire des Bretons à Paris, p. 112.

[1] (fr) BnF

[2] Le Figaro, 27 Ebrel 1933, p. 2.

[3] Rentañ-kont ur brezegenn dibunet e sal al Liorzherezh, e Pariz, d'an 21 a viz 1905 e-barzh levrig L'Entente nationale, L'armée et la franc-maçonnerie, 1905.

[4] Isskridad lañset gant ar Revue d'Action française, 15 Here 1906.

[5] Armel Calvé, Histoire des Bretons à Paris, p. 115.

[6] Armel Calvé, Histoire des Bretons à Paris, p. 136.

[7] Armel Calvé, Histoire des Bretons à Paris, p. 212.

[8] Armel Calvé, Histoire des Bretons à Paris, p. 112.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]