Añjela Duval

Añjela Duval, Marie-Angèle Duval ent-ofisiel e galleg, «Dual» pe «Dualenn» an anv-familh-mañ e brezhoneg, a zo ur varzhez hag a skrive e brezhoneg, bet ganet d'an 3 a viz Ebrel 1905 er C'houerc'had, e-tal kichen Plouared (Aodoù-an-Arvor), hag aet da Anaon d'ar 7 a viz Du 1981, en Lannuon.

Añjela Duval

den

Reizh pe jener	plac'h
Bro ar geodedouriezh	Frañs, Breizh
Anv e yezh-vamm an den	Añjela Duval (breton)
Anv ganedigezh	Marie Angèle Duval
Anv-bihan	Marie-Angèle
Anv-familh	Duval
Deiziad ganedigezh	3 Ebr 1905
Lec'h ganedigezh	Ar C'houerc'had
Deiziad ar marv	7 Du 1981
Lec'h ar marv	Lannuon
Lec'h douaridigezh	Q110336096
Yezhoù komzet pe skrivet	galleg, brezhoneg
Micher	barzh, skrivagner, politiker lec'hel
Diellaouet gant	Q105839860

He buhez

Añjela Duval 'zo bet ganet e 1905, merc'h da Erwan Duval ha da vMari-Soaz an Olier. E-kreiz maezioù Bro-Dreger e oa he zud o terc'hel ur menaj bihan, e Traoñ-an-Dour, e parrez ar C'houerc'had. Eürus eo bloavezhioù kentañ ar plac'hig, daoust ma n'eus bugel all ebet nag en ti, nag er gêriadenn. Al loened hag ar plant eo he mignoned kentañ. Ar skol, "ur bed kriz", a laka un harz d'ar mare eürus-se. Er skol e chom betek he daouzek vloaz.

Da bemzek vloaz, e 1920, e wisk Añjela ar c'hoef. Ur plac'h yaouank eo bremañ. Gant merc'hed en oad ganti e vez gwelet er pardonioù hag er frikoioù. Ur goantenn, pe ur bleumpenn an hini eo. Plijout a ra da baotred an terouer. Lizheroù a skrivont dezhi evit goulenn an "aotre da zaremprediñ" pennhêrez Traoñ-an-Dour. Ne blij hini ebet d'ar vamm. Tud Añjela o deus ezhomm eus o merc'h e-barzh er menaj. Aet int war an oad : an tad zo bet ganet e 1861 hag ar vamm e 1867. Labour a-walc'h zo : start eo ar bloavezhioù 30-36 evit ar gouerien rak ar prizioù zo aet d'an traoñ... Hag e 1939 e tarzh ar brezel. N'he devez ket Anjela kalz amzer da soñjal en dimeziñ. Labourat a ra kement hag ur mevel. Degas a ra yaouankiz e-barzh he zi ivez.

E 1941 ez a an tad da Anaon. Ar vaouez yaouank a gemer penn ar menaj. Bez' e plij al labour-douar dezhi. Desket he deus ar vicher digant he zad. Heuliet he doa kentelioù labour-douar dre lizher ivez. Pounner eo ar samm avat. E 1951 e varv ar vamm. Pa zeu an noz e vez Añjela hec'h-unan ouzh taol. Ur vaouez 46 vloaz eo, merket he c'horf gant al labour. Pell emañ koantenn Traoñ-an-Dour.

Dedi war he maen bez e Plouared

Goude ar brezel e cheñch al labour-douar. Adalek 1954 e vez prenet traktorioù ha goroerezed. E 1958 e kroger da adlodennañ an douaroù... Implijad "ar bank a gemer, tamm-ha-tamm, plas ar person". Mestrez Traoñ-an-Dour a gompren ne vo ket a blas eviti el labour-douar nevez. Lenn brezhoneg a rae-hi abaoe yaouank, met ne oa ket bet gouest da skrivañ anezhañ kent ar bloavezhioù 1960. D'ar mare-se, ma oa-hi o klask ur gelaouenn vrezhonek, e oa bet roet anv Ar Bed Keltiek dezhi.

Ar skrivagnerez

Emsaverez ha broadelourez e oa-hi, ar pezh a oa dibaot a-walc'h evit ur beizantez. Difenn a rae ivez an natur, hag ur gristenez gredus e oa ivez.

Deuet e oa-hi da vezañ anavezet e-maez bed ar brezhoneg goude un abadenn-dele, Les Conteurs, e 1971.

Skrivet he deus bet e-barzh Al Liamm, Barr-Heol, Ar Bed Keltiek hag Hor Yezh.
Hec'h Oberenn glok zo bet embannet er bloaz 2000. 1 000 skouerenn a oa bet tennet eus ar levr ; gwerzhet int bet buan. Un embannadur all a zo bet e 2005.

Oberennoù

• Kan an douar. Brest, Al Liamm, 1973
• Traoñ an Dour (embannet goude he marv), Al Liamm, 1982
• Rouzig ar gwiñver, An Here 1989
• Stourm a ran war bep tachenn, embannadurioù Mignoned Anjela, 1998
• Tad-kozh Roperz-Huon (1822-1902), Hor Yezh, 1982 ha 1993.
• Me, Anjela (skridoù plaen), Mouladurioù Hor Yezh, 1986, 2011.
• Oberenn glok, 2000, 2005.
• Kaieroù dornskrivet, 1920-1968 da vezañ sellet war lec'hienn levraoueg niverel skol-veur Roazhon 2

Troidigezhioù

• Lenora Timm, A Modern Breton Political Poet, Anjela Duval A Biography and an Anthology, Studies in French Literature Number 5, Edwin Mellen Press, ISBN 0-88946-570-3, 1990.
• Au fil des saisons - Gant ar mareoù-bloaz, (e div yezh, galleg gant Per Jakez Helias), Coop Breizh, 1995
• Quatre Poires / Peder berenn (sic), galleg gant Paol Keineg), embannadurioù Mignoned Anjela, 2005 & Coop Breizh, 2021 (ISBN 2-84346-927-9)

Kanaouennoù

Meur a wech eo bet kanet he barzhonegoù gant arzourien liesseurt. Gwelet : Kanaouennoù savet diwar barzhonegoù Anjela Duval.

Diwar he fenn

• Anjela Duval gant Roger Laouenan, Emb. Nature et Bretagne, 1982.
• Lenora Timm, A Modern Breton Political Poet, Anjela Duval A Biography and an Anthology, Studies in French Literature Number 5, Edwin Mellen Press, (ISBN 0-88946-570-3), 1990.
• Lettres à Gérard le Gouic. Ha bevet Breizh!, Emgleo Breiz, 2013, (ISBN 9782359740677)

Liammoù diavaez

• Kaieroù A. Duval niverelaet
• L'Ouest en mémoire (Ina) - Evit kejañ gant Añgela Duval
• Lec'hienn Mignoned Anjela
• Ur filmig diapoioù graet gant skolajidi Diwan [1]
• Ur filmig bet graet e 1963 e-lec'h ma weler Añjela Duval er gêr, diwar Gaouenn.net[2]
• Barzhoneg "E-tal an tan" [3] [4]
• Anne Auffret diwar-benn Añjela Duval [5]
• Ronan Koadig diwar-benn Añjela Duval [6]
• "Lagad an Heol", barzhoneg lennet, [7]