Kantikoù da Sant Erwan

Daou gantik, da vihanañ, a zo anvet Kantik da Sant Erwan pe Kantik Zant Ervoan.

Kantik Zant Ervoan

Savet e oa bet gerioù ar c'hantik Zant Ervoan, a grog gant N'en euz ket enn Breiz, N'en euz ket unan, gant an aotrou Jean François Le Pon^[1] da gentañ-penn, hag eñ kelenner e kloerdi bihan Landreger (1874-1883) ha kure hec'h iliz-veur da c'houde (1883-1891).
Azasaet en devoa ton unan eus koshañ gwerzioù ar Barzaz Breiz, Lez-Breiz^[2] an anv anezhi : sinet e voe an imprimatur gant an eskob Eugène Bouché (1828-1888) d'an 18 a viz Mae 1883.

E penn-kentañ miz Mae 1794, e-pad an Dispac'h Gall, e oa bet drastet iliz-veur Landreger ha distrujet^[3] bez Erwan Helouri gant ur batailhon soudarded c'hlas eus Étampes. Meneget en devoa ar skrivagner brezhonek Lan Inisan (1826-1891) an darvoud-mañ e kentañ levrenn e romant Emgann Kergidu (1877) : "Ker buan e voe klasket binviachoù, ha bolz sant Ivon ne zaleas ket da vezañ freuzet ha bruzunet." (Al Liamm, trivet embannadur 1977, pajenn 30). Savet e oa bet ar monumant gant an dug Yann V (1389-1442) evit enoriñ an den sant.

Setu ma voe graet e soñj gant an aotrou 'n eskob Bouché, genidik eus Rostrenn, da adsevel ar bez disakret, harpet ma oa gant an istorour breizhat Arthur de La Borderie (1827-1901). Benniget e voe ar maen kentañ anezhañ d'an 19 a viz Mae 1886. Diwar daou boz warn-ugent ar c'hantik savet gant Le Pon e oa daouzek gouestlet d'ar bez nevez da vezañ savet. Lakaet d'ar 6 a viz Gwengolo 1888 ne voe ket an aotrou Bouché evit arvestiñ ouzh al lid-digeriñ dre ma'z eas da Anaon d'ar 4 a viz Mezheven e Landreger, siwazh dezhañ. Nullet e voe ar gouel : ret e voe gortoz anvidigezh an eskob nevez, ar pezh a voe graet d'an 28 a viz Eost 1889. Berraet e voe ar c'hantik da driwec'h poz^[4] a-benn lid-digeriñ nevez an 9 a viz Gwengolo 1890 hag an hini a veze graet Laouenanig Zant-Ervoan anezhañ a voe anvet da chaloni-enor gant an aotrou Pierre-Marie Fallières^[5], eskob Sant-Brieg ha Landreger, e dibenn an tri devezh gouelioù. Embannet e voe dindan stumm ur follenn-nij, e ti an intañvez ar Flem e Landreger.

Adkempennet e voe Kantik Zant Ervoan hag astennet e bozioù gant Juluen Sklison, kure e Landreger, hag embannet e 1936 el levrig Recueil de Cantiques A SAINT YVES (LES PRESSES BRETONNES - SAINT-BRIEUC), Kantik Zant Erwan e ditl ar wech-mañ. An doare-mañ eo a vez kanet c'hoazh hiziv an deiz.

Lenn a c'heller un doare all war lec'hienn Eskopti Sant Brieg ha Landreger (Kantik Sant Erwan), gwall souezhus gerioù kentañ ar c'hantik :

Nann, n’eus ket e Breizh, nann, n’eus ket unan Nann, n’eus ket ur sant, evel sant Erwan Nann, n’eus ket ur sant, evel sant Erwan

Emichañs e oa bet gwallgomprenet gant saver ar gerioù-se stumm nac'h kozh Treger "N'en euz ket enn Breiz, N'en euz ket unan" a gaver er reoù orin. Displeget e oa bet kement-se gant person kozh Landreger Yann Talbot (1940-), gant kalz a vousfent, en ur filmig hag a c'heller gwelet war al lec'hienn KAOUENN.net : Kantik brudet sant Erwan ha fentigelloù, gant Yann Talbot, 31 a viz Mae 2009..
An hevelep gerioù a c'haller kavout e-barzh unan eus an danevelloù gant Anjela Duval, Pardon Sant Erwan an titl anezhi :
« Ya, ya, ur pardon kaer, » a soñje Emari. 'N em ankouazh a reas memes da ganañ
ivez da heul ar prosesion gant e vouezh izel raoulet. Eñ hag en devoa bet biskoazh
klevet den ebet anezhañ o kanañ er gêr.

Na 'n eus ket e Breizh Na'n eus ket unan Na'n eus ket ur sant

Evel sant Erwan.^[6]

Ar pozioù (embannadur 1936)

N'an neus ket e Breiz, n'an neus ket unan,

N'an neus ket eur Zant, evel Zant Erwan (Diou wech).

'Neus ket en Argoad, na mui en Arvor,

Kouls ha zant Erwan 'vit an dud a vor.

N'an neus ket er vro, dre-holl e lerer,

Hag a ve ken mat 'vit al labourer.

'Neus ket kaerroc'h skouer d'an dud a lezenn,

Evit zant Erwan, skouer ar veleien.

Ha d'ar bevein gaez, ha d'an dud a boan,

N'an neus ket gwelloc'h evit zant Erwan.

'Neus ket eur chapel, hen beder enni,

Gant mui a galon 'vit er Vinihi.

Mar fell d'ac'h an tu da gât ho mennad,

Pedet zant Erwan, ha pedet ervat.

Pegen mat pedi, pa ver trubuilhet,

Elec'h ma pedas, ar Zant binniget.

Pegen brao pleustri an douar zantel,

Bet pleustret gwechal gant Zant Breiz-Izel ?

Eus a Gêrvarzin, stok d'ar Vinihi,

E oa ginidik Erwan Helouri.

Eno e c'hanas eun devez hon zant,

Er bla daouzek kant tri hag hanter-kant.

Epad e vue, eur shouer^[7] 'vit an holl,

Bevomp eveltan, n'efomp ket da goll.

D'e hanter-kant'la, e varvas neuze,

Hag a denn-askel, d'an Nenv e ine.

N'an eus ket e Breiz, eun Iliz ken kaer,

Hag e Iliz-veur e kêr Landreger.

Evit Zant Tual, hon Zad binniget,

Dre urz zant Erwan, ec'h eo bet savet.

Goude e varo, e gorf archedet,

En e Illiz-Veur, a oe douaret.

Eur bobl tud, bemde, adaleg neuze,

Deuas war e ve da bedi Doue.

Ha n'eo, ket hep mar, rak 'neus ket er vro,

Eur be 'ne gwelet mui a vurzudo.

Yan V, duk a Vreiz, 'vit hen enori,

Kaeraas e ve d'Erwan Helouri.

Ar be dismantret 'kerz an Dispac'h Vras,

'Zo bet hadsavet, kaerroc'h 'vit biskoaz.

Eskob Zant Erwan, An Otrou Bouché,

Hen eo a reas adsevel ar be.

Kenkouls ha Treger, Goelo ha Kerne,

A lakas o maen barz ar be neve.

Ma neus keut eur zant evel zant Erwan,

Kaerroc'h 'vit e ve, n'an neus ket unan.

E miz Mae, bep'la, ve eur pardon kaer,

Pardon zant Erwan, e kêr Landreger.

Neb a ya da Rom, ar Gêt^[8]-Veur gristen,

War be Pêr ha Pôl a lar eur bedenn.

Plijout d'hon zant braz, neb a fell d'ean,

A dle war e ve dont da zaoulinan.

Deut 'ta, Kristenien, deut da Landreger,

Ha ne gollfet ket, zur mai^[9], hoc'h amzer.

Deut da Landreger, bet er Vinihi,

E c'hoarzo diwac'h Erwan Helouri.

Deut holl da bedi Erwan Kêrvarzin,

Hag e ve red d'ac'h dont war ho taoulin.

A bep korn ar Vro, kentoc'h a bep ti

War be zant Erwan, deut holl da bedi.

Hag eur vech ma po, gant kalon pedet,

En Nenv, gant Erwan 'vefet selaouet.

Pedomp Bretoned, pedomp zant Erwan,

Brasoc'h zant 'vitan n'an n'eus ket unan.

Kantik da Sant Erwan

Ur c'hantik all zo ivez

Aotrou Sant Erwan benniget,

Enor ha skoazell hon bro,

An neb ho ped en deus bepred

Un difennour en neñvou.

1. En hon touez, eus a Sant Erwan

Bras eo or madoberou ;

O soñjal enno pep unan

A wir galon lavaro.

2. En neñvou 'vel war an douar

Sant Erwan 'zo galloudus,

Hag e galon, d'an neb e gar,

' Zo mat ho trugarezus.

3. Ar vamm pe laver ur bedenn

Da Sant Erwan beure-noz,

Kalon he mab 'vel ur rozenn

'Dro war-du ar Baradoz.

4. An devezhour, an den a boan,

Bemdez kent mont d'e zevezh,

Mar deu da bediñ Sant Erwan,

A gano gant levenez :

Notennoù

↑ Bet ganet e Plourivoù (Goueloù, Aodoù-an-Hanternoz, Breizh) d'ar 24 a viz Gouere 1848 hag aet da Anaon e Plougouskant (Aodoù-an-Hanternoz) d'ar 25 a viz Mezheven 1898.
↑ Diwar-benn Morvan, roue Breizh e dibenn an VIII^vet kantved.
↑ D'ar 4 a viz Mae.
↑ Ne chome nemet ar pevar foz kentañ heñvel ouzh reoù 1883.
↑ Ur c'henderv d'ar politiker gall Armand Fallières (1841-1931).
↑ Oberenn glok Anjela Duval, Mignoned Anjela 2005, Eil embannadur reizhet, pajenn 818.
↑ Vi-koukoug ; skouer eo ar ger.
↑ Vi-koukoug ; Gêr eo ar ger.
↑ Vi-koukoug ; mat eo ar ger.

Levrlennadur

Georges Provost ha Jean-Christophe Cassard, Saint Yves et les Bretons: Culte, images, mémoire (1303-2003), Presses universitaires de Rennes, miz Gouere 2015.
Fañch Morvannou, Les cantiques de saint Yves (lenn enlinenn)

[1] Bet ganet e Plourivoù (Goueloù, Aodoù-an-Hanternoz, Breizh) d'ar 24 a viz Gouere 1848 hag aet da Anaon e Plougouskant (Aodoù-an-Hanternoz) d'ar 25 a viz Mezheven 1898.

[2] Diwar-benn Morvan, roue Breizh e dibenn an VIII^vet kantved.

[3] D'ar 4 a viz Mae.

[4] Ne chome nemet ar pevar foz kentañ heñvel ouzh reoù 1883.

[5] Ur c'henderv d'ar politiker gall Armand Fallières (1841-1931).

[6] Oberenn glok Anjela Duval, Mignoned Anjela 2005, Eil embannadur reizhet, pajenn 818.

[7] Vi-koukoug ; skouer eo ar ger.

[8] Vi-koukoug ; Gêr eo ar ger.

[9] Vi-koukoug ; mat eo ar ger.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]