Landreger
Landreger | ||
---|---|---|
![]() Porzh ar gêr gozh. | ||
![]() | ||
Anv gallek (ofisiel) | Tréguier | |
Bro istorel | Bro-Dreger | |
Melestradurezh | ||
Departamant | Aodoù-an-Arvor | |
Arondisamant | Lannuon | |
Kanton | Landreger | |
Kod kumun | 22362 | |
Kod post | 22220 | |
Maer Amzer gefridi | Gireg Arhant 2014-2020 | |
Etrekumuniezh | Lannuon-Treger Kumuniezh | |
Bro velestradurel | Bro Treger ha Goueloù | |
Lec'hienn web | Ti-kêr | |
Poblañsouriezh | ||
Poblañs | 2 411 ann. (2020)[1] | |
Stankter | 1 586 ann./km² | |
Douaroniezh | ||
Daveennoù lec'hiañ | ||
Uhelderioù | bihanañ 0 m — brasañ 66 m | |
Gorread | 1,52 km² | |
kemmañ ![]() |
Ur gumun eus departamant Aodoù-an-Arvor eo Landreger. Kêr-benn istorel Bro-Dreger eo ivez. Pennlec'h Kanton Landreger eo.
DouaroniezhAozañ
Landreger zo e kember ar Yeodi hag ar Gindi. Eus al lodenn etre ar c'hember ha Mor Breizh e vez lavaret Stêr Landreger .
Kumunioù stok ouzh Landreger
AnvAozañ
Stummoù skrivetAozañ
Bernard Tanguy (1992) : "Monasterium S. Tutuali Pabut, v. 1050; S. Pabu-Tual, 1086; Saint Pabu, fin du XIIe s.; Seintpabu, 1230; Lantreguer, 1267; Lantriguier, 1296; Landreguer, 1330; Landriguier, 1376; Lantreguier, Treguier, 1394; Lantreguer, 1441, 1468; Ploelantreguer, 1437, 1486; Ploelantreguier, 1543; Ploulan-Treguier, 1663; breton Landreger.
Breutadenn diwar orin an anvAozañ
- Benjamin Jollivet (1859) : Traoun-Trecor, trefoedadur diwar Traoan tri cornu, traon an tri c'horn. Gwelet e vez, a-dal da Landreger, tri spes beg-douar klotañ gant teir digoridigezh e stumm kornioù, war zu ar gêr. Kement e dalv anvioù-a-vremañ Lantreguer (lan tre guer) ha Tréguier[2].
- Bernard Tanguy (1992) ː Vallis Trecor e vefe troidigezh an anv latin Nant Trecor[3].
- Embanndurioù Flohic (1998) ː tri guer, rak an teir stêr a gember eno : ar Yeodi, ar Gindi hag aber ar stêr Landreger[4].
- Hervé Abalain (2000) ː Tricorio, tri pe trivet strollad (ar bobl, an arme)[5].
- Diwar traezh gwir, un touell tennet eus "Saint-Yves de Vérité" (meneg da zont)
- Tostaet e vez ivez an anv "Treger" ouzh Pagus Tricurius, ur vro en-dro da Dintagel, e Kernev-Veur[6].
ArdamezioùAozañ
En glazur, e deir flourdilizenn en aour pep hini treset gant deir tañvoezenn en aour (Guy Le Borgne. 1667. cf Loeiz Mahe) | ||
En glazur, e lestr e ouelioù dispak en argant (Pol Potier de Courcy, 1696. cf Loeiz Mahe)
war ar stern | ||
En glazur e lestr en argant e ouelioù dispak, mordoant war ur mor kevliv, eilet ouzh kab ouzh dehoù gant ur skoedig en glazur e deir flourdilizenn en aour, 2, 1 ; ouzh kleiz gant ur skoedig en erminig.[7] | ||
Ardamezhioù livet ouzh lein skalier meur an ti-kêr
Ar skoedigoù n'emaint ket war memes tu |
IstorAozañ
XVvet kantvedAozañ
- Embannet e voe ar c'h-Catholicon e Landreger e 1499. Geriadur latin, gallek ha brezhonek kentañ er bed eo. Peurskrivet e oa bet e 1464 gant Jehan Lagadeuc.
XXvet kantvedAozañ
Brezel-bed kentañAozañ
- 96 gwaz a gollas o buhez abalamour d'ar brezel hervez monumant ar re varv, d.le. 3,23 % ag ar boblañs hervez an niveradeg bet graet e 1911[8].
Eil Brezel-bedAozañ
- Ul laeradenn a voe en ti-post, gant daou ezel eus ar Rezistañs moarvat, d’an 20 a viz Ebrel 1944, hervez danevell sizhuniek Titouroù Hollek Sant-Brieg[9].
- Mervel a reas 44 den ag ar gumun abalamour d'ar brezel[8].
TrevadennoùAozañ
- Brezel Indez-Sina: ur soudard a varvas,
- Aljeria: mervel a reas daou vilour.
Monumantoù ha traoù heverkAozañ
An iliz-veurAozañ
DiavezAozañ
An iliz-veur, savet gant Sant Tudwal war dismantroù ur manati. |
- Tour an Diaoul:
Tour iliz-veur Sant Tugdual zo palaret meur a wezh. Ne voe ket aes e adsavadur. Adsavadur an tour diwezhañ ne oa echuet nemet e 1785. Adsavet e oa bet gant maen dantelezhet ha pevar sin c'hoari kartoù : pikez, keur, karo ha treflez en enor da Loeiz XVI en doa arc'hantouet anezhañ gant taosoù merzhet dre lotirioù. Gwalleurioù an tour-mañ o doa krouet ur vojenn dastumet gant Anatol ar Braz ; ar veleien, bezivet dre fontadeg retolz, o deus sinet ur pakt gant an diaoul. En eskemm eneoù ar re aet da anaon bep Sul etre oferenn ha gousperoù, e-pad ur bloavezh, e troe kein an diaoul d'e strobinell. Met ar person oc'h oferenniñ en doa gallet touellañ an diaoul o chadennañ gousperoù goude un oferenn.
DiabarzhAozañ
Ar c'hloastrAozañ
Delwenn Ernest RenanAozañ
Monumant an EnebadurAozañ
Enskrivadur e brezhoneg yezh Treger ː "EN GWIRIONEZ AN DEN ZE E OA MAB DOUE"
Monumant ar Re varvAozañ
Pont KanadaAozañ
Pont DuAozañ
Mirdi Ernest RenanAozañ
Peulvan Anatol Ar Braz (e Koad ar Barzh, war lez ar Gindi)Aozañ
TudAozañ
Tud liammet gant istor kêrAozañ
Tud bet ganet enoAozañ
- Steven-Jozef-Mari Cillart a Gernevez, bet ganet e Landreger an 12t Here 1755; divroet; en eus kemeret perzh e dilestradeg c'hwitet ar roueelerien e Kiberen e 1795, evel eil-letanant e du Dresnay. Bet tapet, eo bet kondaonet e Gwened ar 16 thermidor AN III / lun 3t Eost 1795, da heul e vreur.
- Amand-Mazhe-Mari Cillart a Gernevez, skoliad ar vorlu; bet ganet e Landreger ar 26t Gwengolo 1766; divroet; en eus kemeret perzh e dilestradeg c'hwitet ar roueelerien e Kiberen e 1795, evel eil-letanant e du Dresnay. Bet tapet, eo bet kondaonet e Gwened ar 16 thermidor AN III / lun 3t Eost 1795, da heul e vreur.
- Ernest Renan, skrivagner ha prederour gall, 28 a viz C'hwevrer 1823.
- Henri Pollès, skrivagner gallek, romantour, barzh ha saver arnodskridoù, 13 a viz Gouere 1909.
- Erwan Kervella, treser ha skrivagner, 15 a viz Eost 1949.
- Herve Bihan, daneveller, kelenner brezhoneg e Skol-veur Breizh-Uhel ha rener ar gelaouenn Hor Yezh, 14 a viz Gouere 1956.
Tud bet marvet enoAozañ
- 1794 : Ursule Thierrier, dibennet dre m'he devoa sikouret kuzhat beleien.
- 1804 : Jacques Le Brigant, brizhkeltiegour, d'an 3 a viz C'hwevrer.
- 1852 : Alain Durand, barzh brezhonek.
- 1888 ː Eugène-Ange-Marie Bouché, eskob Sant-Brieg ha Landreger.
- 1984 : Paol ar Flemm, sonaozer breton, 31 a viz Gouere.
Tud beziet enoAozañ
- Anatol ar Braz, skrivagner.
Ardamezeg ar familhoùAozañ
? Olivier [10] Senesal Landreger , kannad ouzh ar Breujoù e 1717 |
En argant e groaz divouedet en sabel | |
Emdroadur ar boblañs abaoe 1962Aozañ
Niver a annezidi

MelestradurezhAozañ
BrezhonegAozañ
Ar Brezoneg er SkolAozañ
- 1934-1936: ar c'huzul-kêr a savas a-du gant ar mennad skignet gant al luskad Ar Brezoneg er Skol (ABES) evit kelennadurezh ar brezhoneg er skol[11].
DeskadurezhAozañ
- Ur skol divyezhek Patrom:Pe anv? a zo eno abaoe 1997.
- E distro-skol 2021 e oa 23 skoliad enskrivet er c'hlasoù divyezhek (9,7 % eus skolidi ar gumun evit a sell ouzh ar c'hentañ derez)[12].
GevelliñAozañ
Bro | Kêr | Abaoe |
---|---|---|
Iwerzhon | Mala | 1989 |
Galiza | Mondoñedo | 1997 |
LevrlennadurAozañ
- Ogée : Dictionnaire historique et géographique de la province de Bretagne, dédié à la Nation bretonne. 1780
- Louis Mahé : Monsieur Saint Yves. Armand Prud'homm embanner. Sant Brieg. 1949
- A. Marteville & P. Varin : kendalc'herien ha reizherien Ogée. Molliex, Libraire-Editeur, rue royale, Rennes, 1843. Adembannet gant Editions Régionales de l'Ouest. Mayenne. 1993
- Adolphe Guillou : Essai historique sur Tréguier par un Trécorrois. Moulerezh Francisque Guyon, Sant-Brieg 1913. Adembannet Laffitte Reprints. Marseille. 1979
- Ordnance Survey : Map of Britain in the Dark Ages. Southampton. 1966
- Pierre Barbier : Le Trégor historique et monumental. Les Presses bretonnes. Saint-Brieuc. 1960
- Bernard TANGUY : Dictionnaire des noms de communes, trèves et paroisses des Côtes-d'Armor. ArMen-Chasse-Marée. 1992.
- Jean Balcou : Renan de Tréguier. Christian Pirot. Embanner. 1999
Liammoù diavaezAozañ
Dave ha notennoùAozañ
- ↑ Roadennoù ofisiel e lec'hienn an EBSSA
- ↑ Benjamin Jollivet. Les Côtes-du-Nord. (1859)
- ↑ Bernard Tanguy, 1992; Jean Huchet (2007);
- ↑ Ambannadurioù Flohic (1998)
- ↑ Bernard Tanguy (1992); Hervé Abalain (2000)
- ↑ Bernard Tanguy (1992)
- ↑ D'Hozier, 1696 ; kemmet e 1809 ; karget gant skoedoù Breizh ha Frañs e 1885.
- ↑ 8,0 ha8,1 Monumant ar re varv - Memorial Genweb
- ↑ Éric Rondel, En attendant le Débarquement en Bretagne du 15 août 1943 au 6 juin 1944, pajenn 199, Dastumadenn Guerres et Conflits, Embannadurioù Astoure, Pleherel, 2011
- ↑ Aotrounez Kerthomas e Lannolon; Kervegan ?
- ↑ Marsel Guieysse, La langue bretonne : ce qu'elle fut, ce qu'elle est, ce qui se fait pour elle et contre elle, pajenn 266, Kemper, Nouvelles Éditions Bretonnes, 1936
- ↑ Ofis Publik ar Brezhoneg