Landreger

kumun Aodoù-an-Arvor
Landreger
Porzh ar gêr gozh.
Porzh ar gêr gozh.
Ardamezioù
Anv gallek (ofisiel) Tréguier
Bro istorel Bro-Dreger
Melestradurezh
Departamant Aodoù-an-Arvor
Arondisamant Lannuon
Kanton Landreger
Kod kumun 22362
Kod post 22220
Maer
Amzer gefridi
Gireg Arhant
2014-2020
Etrekumuniezh Lannuon-Treger Kumuniezh
Bro velestradurel Bro Treger ha Goueloù
Lec'hienn web Ti-kêr
Poblañsouriezh
Poblañs 2 411 ann. (2020)[1]
Stankter 1 586 ann./km²
Douaroniezh
Daveennoù
lec'hiañ
48° 47′ 09″ Norzh
3° 13′ 52″ Kornôg
/ 48.785833333, -3.231111111
Uhelderioù bihanañ 0 m — brasañ 66 m
Gorread 1,52 km²
Breizh5dept.svg
Lec'hiañ ar gêr
Landreger

Ur gumun e departamant Aodoù-an-Arvor eo Landreger. Kêr-benn istorel Bro-Dreger ha pennlec'h Kanton Landreger eo.

DouaroniezhAozañ

E kember ar Yeodi hag ar Gindi emañ Landreger. Stêr Landreger a reer eus al lodenn etre ar c'hember ha Mor Breizh.

Kumunioù stok ouzh Landreger

AnvAozañ

Stummoù skrivet

Bernard Tanguy (1992) : Monasterium S. Tutuali Pabut, ~1050 ; S. Pabu-Tual', 1086 ; 'Saint Pabu', dibenn an XIIvet kantved ; Seintpabu, 1230 ; Lantreguer, 1267 ; Lantriguier, 1296 ; Landreguer, 1330 ; Landriguier, 1376 ; Lantreguier, Treguier, 1394 ; Lantreguer, 1441, 1468 ; Ploelantreguer, 1437, 1486 ; Ploelantreguier, 1543 ; Ploulan-Treguier, 1663.

Breutadenn diwar orin an anv
  • Benjamin Jollivet (1859) : Traoun-Trecor, trefoedadur diwar 'Traoan tri cornu, traon an tri c'horn. Gwelet e vez, a-dal da Landreger, tri spes beg-douar o klotañ gant teir digoridigezh e stumm kornioù, war-zu kêr. Kement e talv anvioù-a-vremañ Lantreguer (lan tre guer) ha Tréguier[2].
  • Bernard Tanguy (1992) ː Vallis Trecor e vefe troidigezh an anv latin Nant Trecor[3].
  • Embanndurioù Flohic (1998) ː tri guer, rak an teir stêr a gember eno : ar Yeodi, ar Gindi hag aber stêr Landreger[4].
  • Hervé Abalain (2000) ː Tricorio, tri pe trivet strollad (ar bobl, an arme)[5].
  • Diwar traezh gwir, un touell tennet eus Saint-Yves de Vérité.
  • Tostaet e vez ivez an anv "Treger" ouzh Pagus Tricurius, ur vro en-dro da Dintagel e Kernev-Veur[6].

ArdamezioùAozañ

 
En glazur e deir flourdilizenn en aour, pep hini treset gant teir zañvoezenn en aour (Guy Le Borgne, 1667 ; cf. Louis Mahé)
 
En glazur e lestr e ouelioù dispak en argant (Pol Potier de Courcy, 1696 ; cf Louis Mahé)
 
En glazur e lestr en argant e ouelioù dispak, mordoant war ur mor kevliv, eilet ouzh kab ouzh dehoù gant ur skoedig en glazur e deir flourdilizenn en aour, 2, 1  ; ouzh kleiz gant ur skoedig en erminig.[7]
 
Ardamezioù livet ouzh lein skalier meur an ti-kêr.
  • Eilpennet eo lec'hioù ar skoedoùigoù.

IstorAozañ

XVvet kantvedAozañ

  • E Landreger e voe embannet e voe ar geriadur Catholicon e 1499. Geriadur latin, gallek ha brezhonek kentañ er bed eo. Peurskrivet e oa bet e 1464 gant Jehan Lagadeuc.

XVIIvet kantvedAozañ

XVIIIvet kantvedAozañ

XXvet kantvedAozañ

Brezel-bed kentañ
  • 96 gwaz a gollas o buhez abalamour d'ar brezel hervez monumant ar re varv, eleze 3,23 % ag ar boblañs hervez an niveradeg bet graet e 1911[8].
Eil Brezel-bed
  • Ul laeradenn a voe en ti-post, gant daou ezel eus ar Rezistañs moarvat, d’an 20 a viz Ebrel 1944, hervez danevell sizhuniek Titouroù Hollek Sant-Brieg[9].
  • Mervel a reas 44 den ag ar gumun abalamour d'ar brezel[8].
Trevadennoù

Monumantoù ha traoù heverkAozañ

An iliz-veurAozañ

 
An iliz-veur, savet gant Sant Tudwal war dismantroù ur manati.
Diavaez
  • Tour an Diaoul

Tour iliz-veur Sant Tugdual zo palaret meur a wezh. Ne voe ket aes e adsavadur. Adsavadur an tour diwezhañ ne oa echuet nemet e 1785. Adsavet e oa bet gant maen dantelezhet ha pevar sin c'hoari kartoù : pikez, keur, karo ha treflez en enor da Loeiz XVI en doa arc'hantouet anezhañ gant taosoù merzhet dre lotirioù. Gwalleurioù an tour-mañ o doa krouet ur vojenn dastumet gant Anatol ar Braz  ; ar veleien, bezivet dre fontadeg retolz, o deus sinet ur pakt gant an diaoul. En eskemm eneoù ar re aet da anaon bep Sul etre oferenn ha gousperoù, e-pad ur bloavezh, e troe kein an diaoul d'e strobinell. Met ar person oc'h oferenniñ en doa gallet touellañ an diaoul o chadennañ gousperoù goude un oferenn.

Diabarzh
 
Pardon Sant Erwan e iliz-veur Landreger.

Ar c'hloastrAozañ

Delwenn Ernest RenanAozañ

 
Le Petit Journal, 27-09-1903. Kristenien hengounelourien o enebiñ ouzh delwenn Ernest Renan

Monumant an EnebadurAozañ

Enskrivadur e brezhoneg yezh Treger ː "EN GWIRIONEZ AN DEN ZE E OA MAB DOUE"

Chapel ar PaolinezedAozañ

Peulvan Anatol Ar Braz (e Koad ar Barzh, war lez ar Gindi)Aozañ

TudAozañ

Tud liammet ouzh istor kêrAozañ

Tud bet ganet enoAozañ

Tud bet marvet enoAozañ

Tud beziet enoAozañ

Ardamezeg ar familhoùAozañ

 
? Olivier [10]
Senesal Landreger , kannad ouzh ar Breujoù e 1717
En argant e groaz divouedet en sabel

Emdroadur ar boblañs abaoe 1962Aozañ

Niver a annezidi

BrezhonegAozañ

Ar Brezoneg er SkolAozañ

DeskadurezhAozañ

  • Ur skol zivyezhek (Itron-Varia) a zo eno abaoe 1997.
  • E distro-skol 2022 e oa 21 skoliad enskrivet er c'hlasoù divyezhek (8,8 % eus skolidi ar gumun evit a sell ouzh ar c'hentañ derez)[12].

GevelliñAozañ

LevrlennadurAozañ

  • Ogée : Dictionnaire historique et géographique de la province de Bretagne, dédié à la Nation bretonne, 1780
  • Louis Mahé : Monsieur Saint Yves. Armand Prud'homm embanner. Sant Brieg. 1949
  • A. Marteville & P. Varin : kendalc'herien ha reizherien Ogée. Molliex, Libraire-Editeur, rue royale, Rennes, 1843. Adembannet gant Editions Régionales de l'Ouest. Mayenne. 1993
  • Adolphe Guillou : Essai historique sur Tréguier par un Trécorrois'. Moulerezh Francisque Guyon, Sant-Brieg 1913. Adembannet Laffitte Reprints. Marseille. 1979
  • Ordnance Survey : Map of Britain in the Dark Ages'. Southampton. 1966
  • Pierre Barbier : Le Trégor historique et monumental. Les Presses bretonnes. Saint-Brieuc. 1960
  • Bernard TANGUY : Dictionnaire des noms de communes, trèves et paroisses des Côtes-d'Armor. ArMen-Chasse-Marée. 1992.
  • Jean Balcou : Renan de Tréguier. Christian Pirot Embanner. 1999

Liammoù diavaezAozañ

Muioc'h a restroù diwar-benn

a vo kavet e Wikimedia Commons.

Dave ha notennoùAozañ

  1. Roadennoù ofisiel e lec'hienn an EBSSA
  2. Benjamin Jollivet (1859) : Les Côtes-du-Nord.
  3. Bernard Tanguy, 1992 ; Jean Huchet (2007).
  4. Embannadurioù Flohic (1998).
  5. Bernard Tanguy (1992) ; Hervé Abalain (2000).
  6. Bernard Tanguy (1992).
  7. D'Hozier, 1696  ; kemmet e 1809  ; karget gant skoedoù Breizh ha Frañs e 1885.
  8. 8,0 ha8,1 Monumant ar re varv - Memorial Genweb
  9. Éric Rondel, En attendant le Débarquement en Bretagne du 15 août 1943 au 6 juin 1944, p. 199, Dastumadenn Guerres et Conflits, Embannadurioù Astoure, Pleherel, 2011.
  10. Aotrounez Kerthomas e Lannolon ; Kervegan ?
  11. Marsel Guieysse, La langue bretonne : ce qu'elle fut, ce qu'elle est, ce qui se fait pour elle et contre elle, pajenn 266, Kemper, Nouvelles Éditions Bretonnes, 1936
  12. Ofis Publik ar Brezhoneg