Landreger

Porzh ar gêr gozh.

Anv gallek (ofisiel)

Tréguier

Melestradurezh

22362

22220

Maer
Amzer gefridi

Gireg Arhant
2014-2020

Etrekumuniezh

Lannuon-Treger Kumuniezh

Bro velestradurel

Bro Treger ha Goueloù

Lec'hienn web

Ti-kêr

Poblañsouriezh

Poblañs

2 416 ann. (2019)^[1]

Stankter

1 589 ann./km²

Douaroniezh

Daveennoù
lec'hiañ

48° 47′ 09″ Norzh
3° 13′ 52″ Kornôg / 48.785833333, -3.231111111

Uhelderioù

bihanañ 0 m — brasañ 66 m

Gorread

1,52 km²

Landreger

Ur gumun eus departamant Aodoù-an-Arvor eo Landreger. Kêr-benn istorel Bro-Dreger eo ivez. Pennlec'h Kanton Landreger eo.

DouaroniezhAozañ

Landreger zo e kember ar Yeodi hag ar Gindi. Eus al lodenn etre ar c'hember ha Mor Breizh e vez lavaret Stêr Landreger .

Kumunioù stok ouzh Landreger

Priel, en tu all d'ar Gindi, en hanternoz,
Tredarzeg, en tu all d'ar Yeodi, er reter,
Ar Vinihi, er c'hreistez.

AnvAozañ

Stummoù skrivetAozañ

Bernard Tanguy (1992) : "Monasterium S. Tutuali Pabut, v. 1050; S. Pabu-Tual, 1086; Saint Pabu, fin du XIIe s.; Seintpabu, 1230; Lantreguer, 1267; Lantriguier, 1296; Landreguer, 1330; Landriguier, 1376; Lantreguier, Treguier, 1394; Lantreguer, 1441, 1468; Ploelantreguer, 1437, 1486; Ploelantreguier, 1543; Ploulan-Treguier, 1663; breton Landreger.

Breutadenn diwar orin an anvAozañ

Benjamin Jollivet (1859) : Traoun-Trecor, trefoedadur diwar Traoan tri cornu, traon an tri c'horn. Gwelet e vez, a-dal da Landreger, tri spes beg-douar klotañ gant teir digoridigezh e stumm kornioù, war zu ar gêr. Kement e dalv anvioù-a-vremañ Lantreguer (lan tre guer) ha Tréguier.^[2]
Bernard Tanguy (1992) ː Vallis Trecor e vefe troidigezh an anv latin Nant Trecor. ^[3]
Embanndurioù Flohic (1998) ː tri guer, rak an teir stêr a gember eno : ar Yeodi, ar Gindi hag aber ar stêr Landreger. ^[4]
Hervé Abalain (2000) ː Tricorio, tri pe trivet strollad (ar bobl, an arme). ^[5]
Diwar traezh gwir, un touell tennet eus "Saint-Yves de Vérité" (meneg da zont)
Tostaet e vez ivez an anv "Treger" ouzh Pagus Tricurius, ur vro en-dro da Dintagel, e Kernev-Veur. ^[6]

ArdamezioùAozañ

		En glazur, e deir flourdilizenn en aour pep hini treset gant deir tañvoezenn en aour (Guy Le Borgne. 1667. cf Loeiz Mahe)
		En glazur, e lestr e ouelioù dispak en argant (Pol Potier de Courcy, 1696. cf Loeiz Mahe) war ar stern
		En glazur e lestr en argant e ouelioù dispak, mordoant war ur mor kevliv, eilet ouzh kab ouzh dehoù gant ur skoedig en glazur e deir flourdilizenn en aour, 2, 1 ; ouzh kleiz gant ur skoedig en erminig.^[7]
		Ardamezhioù livet ouzh lein skalier meur an ti-kêr Ar skoedigoù n'emaint ket war memes tu

IstorAozañ

XV^vet kantvedAozañ

Embannet e voe ar c'h-Catholicon e Landreger e 1499. Geriadur latin, gallek ha brezhonek kentañ er bed eo. Peurskrivet e oa bet e 1464 gant Jehan Lagadeuc.

XX^vet kantvedAozañ

Brezel-bed kentañAozañ

96 gwaz a gollas o buhez abalamour d'ar brezel hervez monumant ar re varv, d.le. 3,23 % ag ar boblañs hervez an niveradeg bet graet e 1911 ^[8].

Eil Brezel-bedAozañ

Ul laeradenn a voe en ti-post, gant daou ezel eus ar Rezistañs moarvat, d’an 20 a viz Ebrel 1944, hervez danevell sizhuniek Titouroù Hollek Sant-Brieg ^[9].
Mervel a reas 44 den ag ar gumun abalamour d'ar brezel ^[10].

TrevadennoùAozañ

Brezel Indez-Sina: ur soudard a varvas,
Aljeria: mervel a reas daou vilour.

Monumantoù ha traoù heverkAozañ

An iliz-veurAozañ

DiavezAozañ

An iliz-veur, savet gant Sant Tudwal war dismantroù ur manati.

Tour an Diaoul:

Tour iliz-veur Sant Tugdual zo palaret meur a wezh. Ne voe ket aes e adsavadur. Adsavadur an tour diwezhañ ne oa echuet nemet e 1785. Adsavet e oa bet gant maen dantelezhet ha pevar sin c'hoari kartoù : pikez, keur, karo ha treflez en enor da Loeiz XVI en doa arc'hantouet anezhañ gant taosoù merzhet dre lotirioù. Gwalleurioù an tour-mañ o doa krouet ur vojenn dastumet gant Anatol ar Braz ; ar veleien, bezivet dre fontadeg retolz, o deus sinet ur pakt gant an diaoul. En eskemm eneoù ar re aet da anaon bep Sul etre oferenn ha gousperoù, e-pad ur bloavezh, e troe kein an diaoul d'e strobinell. Met ar person oc'h oferenniñ en doa gallet touellañ an diaoul o chadennañ gousperoù goude un oferenn.

Tresadenn gant Robida
Iliz-veur. Kartenn-bost. Fin XIX^vet kvt
An iliz-veur

DiabarzhAozañ

Nev an iliz-veur
Delwenn sant Tual en iliz-veur
Delwenn sant Erwan en iliz-veur
Bez sant Erwan en iliz-veur
Bez sant Erwan. Bleuñv. 19.05.2002
Delwenn en e c'hourvez an dug Yann V
Poltrejoù an eskibien

Ar c'hloastrAozañ

Kloastr iliz-veur Sant-Tudwal

Delwenn Ernest RenanAozañ

Le Petit Journal. 27-09-1903. Kristenien hengounelourien o eneb ouzh delwenn Ernest Renan

Monumant Ernest Renan. Kartenn-bost Levy-Neurdein
Renan kozh, gant e gwreg !
Kein ar monumant Ernest Renan
Talbenn monumant Ernest Renan hag an doueez Athena, mestrez war ar skiant.
Ernest Renan en e sonj

Monumant an EnebadurAozañ

Kalvar an Enebadur e traoñ plas-kêr. Tresadenn pluenn
Kalvar an Enebadur, war lez ar Yeodi. 1907
Kalvar an Enebadur. Kartenn-bost. Hamonic
2020
Enskrivadur latin-brezhoneg (yezh Treger)-galleg.

Enskrivadur e brezhoneg yezh Treger ː "EN GWIRIONEZ AN DEN ZE E OA MAB DOUE"

Monumant ar Re varvAozañ

Kartenn-bost. Monumant ar Rev varv. Amaury
Kartenn-bost. Monumant ar Re Varv. Yvon
Monumant ar Re Varv

Pont KanadaAozañ

Pont DuAozañ

Mirdi Ernest RenanAozañ

Peulvan Anatol Ar Braz (e Koad ar Barzh, war lez ar Gindi)Aozañ

Peulvan 1
Peulvan 3 (gant skrabadennoù)

TudAozañ

Tud liammet gant istor kêrAozañ

Tud bet ganet enoAozañ

Steven-Jozef-Mari Cillart a Gernevez, bet ganet e Landreger an 12t Here 1755; divroet; en eus kemeret perzh e dilestradeg c'hwitet ar roueelerien e Kiberen e 1795, evel eil-letanant e du Dresnay. Bet tapet, eo bet kondaonet e Gwened ar 16 thermidor AN III / lun 3t Eost 1795, da heul e vreur.
Amand-Mazhe-Mari Cillart a Gernevez, skoliad ar vorlu; bet ganet e Landreger ar 26t Gwengolo 1766; divroet; en eus kemeret perzh e dilestradeg c'hwitet ar roueelerien e Kiberen e 1795, evel eil-letanant e du Dresnay. Bet tapet, eo bet kondaonet e Gwened ar 16 thermidor AN III / lun 3t Eost 1795, da heul e vreur.
Ernest Renan, skrivagner ha prederour gall, 28 a viz C'hwevrer 1823.
Henri Pollès, skrivagner gallek, romantour, barzh ha saver arnodskridoù, 13 a viz Gouere 1909.
Erwan Kervella, treser ha skrivagner, 15 a viz Eost 1949.
Herve Bihan, daneveller, kelenner brezhoneg e Skol-veur Breizh-Uhel ha rener ar gelaouenn Hor Yezh, 14 a viz Gouere 1956.

Tud bet marvet enoAozañ

1794 : Ursule Thierrier, dibennet dre m'he devoa sikouret kuzhat beleien.
1804 : Jacques Le Brigant, brizhkeltiegour, d'an 3 a viz C'hwevrer.
1852 : Alain Durand, barzh brezhonek.
1888 ː Eugène-Ange-Marie Bouché, eskob Sant-Brieg ha Landreger.
1984 : Paol ar Flemm, sonaozer breton, 31 a viz Gouere.

Tud beziet enoAozañ

Anatol ar Braz, skrivagner.

Emdroadur ar boblañs abaoe 1962Aozañ

Niver a annezidi

MelestradurezhAozañ

BrezonegAozañ

E distro-skol 2020 e oa enskrivet er skol Diwan hag er c'hlasoù divyezhek 24 skoliad (10,1% eus skolidi ar gumuniezh evit a sell ouzh ar c'hentañ derez). Distro-skol ar c’helenn divyezhek e 2019

BrezhonegAozañ

Ar Brezoneg er SkolAozañ

1934-1936: ar c'huzul-kêr a savas a-du gant ar mennad skignet gant al luskad Ar Brezoneg er Skol (ABES) evit kelennadurezh ar brezhoneg er skol ^[11].

DeskadurezhAozañ

Ur skol divyezhek Patrom:Pe anv? a zo eno abaoe 1997.
E distro-skol 2018 e oa 10 skoliad enskrivet er c'hlasoù divyezhek (4,0 % eus skolidi ar gumun evit a sell ouzh ar c'hentañ derez) ^[12].

GevelliñAozañ

Bro	Kêr	Abaoe
Iwerzhon	Mala	1989
Galiza	Mondoñedo	1997

LevrlennadurAozañ

Ogée : Dictionnaire historique et géographique de la province de Bretagne, dédié à la Nation bretonne. 1780
Louis Mahé : Monsieur Saint Yves. Armand Prud'homm embanner. Sant Brieg. 1949
A. Marteville & P. Varin : kendalc'herien ha reizherien Ogée. Molliex, Libraire-Editeur, rue royale, Rennes, 1843. Adembannet gant Editions Régionales de l'Ouest. Mayenne. 1993
Adolphe Guillou : Essai historique sur Tréguier par un Trécorrois. Moulerezh Francisque Guyon, Sant-Brieg 1913. Adembannet Laffitte Reprints. Marseille. 1979
Ordnance Survey : Map of Britain in the Dark Ages. Southampton. 1966
Pierre Barbier : Le Trégor historique et monumental. Les Presses bretonnes. Saint-Brieuc. 1960
Bernard TANGUY : Dictionnaire des noms de communes, trèves et paroisses des Côtes-d'Armor. ArMen-Chasse-Marée. 1992.
Jean Balcou : Renan de Tréguier. Christian Pirot. Embanner. 1999

Liammoù diavaezAozañ

Muioc'h a restroù diwar-benn

Landreger

a vo kavet e Wikimedia Commons.

(br) Landreger war lec'hienn Geobreizh

Dave ha notennoùAozañ

↑ Roadennoù ofisiel e lec'hienn an EBSSA
↑ Benjamin Jollivet. Les Côtes-du-Nord. (1859)
↑ Bernard Tanguy, 1992; Jean Huchet (2007);
↑ Ambannadurioù Flohic (1998)
↑ Bernard Tanguy (1992); Hervé Abalain (2000)
↑ Bernard Tanguy (1992)
↑ D'Hozier, 1696 ; kemmet e 1809 ; karget gant skoedoù Breizh ha Frañs e 1885.
↑ Monumant ar re varv - Memorial Genweb
↑ Éric Rondel, En attendant le Débarquement en Bretagne du 15 août 1943 au 6 juin 1944, pajenn 199, Dastumadenn Guerres et Conflits, Embannadurioù Astoure, Pleherel, 2011
↑ Monumant ar re varv - Memorial Genweb
↑ Marsel Guieysse, La langue bretonne : ce qu'elle fut, ce qu'elle est, ce qui se fait pour elle et contre elle, pajenn 266, Kemper, Nouvelles Éditions Bretonnes, 1936
↑ Ofis Publik ar Brezhoneg

[1] Roadennoù ofisiel e lec'hienn an EBSSA

[2] Benjamin Jollivet. Les Côtes-du-Nord. (1859)

[3] Bernard Tanguy, 1992; Jean Huchet (2007);

[4] Ambannadurioù Flohic (1998)

[5] Bernard Tanguy (1992); Hervé Abalain (2000)

[6] Bernard Tanguy (1992)

[7] D'Hozier, 1696 ; kemmet e 1809 ; karget gant skoedoù Breizh ha Frañs e 1885.

[8] Monumant ar re varv - Memorial Genweb

[9] Éric Rondel, En attendant le Débarquement en Bretagne du 15 août 1943 au 6 juin 1944, pajenn 199, Dastumadenn Guerres et Conflits, Embannadurioù Astoure, Pleherel, 2011

[10] Monumant ar re varv - Memorial Genweb

[11] Marsel Guieysse, La langue bretonne : ce qu'elle fut, ce qu'elle est, ce qui se fait pour elle et contre elle, pajenn 266, Kemper, Nouvelles Éditions Bretonnes, 1936

[12] Ofis Publik ar Brezhoneg

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

Landreger

DouaroniezhAozañ

AnvAozañ

Stummoù skrivetAozañ

Breutadenn diwar orin an anvAozañ

ArdamezioùAozañ

IstorAozañ

XVvet kantvedAozañ

XXvet kantvedAozañ

Brezel-bed kentañAozañ

Eil Brezel-bedAozañ

TrevadennoùAozañ

Monumantoù ha traoù heverkAozañ

An iliz-veurAozañ

DiavezAozañ

DiabarzhAozañ

Ar c'hloastrAozañ

Delwenn Ernest RenanAozañ

Monumant an EnebadurAozañ

Monumant ar Re varvAozañ

Pont KanadaAozañ

Pont DuAozañ

Mirdi Ernest RenanAozañ

Peulvan Anatol Ar Braz (e Koad ar Barzh, war lez ar Gindi)Aozañ

TudAozañ

Tud liammet gant istor kêrAozañ

Tud bet ganet enoAozañ

Tud bet marvet enoAozañ

Tud beziet enoAozañ

Emdroadur ar boblañs abaoe 1962Aozañ

MelestradurezhAozañ

BrezonegAozañ

BrezhonegAozañ

Ar Brezoneg er SkolAozañ

DeskadurezhAozañ

GevelliñAozañ

LevrlennadurAozañ

Liammoù diavaezAozañ

Dave ha notennoùAozañ

XV^vet kantvedAozañ

XX^vet kantvedAozañ