Landreger

kumun c'hall

Ur gumun e departamant Aodoù-an-Arvor eo Landreger. Kêr-benn istorel Bro-Dreger ha pennlec'h Kanton Landreger eo.

Landreger
Porzh ar gêr gozh.
Porzh ar gêr gozh.
Ardamezioù
Anv gallek (ofisiel) Tréguier
Bro istorel Bro-Dreger
Melestradurezh
Departamant Aodoù-an-Arvor
Arondisamant Lannuon
Kanton Landreger
Kod kumun 22362
Kod post 22220
Maer
Amzer gefridi
Gireg Arhant
2014-2020
Etrekumuniezh Lannuon-Treger Kumuniezh
Bro velestradurel Bro Treger ha Goueloù
Lec'hienn web Ti-kêr
Poblañsouriezh
Poblañs 2 411 ann. (2020)[1]
Stankter 1 586 ann./km²
Douaroniezh
Daveennoù
lec'hiañ
48° 47′ 09″ Norzh
3° 13′ 52″ Kornôg
/ 48.785833333, -3.231111111
Uhelderioù bihanañ 0 m — brasañ 66 m
Gorread 1,52 km²
Lec'hiañ ar gêr
Landreger

Douaroniezh Aozañ

E kember ar Yeodi hag ar Gindi emañ Landreger. Stêr Landreger a reer eus al lodenn etre ar c'hember ha Mor Breizh.

Kumunioù stok ouzh Landreger

Anv Aozañ

Stummoù skrivet

Bernard Tanguy (1992) : Monasterium S. Tutuali Pabut, ~1050 ; S. Pabu-Tual', 1086 ; 'Saint Pabu', dibenn an XIIvet kantved ; Seintpabu, 1230 ; Lantreguer, 1267 ; Lantriguier, 1296 ; Landreguer, 1330 ; Landriguier, 1376 ; Lantreguier, Treguier, 1394 ; Lantreguer, 1441, 1468 ; Ploelantreguer, 1437, 1486 ; Ploelantreguier, 1543 ; Ploulan-Treguier, 1663.

Breutadenn diwar orin an anv
  • Benjamin Jollivet (1859) : Traoun-Trecor, trefoedadur diwar 'Traoan tri cornu, traon an tri c'horn. Gwelet e vez, a-dal da Landreger, tri spes beg-douar o klotañ gant teir digoridigezh e stumm kornioù, war-zu kêr. Kement e talv anvioù-a-vremañ Lantreguer (lan tre guer) ha Tréguier[2].
  • Bernard Tanguy (1992) ː Vallis Trecor e vefe troidigezh an anv latin Nant Trecor[3].
  • Embanndurioù Flohic (1998) ː tri guer, rak an teir stêr a gember eno : ar Yeodi, ar Gindi hag aber stêr Landreger[4].
  • Hervé Abalain (2000) ː Tricorio, tri pe trivet strollad (ar bobl, an arme)[5].
  • Diwar traezh gwir, un touell tennet eus Saint-Yves de Vérité.
  • Tostaet e vez ivez an anv "Treger" ouzh Pagus Tricurius, ur vro en-dro da Dintagel e Kernev-Veur[6].

Ardamezioù Aozañ

 
En glazur e deir flourdilizenn en aour, pep hini treset gant teir zañvoezenn en aour (Guy Le Borgne, 1667 ; cf. Louis Mahé)
 
En glazur e lestr e ouelioù dispak en argant (Pol Potier de Courcy, 1696 ; cf Louis Mahé)
 
En glazur e lestr en argant e ouelioù dispak, mordoant war ur mor kevliv, eilet ouzh kab ouzh dehoù gant ur skoedig en glazur e deir flourdilizenn en aour, 2, 1  ; ouzh kleiz gant ur skoedig en erminig.[7]
 
Ardamezioù livet ouzh lein skalier meur an ti-kêr.
  • Eilpennet eo lec'hioù ar skoedoùigoù.

Istor Aozañ

XVvet kantved Aozañ

  • E Landreger e voe embannet e voe ar geriadur Catholicon e 1499. Geriadur latin, gallek ha brezhonek kentañ er bed eo. Peurskrivet e oa bet e 1464 gant Jehan Lagadeuc.

XVIIvet kantved Aozañ

XVIIIvet kantved Aozañ

XXvet kantved Aozañ

Brezel-bed kentañ
  • 96 gwaz a gollas o buhez abalamour d'ar brezel hervez monumant ar re varv, eleze 3,23 % ag ar boblañs hervez an niveradeg bet graet e 1911[8].
Eil Brezel-bed
  • Ul laeradenn a voe en ti-post, gant daou ezel eus ar Rezistañs moarvat, d’an 20 a viz Ebrel 1944, hervez danevell sizhuniek Titouroù Hollek Sant-Brieg[9].
  • Mervel a reas 44 den ag ar gumun abalamour d'ar brezel[8].
Trevadennoù

Monumantoù ha traoù heverk Aozañ

An iliz-veur Aozañ

 
An iliz-veur, savet gant Sant Tudwal war dismantroù ur manati.
Diavaez
  • Tour an Diaoul

Tour iliz-veur Sant Tugdual zo palaret meur a wezh. Ne voe ket aes e adsavadur. Adsavadur an tour diwezhañ ne oa echuet nemet e 1785. Adsavet e oa bet gant maen dantelezhet ha pevar sin c'hoari kartoù : pikez, keur, karo ha treflez en enor da Loeiz XVI en doa arc'hantouet anezhañ gant taosoù merzhet dre lotirioù. Gwalleurioù an tour-mañ o doa krouet ur vojenn dastumet gant Anatol ar Braz  ; ar veleien, bezivet dre fontadeg retolz, o deus sinet ur pakt gant an diaoul. En eskemm eneoù ar re aet da anaon bep Sul etre oferenn ha gousperoù, e-pad ur bloavezh, e troe kein an diaoul d'e strobinell. Met ar person oc'h oferenniñ en doa gallet touellañ an diaoul o chadennañ gousperoù goude un oferenn.

Diabarzh
 
Pardon Sant Erwan e iliz-veur Landreger.

Ar c'hloastr Aozañ

Delwenn Ernest Renan Aozañ

 
Le Petit Journal, 27-09-1903. Kristenien hengounelourien o enebiñ ouzh delwenn Ernest Renan

Monumant an Enebadur Aozañ

Enskrivadur e brezhoneg yezh Treger ː "EN GWIRIONEZ AN DEN ZE E OA MAB DOUE"

Chapel ar Paolinezed Aozañ

Peulvan Anatol Ar Braz (e Koad ar Barzh, war lez ar Gindi) Aozañ

Tud Aozañ

Tud liammet ouzh istor kêr Aozañ

Tud bet ganet eno Aozañ

Tud bet marvet eno Aozañ

Tud beziet eno Aozañ

Ardamezeg ar familhoù Aozañ

 
? Olivier [10]
Senesal Landreger , kannad ouzh ar Breujoù e 1717
En argant e groaz divouedet en sabel

Emdroadur ar boblañs abaoe 1962 Aozañ

Niver a annezidi

Brezhoneg Aozañ

Ar Brezoneg er Skol Aozañ

Deskadurezh Aozañ

  • Ur skol zivyezhek (Itron-Varia) a zo eno abaoe 1997.
  • E distro-skol 2022 e oa 21 skoliad enskrivet er c'hlasoù divyezhek (8,8 % eus skolidi ar gumun evit a sell ouzh ar c'hentañ derez)[12].

Gevelliñ Aozañ

Levrlennadur Aozañ

  • Ogée : Dictionnaire historique et géographique de la province de Bretagne, dédié à la Nation bretonne, 1780
  • Louis Mahé : Monsieur Saint Yves. Armand Prud'homm embanner. Sant Brieg. 1949
  • A. Marteville & P. Varin : kendalc'herien ha reizherien Ogée. Molliex, Libraire-Editeur, rue royale, Rennes, 1843. Adembannet gant Editions Régionales de l'Ouest. Mayenne. 1993
  • Adolphe Guillou : Essai historique sur Tréguier par un Trécorrois'. Moulerezh Francisque Guyon, Sant-Brieg 1913. Adembannet Laffitte Reprints. Marseille. 1979
  • Ordnance Survey : Map of Britain in the Dark Ages'. Southampton. 1966
  • Pierre Barbier : Le Trégor historique et monumental. Les Presses bretonnes. Saint-Brieuc. 1960
  • Bernard TANGUY : Dictionnaire des noms de communes, trèves et paroisses des Côtes-d'Armor. ArMen-Chasse-Marée. 1992.
  • Jean Balcou : Renan de Tréguier. Christian Pirot Embanner. 1999

Liammoù diavaez Aozañ


 
Commons
Muioc'h a restroù diwar-benn

a vo kavet e Wikimedia Commons.

Dave ha notennoù Aozañ

  1. Roadennoù ofisiel e lec'hienn an EBSSA
  2. Benjamin Jollivet (1859) : Les Côtes-du-Nord.
  3. Bernard Tanguy, 1992 ; Jean Huchet (2007).
  4. Embannadurioù Flohic (1998).
  5. Bernard Tanguy (1992) ; Hervé Abalain (2000).
  6. Bernard Tanguy (1992).
  7. D'Hozier, 1696  ; kemmet e 1809  ; karget gant skoedoù Breizh ha Frañs e 1885.
  8. 8,0 ha8,1 Monumant ar re varv - Memorial Genweb
  9. Éric Rondel, En attendant le Débarquement en Bretagne du 15 août 1943 au 6 juin 1944, p. 199, Dastumadenn Guerres et Conflits, Embannadurioù Astoure, Pleherel, 2011.
  10. Aotrounez Kerthomas e Lannolon ; Kervegan ?
  11. Marsel Guieysse, La langue bretonne : ce qu'elle fut, ce qu'elle est, ce qui se fait pour elle et contre elle, pajenn 266, Kemper, Nouvelles Éditions Bretonnes, 1936
  12. Ofis Publik ar Brezhoneg