Lec'hanvadurezh Kembre

Lec'hanvioù Kembre zo anvioù kembraek ar braz anezho, met levezonet int bet ivez gant yezhoù all, komzet gant pobloù a bep seurt, Romaned an Henamzer, Saksoned, Vikinged, Normaned ha Saozon[1]. Gant al lec'hanvadurezh, pe studi al lec'hanvioù, an anvioù roet d'ar menezioù, stêrioù, aodoù da gentañ, d'ar c'hêriadennoù, kêrioù goude, e tesker e-leizh a draoù diwar-benn istor ha douaroniezh Kembre, kenkoulz ha diwar-benn istor hag emdroadur ar c'hembraeg.

Iliz Mari, he deus roet hec'h anv da Llanfairpwllgwyngyll, en Enez Mon, a zo Anglesey e saozneg.

Kreñvlec'hioù

kemmañ

Gant ar Romaned e voe savet kreñvlec'hioù, anvet castra e latin, deuet da vout caer e kembraeg. Pan eas kuit ar Romaned e teuas darn da vout kêrioù, hag en o zouez: Caernarfon, Caerfyrddin, Caerllion, Caer-went.

Kêriadennoù a oa savet e-lec'h ma kembere div stêr: Abergele e kember ar stêr Gele, Aberystwyth "aber an Ystwyth", a zo ouzhpenn ur c'hardlev eus kêr, ha droukvesk a vije bet en anv. War an aod: Harlech (roc'h vrav) , Rhuddlan (aod ruz), ha Porthcawl "porzh".

E kalz a lec'hanvioù e kaver roud eus savidigezh ilizoù er Vvet kantved : ar re-se eo an anvioù gant llan evit un iliz. E Llanfihangel e oa un iliz en anv ar sant arc'hael Mikael (Mihangel, e kembraeg) ; Llangefni a oa un iliz war lez ar stêr Cefni ; hag e Betws-y-Coed e oa un ti-pediñ (betws) er c'hoad". Ar ger llan, a greder, a dalveze kement ha kleuz en-dro d'un tiegezh pe meuriad. Diwar-se e teuas da vout ur c'hleuz sakr, evit azeuliñ, ha neuze un iliz.

A-hed ar c'hantvedoù eo bet levezonet lec'hanvadurezh kembre gant an ekonomiezh. E kreisteiz ar vro e weler kement-se dreist-holl. Gant an Dispac'h greantel ez eus bet savet pe kresket kêriadennoù ha kêrioù nevez.

Kembraeg Brezhoneg
aber aber, kember
afon avon, aven, stêr
allt bri, tornaod
bach bihan
bedd bez
betws ti-pediñ
blaen, blaenau lein, uheldir
bryn bre, menez
bwlch boulc'h, ode
cae park
caer kêr, kreñvlec'h
capel chapel
carn, carnedd karn (bern mein)
cas, castell kastell
   
cefn kein
cei kae
cil kil, korn
clog, clogwyn bri sonn
coed koad
cors korz, palud
croes kroaz, kroashent
crug krugell, bern
cwm saonenn, traoñienn
cymer kember
din din, kreñvlec'h
dinas keoded
dol dol, prad
dwfr, dŵr dour
   
dyffryn saonenn, traoñienn
eglwys iliz
erw erv
ffin harz
ffordd hent
ffridd koad
ffynnon feunteun, stivell
garth beg-douar uhel
glan glann, lez
glyn saonenn, traoñienn don
gwaun lanneg
hafod peurvan hañv
hafn gwaremm
hendre goañvlec'h
   
llan lann, iliz
llannerch digoadenn
llech roc'h
llyn lenn
maen maen
mawr meur, bras
melin milin
merthyr merzher, bez
moel moal, menez noazh
môr mor
morfa palud
mynydd menez
nant gwazh-dour
newydd nevez
   
ogof mougev
pandy milin-gomm
pant saonenn, traoñienn
parc park
pen penn
penrhyn beg-douar
pentre pennkêr, kêriadennig
pistyll lamm-dour
plas maner
pont pont
porth porzh
pwll poull
rhaeadr lamm-dour
rhiw run
   
rhos lanneg, beg-douar
rhyd roudour
sarn chaoser
sir (en) shire, kontelezh
stryd straed
tafarn tavarn
traeth traezh
tref kêr
ti
y, yr, 'r an, ar, al
ynys enez
ysbyty ospital
ysgol skol
ystrad traoñienn

Notennoù

kemmañ
  1. Hywel Wyn Owen & Richard Morgan, Dictionary of the Place-names of Wales, Llandysul, Gomer Press, 2008, ISBN 978-1-84323-901-7