Emil Masson, ganet d'an 28 Gouhere 1869 e Brest ha marvet d'an 8 C'hwevrer 1923 e Pariz, zo ur skrivagner ha prederour diveliour breizhat. Skrivet en deus ivez dindan an anvioù-pluenn Brenn, Erwan Gwesnou, ha Ionn Prigent.

Ganet eo bet e Bro-Leon, met ne oa ket bet desavet e brezhoneg. E Pariz e oa bet war e studi (tapet gantañ div aotreegezh, war ar brederouriezh ha war ar saozneg), hag eno e krogas da vezañ dedennet gant ar strolladoù a-du gant Dreyfus hag ivez gant ar strolladoù enep an arme, hag an diveliouriezh dre vras. Kelenner war ar saozneg en Éducation Nationale e teuas da vezañ, e lise Pondi.

Bet eo bet eil prezidant kevrenn lennegel ar Union Régionaliste Bretonne hag e-barzh komite skrivañ Breiz Dishual war un dro. Ar gazetenn-mañ a oa hini Strollad Broadel Breiz. Krouet en doa e 1913 ar gazetenn diveliel divyezhek Brug. Stourm a reas gant e bluenn a-enep mennozhioù enepbrezhoneg embannet e-barzh "La Pensée Bretonne", kelaouenn an alvokad sokialour Yves Lefèvre.

A-hed ar Brezel bed kentañ eo bet e-touez ar re ral en tu kleiz o klask sevel e vouezh a-enep ar brezel. Mignon e oa d'an diveliourien Kropotkin hag Élisée Reclus, da Louise Michel, Jean Grave, ar barzh Charles Péguy, bet sokialour ha troet a-du gant ar vroadelouriezh c'hall, hag ar skrivagner Romain Rolland.

E vuhez-pad en deus klasket Emil Masson liammañ e stourm evit Breizh hag ar brezhoneg, asambles gant an etrebroadelezh. E garantez ouzh pobl e vro c'henidik ne oa, a-benn ar fin, nemet stumm lec'hel e garantez ouzh an denelezh.

Oberennoù Aozañ

  • Lettre d'un répétiteur en congé, Pariz, Union pour l'action morale, 1899.
  • Yves Madec, professeur de collège, Pariz, Cahiers de La Quinzaine, 1905.
  • Les rebelles, Pariz, Librairie les pages libres, 1908.
  • Antée - Les Bretons et le Socialisme, Gwengamp, Toullec et Geffroy, 1912[1].
  • Les hommes illustres et leurs paroles inouïes, e 1919
  • L’Utopie des îles bienheureuses dans le Pacifique, Pariz, Rieder, 1921[2].

Troidigezhioù Aozañ

Troet en deus e galleg, asambles gant e wreg Elsie Masson, ur C'hallez a orin kembreat anezhi, ur bern levrioù bet skrivet gant Thomas Carlyle.

  • Lectures littéraires. Pages choisies des grands écrivains : Carlyle, Pariz, A. Colin, 1905.

Graet en deus war-dro ar gazetenn Brug eus 1913 da 1914. Ehanet e voe an embann abalamour d'ar brezel.

Levrlennadur Aozañ

Notennoù Aozañ

  1. Adembannet e 1919, kinniget ha notennet gant Jean-Yves Guiomar, Paris, Maspéro.
  2. Adembannet gant Caligrammes e 1984.