Kenvreuriez ar Brezoneg

Krogit e-barzh !
Un danvez pennad eo ar pennad-mañ ha labour zo d'ober c'hoazh a-raok e beurechuiñ.
Gallout a rit skoazellañ Wikipedia dre glokaat anezhañ. 

Kenvreuriez ar Brezoneg Eskopti Kemper ha Leon zo ur gevredigezh beleien a fell dezhe kenderc'hel ha broudañ yezh ha sevenadur relijiel Breizh en eskopti Kemper ha Leon. E-touezh he labourioù pennañ emañ troidigezh vrezhonek testennoù al liderezh etre 1965 ha 1979, hag un droidigezh nevez eus an Testamant Nevez savet etre 1982 ha 1988.

Istor

Kenvreuriez ar Brezoneg a voe krouet e 1894 e Kloerdi bras Kemper, dindan an anv a "Académie bretonne", gant 6 kloareg, tri brezhoneger ha tri den divrezhoneg (en o zouez he frezidant kentañ, Alfred Laurié, ganet e Mirebeau, en eskopti Poitiers) evit kinnig broudañ ha kelenn yezh hag istor Breizh. An Aotronez Moenner, Cozannet, Laurié, L'Helgoualc'h, Laviec ha Laz e oa an izili gentañ. Dalc'het e veze an emvodoù kentañ e Koad Kerfoenneg, dindan an amzer, pa ne oa ket aotreet ar brezhoneg e-barzh ar c'hlasoù. Diwezhatoc'h e 1899 e teuas an izili da vezañ niverusoc'h hag ar superior a roas ur sal d'ar gevredigezh. Difenn a oa ober gant geriou galleg e-pad an emvodoù dindan boan a baeañ ur gwenneg bep pevar ger gallek. Klask a rae izili ar gevredigezh studiañ ar brezhoneg evit er c'homz diroufenn. Krediñ a raent start ne c’helled ket ober fae war ar brezhoneg, e lezel da vont d’an traoñ, hep ober gaou ouzh ar relijion.

Deroù e istor a zo bet kontet e berr gomzoù gant ar chaloni Fañch Élard :"Savet eo bet e Kloerdi Kemper gant c'hweh kloareg yaouank, en o zouez, an aotrou Bernard Cozannet, deuet da veza diwezatoh kelenner war ar saozneg e skolaj Kastell-Paol… Sevel a rejont ar genvreuriez-se evid sikour ar gloareged da anaoud gwelloh ar yez a vije diwezatoh peurliesa yez o frezegennou. Divizoud a reont skriva hervez reolennou ar Gonideg. E-touez ar re-se e kavom, er bloavez 1901-1902, Yann-Vari Perrot, maro evel a ouzor person e Skrignac d'an 12 a viz Kerzu 1943. Goude ar brezel 14-18, ar Genvreuriez hag a oa bet morgousket eur pennad, a gavas eul lañs nevez…. Hervez Fañch Élard e oa seizh beleg o doa graet ul labour a-bouez er mare-se : Laorañs Bleuven, Visant Fave, Paol Wilhou, Frañsez Gwivarc'h (anv-pluenn Saig Santeg), Loiz ar Menn, Fañch Mevellec. Ur remziad beleien oberiant a zeuas war o lerc'h : Frañsez Falc'hun, Youenn Kerouredan ha Bernard Merdy ha pelloc'h Per-Yann Nedeleg, Per Guichoux, Job Seite ha Frañsez Élard, mui ar Frered Visant Seite ha Kaourintin Riou.

Tud brudetañ

• Yann-Vari Perrot (1877-1943), rener ar Genvreuriez eus 1901 da 1903, diazezour ar Bleun-Brug e 1904, ha rener ar gelaouen Feiz ha Breiz eus 1911 da 1943 ;
• Laorañs Bleunven (1898-1980), rener ar c'helaouennoù Kroaz Breiz (1950-1951) ha Bleun-Brug (1951-1960), ha rener ar gelaouenn Lizeri Breuriez ar Feiz war ar misionoù (1965-1977) ;
• Aotrou 'n eskob Visant Fave (1902-1997), eileskob Kemper ha Leon, rener ar Genvreuriez eus 1965 da 1997 ;
• Frer Visant Seite (1908-1994), eus urzh Frered Ploermel, sekretour-meur ar Bleun-Brug eus 1951 da 1964, diazezour Ar Skol dre Lizer ;
• Chaloni Frañsez Falc'hun (1909-1991), yezhoniour, kelenner er Skol-Veur, e Roazhon da gentañ hag e Brest da c'houde, aluzenner-meur ar Bleun-Brug eus 1956 da 1959 ;
• Chaloni Yann-Frañsez Falc'hun pe Saïk Falhun (1913-1999), kelenner e Kloerdi Bras Kemper eus 1939 da 1955, rener Kroaz Breiz eus 1948 da 1950, person-kanton Gwitevede, da c'houde Lesneven, da c'houde person-arc'hbeleg Kastell-Paol ;
• Chaloni Fañch Elard (1910-1988), kenlabourer an Aotrou 'n eskob Visant Fave evit troidigezh e brezhoneg al « Leor-overenn » (1972), ar Pevar Aviel (1982), Diskuliadur Sant Yann ha lizhiri Sant Paol (1988) ;
• Chaloni Pêr-Yann Nedelec (1911-1971), diellour eskopti Kemper, prezidant « Kevredigezh henoniezh Penn-ar-Bed » eus 1965 da 1969 ;
• Frer Kaourintin Riou (1913-1995), eus urzh Frered Sant-Gabriel, kelenner ;
• Pêr Guichou (1915-2008), biblour ha troour ar Bibl e brezhoneg ;
• Job Seite (1919-1985), aluzenner Bleun-Brug Bro-Leon hag animatour abadennoù skingomz e brezhoneg er bloavezhioù 1960 ;
• Biel Cabon (1920-2000), kenlabourer an Aotrou 'n eskob Visant Fave evit troidigezh an Testamant Nevez e brezhoneg (1988) ;
• Tad Mark Simon (1924-2015), manac'h eus Urzh sant Benead en Abati Sant-Gwenole Landevenneg ;
• Roger Abjean (1925-2009), sonaozour, en deus roet ul lañs nevez d’ar c’han relijiel brezhonek;
• Job an Irien (1937), aluzenner ar Bleun-Brug eus 1975 da 1982, rener Minihi Levenez.

Embannadurioù

• Kloerdi Kemper. Kenvreuriez ar brezoneg d’he mignoned, eus 1926 da 1935 (n°1 à 15), deuet da vezañ Kenvreuriez ar brezoneg. Kloerdi Kemper e 1936 (n°16 à 18),
• Kaierou Kenvreuriez ar Brezoneg eskopti Kemper ha Leon : renerien : Pêr-Yann Nedelec, eus 1969 da 1971 (n°1 da 14), Jozef Seite eus 1971 da 1979 (n°15 à 50),
• Leor-overenn evid an aoter. Eskopti Kemper ha Leon, Kenvreuriez ar Brezoneg, 1970, 52 p. ment bras,
• An overenn war gan, 1983, 30 p. ment bras,
• Aviel Jezuz-Krist, embannet gant Ar Skol dre Lizer, 1982, (Skrid enlinenn)
• An Testamant Nevez - eil lodenn, Kenvreuriez ar Brezoneg, 1988, (Skrid enlinenn)
• Leor an overenn hag ar zakramanchou, leor-oferenn klok evit ar sulioù hag ar gouelioù e brezhoneg, lakeet e brezhoneg gant Kenvreuriez ar Brezoneg ha Minihi Levenez, embannet gant Minihi Levenez, 1997, 1435 p., (ISBN 2-908230-08-9)

Levrlennadur

• Frañsez Élard, Ar Helou mad e brezoneg an dud. E-barzh Brud Nevez, niv. 60, Kerzu 1982, p. p. 24-25. Atersadenn.
• Marie-Thérèse Cloître, « Séminaristes sociaux », « Séminaristes démocrates » : Le Cours ou la Conférence des Œuvres au grand séminaire de Quimper, 1885-1908. E-barzhRevue d'histoire de l'Église de France, niv. 201, 1992, p. 304, notenn 41.
• Christian Brunel, L'Académie bretonne au grand séminaire de Quimper : Les parlers de la foi, Roazhon, Presses universitaires de Rennes, 1995, p. 31-45.

Gwelet ivez

• Bleun-Brug
• Eskopti Kemper ha Leon
• Minihi Levenez