Kraozon
Kraozon (distaget ['krãõn] Kraon er vro) zo ur gumun e Breizh e Kerne ha pennlec'h kanton Kraozon. Ar gumun bennañ e Gourenez Kraozon eo.
| Kraozon | ||
|---|---|---|
 Porzh Morgad. | ||
| ||
| Anv gallek (ofisiel) | Crozon | |
| Bro istorel |  Kernev
| |
| Melestradurezh | ||
| Departamant |  Penn-ar-Bed
|
|
| Arondisamant | Kastellin | |
| Kanton | Kraozon (Pennlec'h) | |
| Kod kumun | 29042 | |
| Kod post | 29160 | |
| Maer Amzer gefridi | Patrick Berthelot 2020-2026 | |
| Etrekumuniezh | Kumuniezh kumunioù Gourenez Kraozon-Arvor ar Stêr-Aon | |
| Bro velestradurel | Bro Brest | |
| Lec'hienn Web | Ti-kêr | |
| Poblañsouriezh | ||
| Poblañs | 7 360 ann. (2020)[1] | |
| Stankter | 92 ann./km² | |
| Douaroniezh | ||
| Daveennoù lec'hiañ | ||
| Uhelderioù | kreiz-kêr : 85 m bihanañ 0 m — brasañ 102 m | |
| Gorread | 80,37 km² | |
|
||
kemmañ  |
||
Douaroniezh
kemmañKelc'hiet eo gant ar mor : en hanternoz dezhi emañ lenn-vor Brest, er c'hreisteiz Bae Douarnenez hag er c'huzh-heol ar Meurvor Atlantel. Anavezet mat eo ivez ar c'hourenez abalamour d'he geologiezh dibar. Gallout a reer kavout eno roudoù eus darvoudoù a-bouez e buhez an douar a ro tu da gompren penaos ez a fiñvadennoù ar douar en-dro. Kavet e vez e Kraozon ur pleg antiklinal mil anavezet (pleg an douar e stumm un A).
Anv
kemmañBernard Tanguy : Plueu Crauton, Crauthon, XIvet kantved ; Crauzon, 1173 ; Craozon, 1192-1202 ; Craothon, e-tro 1214 ; Crauzon, 1263, e-tro 1330, 1535.
En aour e leon kudennek en sabel ; e vevenn en gul, e deir mailhenn en aour.
- Sturienn: Etre daou vor.
- Diviz-kêr: 17 a viz Kerzu 1977.
- Kroaz-vrezel 1939-1945 a vez lakaet da ginkladur diavaez.
Istor
kemmañDekred ar 26 a viz Du 1790 war al le ret: e penn-kentañ 1791 e voe nac'het al le ouzh ar Roue, ar vro hag al lezennoù gant ar person, Doixant e anv, Ha Meillard, kure[2].
Krouet e voe kumun Lañveog e 1872 diwar ul lodenn eus kumun Kraozon[3].
- Mervel a reas 340 gwaz eus ar gumun, eleze 4,09% eus ar boblañs e 1911, abalamour d'ar brezel[4].
- Ur c'hamp-bac'h a voe digoret en Enez-Hir er gumun e 1914 evit derc'hel ennañ 400 sujed alaman ha 250 sujed aostrian bet tapet e miz Gwengolo p'edont o veajiñ e bourzh ar mordreizher Nieuw Amsterdam diwar ar raktres bet graet gant ar gouarnamant gall e 1913[5].
- Mervel a reas 168 den ag ar gumun abalamour d'ar brezel[6] hag ur soudard ag ar gumun e Baden-Baden d’an 10 a viz Ebrel 1946 el lu gall a oa o terc'hel Alamagn[7].
- D'an 9 a viz Genver 1942 e kouezhas ur c'harr-nij Manchester I marilhet L7322 ha kodet EM-Q eus ar 207th Squadron eus aerlu ar Rouantelezh-Unanet) en Enez-Hir; tri nijour a voe lazhet, beziet int e bered ar gumun; d'ar 1añ a viz C'hwevrer 1942 e kouezhas un nijerez Manchester I marilhet L7472 ha kodet QR-? eus ar 61st Squadron eus ar Royal Air Force e Morgad; daou nijour a varvas, n'int ket bet kavet; ar c'hwec'h nijour all a voe tapet d'an Alamaned; d'ar 16 a viz C'hwevrer 1943 e kouezhas ur c'harr-nij B-17F-25-BO (anvet "Spook", marilhet 41-24541 ha kodet VK-B) eus aerlu ar Stadoù-Unanet er mor e-tal Gourenez Kraozon; diwar an dek milour eus e baread e voe tapet tri gant an Alamaned, ne voe ket adkavet ar re all[8]; d'an 18 a viz Even 1944 e kouezhas ur c'harr-nij Blenheim marilhet LJ878 eus ar Royal Air Force e Kraozon, lazhet e voe e dri nijour; d'ar 14 a viz Eost 1944 e kouezhas un nijerez Lancaster I marilhet PD222 ha kodet KM-U eus ar 44th Squadron eus ar Royal Air Force er mor e Kraozon; pemp nijour a varvas, tri anezhe a voe douaret e bered Kraozon ha daou all e Saint-Charles de Percy War Cemetery (Bro-C'hall), unan all a zeuas a-benn da achap hag ar seizhvet hini a voe adkavet gant ar Re Gevredet[9].
Monumantoù ha traoù heverk
kemmañMonumant ar re varv, luc’hskeudennoù ha kartenn-bost[10],[11].
Bezioù ar C'hommonwealth e bered ar gumun
kemmañ| Bro | Niver a soudarded |
|---|---|
 Aostralia |
3 (aerlu) |
.svg){kind=small} Kanada |
2 (aerlu) |
.svg){kind=small} Rouantelezh-Unanet |
4 (aerlu) |
| Dianav | 1 |
| Hollad | 10 |
Karrnijourion e oa an holl. Mervel a rejont e-pad an Eil Brezel Bed[12].
Poblañs
kemmañEmdroadur ar boblañs abaoe 1962
kemmañNiver a annezidi
Brezhoneg
kemmañ- Ar Brezoneg er Skol
1934-1936: ar c'huzul-kêr a savas a-du gant ar mennad skignet gant al luskad Ar Brezoneg er Skol (ABES) evit kelennadurezh ar brezhoneg er skol[13].
- Ya d'ar brezhoneg
- D'an 29 a viz Mae 2009 e oa bet votet ar garta Ya d'ar brezhoneg gant Kuzul-kêr ar gumun.
- D'ar 26 a viz Meurzh 2013 e oa bet roet d'ar gumun al label Ya d'ar brezhoneg live 1.
- Deskadurezh
Ur skol divyezhek zo eno abaoe 1989
Tud
kemmañ- Tud bet ganet eno
- 1887 : Louis Jouvet, aktour (c'hoariva ha sinema) ha leurenner.
- Tud marvet eno
- 1909 : Anna Mezmeur, leanez skrivagnerez vrezhonek.
- Ardamezeg ar familhoù
|
|
|
|
|
|
|
|
Gevelliñ
kemmañ- Sligeach,
Iwerzhon (1980) - Pralognan-la-Vanoise,
Savoia
Luc'hskeudennoù
kemmañ-
-
Tour-tan Morgad -
-
-
Chapel Sant Fieg -
-
Beg Din -
Beg ar Gador
_Chapelle_Saint-Fiacre_01.jpg)
Levrlennadur
kemmañ- Pol Potier de Courcy : Nobiliaire et armorial de Bretagne. Adembannadur Editions des Régionalismes. Cressé. 2011/2014
- Bernard Tanguy : Dictionnaire des noms de communes, trèves et paroisses du Finistère. Chasse-Marée. ArMen. 1990
Liammoù diavaez
kemmañ
- (fr) Lec'hienn an ti-kêr
Gwelet ivez
kemmañDaveoù ha notennoù
kemmañ- ↑ Roadennoù ofisiel e lec'hienn an EBSSA
- ↑ Kristof Jezegoù, Hor Bro e-pad ar Revolusion, Ti-moullañ Ar Bobl, Karaez, 1915, pajenn 44.
- ↑ Kuzul departamant Penn-ar-Bed - Gallica
- ↑ Memorial Genweb
- ↑ Jean-Claude Farcy, Les camps de concentration français de la première guerre mondiale (1914-1920), Pariz, Anthropos Economica, 1995
- ↑ Memorial Genweb
- ↑ Fichenn hiniennel - Memorial Genweb
- ↑ Pertes USAAF Finistère
- ↑ Pertes RAF Finistère
- ↑ Memorial Genweb
- ↑ Memorial Genweb
- ↑ Commonwealth War Graves Commission
- ↑ Marsel Guieysse, La langue bretonne : ce qu'elle fut, ce qu'elle est, ce qui se fait pour elle et contre elle, pajenn 264, Kemper, Nouvelles Éditions Bretonnes, 1936
- ↑ Distro-skol ar c’helenn divyezhek