Gwenrann
Gwenrann | ||
---|---|---|
![]() Gwenrann gwelet eus ar paludoù-holen. | ||
![]() | ||
Anv gallaouek | Gèraundd | |
Anv gallek (ofisiel) | Guérande | |
Bro istorel | Bro-Naoned | |
Melestradurezh | ||
Departamant | Liger-Atlantel | |
Arondisamant | Sant-Nazer | |
Kanton | Gwenrann (pennlec'h) | |
Kod kumun | 44069 | |
Kod post | 44350 | |
Maer Amzer gefridi | Nicolas Criaud 2020-2026 | |
Etrekumuniezh | Tolpad-kêrioù Kab Atlantel | |
Bro velestradurel | hini ebet | |
Lec'hienn web | www.ville-guerande.fr | |
Poblañsouriezh | ||
Poblañs | 16 042 ann. (2020)[1] | |
Stankter | 197 ann./km² | |
Douaroniezh | ||
Daveennoù lec'hiañ | ||
Uhelderioù | bihanañ 0 m — brasañ 61 m | |
Gorread | 81,44 km² | |
kemmañ ![]() |
Gwenrann, pe Gwerrann, zo ur gumun eus Breizh el Liger-Atlantel.
DouaroniezhAozañ
AnvAozañ
Stummoù skrivetAozañ
- Erwan Vallerie ː Uuenran, 857; in plebe Keriac, 861; Uuerrann, 865; Uueran, 876; Uuenrann, Uuenran, XIt; Guarranda, Guerrandiae, 1070; Guarranda, 1095; Guerran, Guerrandia, 1112; Garranda, 1129; Guerrann, 1160; Guerrandia, 1194; Garrandia, Guenrandia, 1252; Guerrande, 1263; Guerrandia, Guenrandia, 1330; Guenrant, 1330; Guerrande, 1343; Guerrand, 1355; Gueriande, 1414; Garande, 1450; Garande, 1451; Guerandia, Guerrandia, 1453; Anguerrande,1479[2]
GerdarzhAozañ
Gwenrann a zo ur stumm a orin lennek, diwar an henvrezhoneg Uuenrann, ennañ uuen, hag a dalvez « gwenn », « glan », « sakr », ha rann, hag a dalvez « tachenn ». E-kichen ar stumm Gwenrann e kaver ivez, koulz er yezh komzet hag er yezh skrivet, ar stumm hengounel Gwerrann. En hevelep doare hag en anvioù-lec'h all, evel Perroz (e Perroz-Hamon, Perroz-Gireg pe Sant-Ke-Perroz) ez eo aet ar strollad / -nr- / da / -rr- /. En henvrezhoneg e kaved dija ar stumm emdroet Uueran (Kartuler Redon, IXvet kantved). Ha tostoc'h deomp ez eo testeniekaet, da skouer, Guéran e-barzh geriadur Cillart de Kerampoul, Gwerann dindan pluenn Yeun ar Gow, ha Uereñn e brezhoneg ar vro.
Moarvat e ra berzh ar stumm Gwenrann en abeg ma seblant ober dave d’ar paludoù holen.
ArdamezioùAozañ
En argant e bemzek brizhenn erminig, 5, 4 3, 2, 1.[3] Ardamezioù kadarnet dre reizhadur ar roue Charlez X, d'an 11 a viz Du 1829. |
IstorAozañ
Feur-emglev 1365Aozañ
[Kentañ Feur-emglev Gwenrann]], d'an 12 a viz Ebrel 1365 a lakas fin da Brezel Hêrezh Breizh hag a zisplegas lezenn hêrezh dugelezh Breizh.
Feur-emglev 1381Aozañ
Dre Eil Feur-emglev Gwenrann, d'ar 4 a viz Ebrel 1381, a voe daskoret e zugelezh da Yann IV (dug Breizh) gant ober le da Roue Bro-C'hall, ha kas kuit e guzulierien saoz.
- Roll ar sinerien
Perrot Abraham, Jean d'Andigné, Berthelot d'Angoulvent, Guillaume Anseau[4], Pierre de l'Argentaye, Jean de Barac'h[5], Jean Le Barbu, Jean Baratier[6], Robin de la Barre[7], Geffroy Le Borgne, Yves de Coëtquis, Alain Ferron, Mérien de Kernevenoy, Jean de la Marche, Alain du Bois, Perrot des Ebles[8], Acharis d'Iffer[9], Even de Keranrais, Alain de Quéhéon, Rolland Taillard [10], Guillaume du Taillis[11], Olivier d'Yvignac(Daveoù a vank).
Dispac'h GallAozañ
- Krouet e voe kumun Gwenrann e 1790 diwar ar barrez katolik. Lakaet e voe da benn Kanton Gwenrann. Gant al lezenn eus an 26 a viz C'hwevrer 1790 e voe lakaet Gwenrann da benn Bann Gwenrann[12]. E 1800 e voe lakaet en Arondisamant Savenneg[13].
XIXvet kantvedAozañ
- Krouet e voe kumun An Turball e 1865 diwar ul lodenn eus tiriad kumun Gwenrann[14].
XXvet kantvedAozañ
Brezel-bed kentañAozañ
- Mervel a reas 276 gwaz ag ar gumun abalamour d'ar brezel, da lavaret eo 4,4 % eus he foblañs e 1911[15].
Eil brezel-bedAozañ
- Mervel a reas 25 den ag ar gumun abalamour d'ar brezel hervez monumant ar re varv[16].
- D'an 3 a viz Genver 1943 e kouezhas ur c'harr-nij B-17 eus aerlu SUA (United States Army Air Forces) e Gwenrann; pevar nijour a voe lazhet, ar c'hwec'h nijour all eus e baread a voe tapet gant an Alamaned[17].
BrezhonegAozañ
Ar Brezoneg er SkolAozañ
- 1934-1936: ar c'huzul-kêr a savas a-du gant ar mennad skignet gant al luskad Ar Brezoneg er Skol (ABES) evit kelennadurezh ar brezhoneg er skol[18].
Ya d'ar brezhonegAozañ
- D'an 18 a viz Here 2010 e oa bet votet live 1 ar garta Ya d'ar brezhoneg gant kuzul-kêr ar gumun.
DeskadurezhAozañ
MelestradurezhAozañ
Prantad | Anv | Strollad | Karg |
---|---|---|---|
Meurzh 2001 | Jean-Pierre Dhonneur | ||
Da vezañ klokaet. |
Emdroadur ar boblañs abaoe 1962Aozañ
Niver a annezidi

TudAozañ
- François Guillemot de Villebois (1681 Gwenrann - 1760 Tartu, Estonia), besamiral rusian.
- Anne François Augustin de La Bourdonnaye (1747 Gwenrann - 1793 Dacs), beskont ha jeneral.
- Louis de Sol de Grisolles (1761 Gwenrann – 1836 Bourdel), ofisour er verdeadurezh c’hall ha diwezhatoc’h penn chouan.
- Louis François Foucher de Careil (1762 Gwenrann – 1835 Garches), jeneral rannlu e-pad brezelioù Napoleon, letanant ar roue. E anv a c’heller gwelet dindan ar Volz-Enor e Pariz.
- Gustave Clétiez (Gwerrann 1830 - 1896), ograouer, livour ha priour.
- Henri Quilgars, (Gwerrann 1877 – Penc'herieg 1937), arkeologour hag istorour. Skrivet en doa meur a bennad ha meur a levr diwar-benn glad hag istor Bro Gwenrann.
- Gustave Tiffoche (Sant-Nazer 1930 - Gwenrann 2011), priour, kizellour ha livour
- Pascal Bertho, ganet e 1964 e Gwenrann, senarioour ha treser bannoù treset.
- Denys Quistrebert, ganet e 1971 e Gwenrann, aozer bannoù treset.
- Gérard Lanvin, aktour, emañ o chom e Gwenrann.
Ardamezeg ar familhoù[20]Aozañ
GevelliñAozañ
Monumantoù ha traoù heverkAozañ
- Chapel Itron-Varia Wenn
- Mirdi ar verc'hodenn.
- Ti ar baluderien.
- Terre de sel, mirdi, sal-diskouezadeg ha stal kevelouri ar baluderien.
- Monumant ar re varv e bered Gwenrann, luc’hskeudenn[21]. Dioueliet e voe d’ar 1 a viz Du 1920 [22].
- Monumant ar re varv e bered Ar Vadalen, luc’hskeudenn[23].
Roet eo bet al label Kêrioù ha Broioù Arz hag Istor dezhi.
FestoùAozañ
LennegezhAozañ
- Festival al Levr e Breizh: bep bloaz e miz Du adalek 2003
SonerezhAozañ
- Les Celtiques de Guérande (Festoù keltiek Gwenrann): aozet bep bloaz gant ar c'helc'h keltiek « Bro-Gwenrann », e miz Eost, adalek 1990
- La Voix des Orgues (Mouezh an Ograoù): sonadegoù en iliz-chabistr Sant-Albin, d’ar Gwener da noz peurliesañ, e miz Gouere hag e miz Eost, adalek 1955
- Festival Terres Blanches (Festival Douaroù Gwenn): 2005-2012
Festoù allAozañ
- La Fête Médiévale de Guérande (Fest krennamzerel Gwenrann): bep bloaz e miz Mae e-pad daou zevezh
- Fête des Métais (Fest ar Verourien): bep bloaz e miz Gouere, da vare Gouel Mari-Vadalen, adalek 1980, e-kichen ar gêriadennig "Ar Vadalen"
Pennad karAozañ
Liammoù diavaezAozañ
LevrlennadurAozañ
- Alain Gallicé, Guérande au Moyen âge : Guérande, Le Croisic, le pays guérandais du milieu du XIVe au milieu du XVIe siècle, Roazhon, Presses universitaires de Rennes, coll. « Histoire », 2003, 411 p.
- Alain Gallicé, François-Xavier Grelet et Gildas Buron, Guérande : cité médiévale, La Crèche, Geste éditions, 2008, 203 p.
- Henri Quilgars, Petite histoire du pays et de la ville de Guérande, suivie de Guérande, terre bretonne, Cressé, Éd. des Régionalismes-PyréMonde-Princi Negue, coll. « Monographies des villes et villages de France », 2011 (embannadur kentañ 1922), 126 p.
Notennoù ha daveoùAozañ
- ↑ Roadennoù ofisiel e lec'hienn an EBSSA
- ↑ Erwan Vallerie : Diazezoù studi istorel an anvioù-parrez. Corpus. An Here. 1995
- ↑ Michel Froger & Michel Pressensé : Armorial des communes de Loire-Atlantique. 1996
- ↑ Konestabl Gwengamp
- ↑ Louaneg.
- ↑ Etre bourc'hizien Dol.
- ↑ En deus sinet e Moñforzh.
- ↑ En eus sinet an emglev e Lambal e 12381
- ↑ Aotrounez al lerc'h se ha la Rougeraye e Egineg
- ↑ Konestabl Ar Roc'h-Derrien ha Gwengamp evit Charlez Bleaz.
- ↑ Aotrounez al lerc'h se ha la Besnerie, e Talieg; la Dobiaye en ar Veudid (Roazhon)
- ↑ J. B. Duverger, Collection complète des lois, décrets, ordonnances, règlemens avis du Conseil d'Etat, Levrenn gentañ, Eil embannadur, Pariz, 1834, p.106
- ↑ (fr)Cassini - EHESS - Fichenn kumun Gwenrann
- ↑ (fr)Cassini - EHESS - Fichenn ar gumun
- ↑ (fr)Les soldats de Loire Inférieure - Monumant ar re varv
- ↑ (fr) Memorial Genweb
- ↑ (fr)Pertes USAAF
- ↑ (fr)Marsel Guieysse, La langue bretonne : ce qu'elle fut, ce qu'elle est, ce qui se fait pour elle et contre elle, pajenn 267, Kemper, Nouvelles Éditions bretonnes, 1936
- ↑ Ofis Publik Ar Brezhoneg
- ↑ Pol Potier de Courcy : Nobiliaire et armorial de Bretagne. Adembannadur Editions des Régionalismes. Cressé. 2011/2014
- ↑ (fr)Memorial Genweb
- ↑ (fr)Université de Lille
- ↑ (fr)Memorial Genweb