Gwenrann

Gwenrann
Gwenrann gwelet eus ar paludoù-holen.
Anv gallaouek	Gèraundd
Anv gallek (ofisiel)	Guérande
Bro istorel	Bro-Naoned
Melestradurezh
Departamant	Liger-Atlantel
Arondisamant	Sant-Nazer
Kanton	Gwenrann (pennlec'h)
Kod kumun	44069
Kod post	44350
Maer Amzer gefridi	Stéphanie Phan-Thanh 2014-2020
Etrekumuniezh	Tolpad-kêrioù Kab Atlantel
Bro velestradurel	hini ebet
Lec'hienn web	www.ville-guerande.fr
Poblañsouriezh
Poblañs	16 107 ann. (2018)
Stankter	198 ann./km²
Douaroniezh
Daveennoù lec'hiañ	47° 19′ 41″ Norzh 2° 25′ 46″ Kornôg 47° 19′ 41″ Norzh 2° 25′ 46″ Kornôg
Uhelderioù	bihanañ 0 m — brasañ 61 m
Gorread	81,44 km²
Gwenrann

Gwenrann, pe Gwerrann, zo ur gumun eus Breizh el Liger-Atlantel.

Anv

Stummoù skrivet

• Erwan Vallerie ː Uuenran, 857; in plebe Keriac, 861; Uuerrann, 865; Uueran, 876; Uuenrann, Uuenran, XIt; Guarranda, Guerrandiae, 1070; Guarranda, 1095; Guerran, Guerrandia, 1112; Garranda, 1129; Guerrann, 1160; Guerrandia, 1194; Garrandia, Guenrandia, 1252; Guerrande, 1263; Guerrandia, Guenrandia, 1330; Guenrant, 1330; Guerrande, 1343; Guerrand, 1355; Gueriande, 1414; Garande, 1450; Garande, 1451; Guerandia, Guerrandia, 1453; Anguerrande,1479

Gerdarzh

Gwenrann a zo ur stumm a orin lennek, diwar an henvrezhoneg Uuenrann, ennañ uuen, hag a dalvez « gwenn », « glan », « sakr », ha rann, hag a dalvez « tachenn ». E-kichen ar stumm Gwenrann e kaver ivez, koulz er yezh komzet hag er yezh skrivet, ar stumm hengounel Gwerrann. En hevelep doare hag en anvioù-lec'h all, evel Perroz (e Perroz-Hamon, Perroz-Gireg pe Sant-Ke-Perroz) ez eo aet ar strollad / -nr- / da / -rr- /. En henvrezhoneg e kaved dija ar stumm emdroet Uueran (Kartuler Redon, IX^vet kantved). Ha tostoc'h deomp ez eo testeniekaet, da skouer, Guéran e-barzh geriadur Cillart de Kerampoul, Gwerann dindan pluenn Yeun ar Gow, ha Uereñn e brezhoneg ar vro.

Moarvat e ra berzh ar stumm Gwenrann en abeg ma seblant ober dave d’ar paludoù holen.

Ardamezioù

• 
• 

En argant e fempzeg brizhenn erminig laket 5, 4 3, 2, 1.

Ardamezioù kadarnet dre reizhadur ar roue Charlez X, d'an 11 a viz Du 1829.

Istor

Feur-emglev 1365

Jean de Beaucé

Feur-emglev 1381

Roll ar sinerien

	Perrot Abraham
	Jean d'Andigné
	Guillaume Anseau (konestabl Gwengamp)
	Jean de Barac'h (Louaneg)
	Jean Le Barbu
	Jean Baratier (etre bourc'hizien Dol)
	Robin de la Barre (en eus sinet e Moñforzh)
	Berthelot d'Angoulvent
	Pierre de l'Argentaye
	Yves de Coëtquis
	Mérien de Kernevenoy
	Jean de la Marche

Dispac'h Gall

• Krouet e voe kumun Gwenrann e 1790 diwar ar barrez katolik. Lakaet e voe da benn Kanton Gwenrann. Gant al lezenn eus an 26 a viz C'hwevrer 1790 e voe lakaet Gwenrann da benn Bann Gwenrann . E 1800 e voe lakaet en Arondisamant Savenneg .

XIX^vet kantved

• Krouet e voe kumun An Turball e 1865 diwar ul lodenn eus tiriad kumun Gwenrann .

XX^vet kantved

Brezel-bed kentañ

• 276 gwaz ag ar gumun a gollas o buhez abalamour d'ar brezel, d.l.e. 4,4 % eus he foblañs e 1911 .

Eil brezel-bed

• D'an 3 a viz Genver 1943 e kouezhas ur c'harr-nij B-17 eus aerlu SUA (United States Army Air Forces) e Gwenrann; pevar nijour a voe lazhet, ar c'hwec'h nijour all eus e baread a voe tapet gant an Alamaned .

Brezhoneg

Ar Brezoneg er Skol

• 1934-1936: ar c'huzul-kêr a savas a-du gant ar mennad skignet gant al luskad Ar Brezoneg er Skol (ABES) evit kelennadurezh ar brezhoneg er skol .

Ya d'ar brezhoneg

• D'an 18 a viz Here 2010 e oa bet votet live 1 ar garta Ya d'ar brezhoneg gant kuzul-kêr ar gumun.

Deskadurezh

• Ur skol Diwan a zo eno abaoe 1999.
• E distro-skol 2020 e oa 26 skoliad enskrivet er skol Diwan (1,9 % eus skolidi ar gumun evit a sell ouzh ar c'hentañ derez).

Melestradurezh

Roll ar vaered

Prantad	Anv	Strollad	Karg
Meurzh 2001	Jean-Pierre Dhonneur
Da vezañ klokaet.

Emdroadur ar boblañs abaoe 1962

Niver a annezidi

Tud

• François Guillemot de Villebois (1681 Gwenrann - 1760 Tartu, Estonia), besamiral rusian.
• Anne François Augustin de La Bourdonnaye (1747 Gwenrann - 1793 Dacs), beskont ha jeneral.
• Louis de Sol de Grisolles (1761 Gwenrann – 1836 Bourdel), ofisour er verdeadurezh c’hall ha diwezhatoc’h penn chouan.
• Louis François Foucher de Careil (1762 Gwenrann – 1835 Garches), jeneral rannlu e-pad brezelioù Napoleon, letanant ar roue. E anv a c’heller gwelet dindan ar Volz-Enor e Pariz.
• Gustave Clétiez (Gwerrann 1830 - 1896), ograouer, livour ha priour.
• Henri Quilgars, (Gwerrann 1877 – Penc'herieg 1937), arkeologour hag istorour. Skrivet en doa meur a bennad ha meur a levr diwar-benn glad hag istor Bro Gwenrann.
• Gustave Tiffoche (Sant-Nazer 1930 - Gwenrann 2011), priour, kizellour ha livour
• Pascal Bertho, ganet e 1964 e Gwenrann, senarioour ha treser bannoù treset.
• Denys Quistrebert, ganet e 1971 e Gwenrann, aozer bannoù treset.
• Gérard Lanvin, aktour, emañ o chom e Gwenrann.

Ardamezeg ar familhoù

	d'Aragon, pe Daragonis, aotrounez Buttes, Kerbézot, Menahé	En aour e bevar peul en gul
	Aubin Aotrounez Kerbenet	En glazur e dreustell en aour heuliet gant teir c'hroaz pavek ivez en aour, 2 ouzh kab, 1 ouzh beg
	Avril, pe Apuril, aotrounez Kerroland ha Trevenegad	En argant e binenn c'heotet; e gab en glazur karget gant teir rozenn en aour

Gevelliñ

• Dinkelsbühl (Alamagn)
• Dolgellau (Kembre)
• Almagro (Spagn)
• Castro Marim (Portugal)

Monumantoù ha traoù heverk

• 

  Maner Careil

• 

  Ar mogerioù-kreñv

• 

  Iliz katolik Sant-Albin

• 

  Paludoù holen

• Chapel Itron-Varia Wenn
• Mirdi ar verc'hodenn.
• Ti ar baluderien.
• Terre de sel, mirdi, sal-diskouezadeg ha stal kevelouri ar baluderien.
• Monumant ar re varv.

Roet eo bet al label Kêrioù ha Broioù Arz hag Istor dezhi.

Festoù

Lennegezh

• Festival al Levr e Breizh: bep bloaz e miz Du adalek 2003

Sonerezh

• Les Celtiques de Guérande (Festoù keltiek Gwenrann): aozet bep bloaz gant ar c'helc'h keltiek « Bro-Gwenrann », e miz Eost, adalek 1990
• La Voix des Orgues (Mouezh an Ograoù): sonadegoù en iliz-chabistr Sant-Albin, d’ar Gwener da noz peurliesañ, e miz Gouere hag e miz Eost, adalek 1955
• Festival Terres Blanches (Festival Douaroù Gwenn): 2005-2012

Festoù all

• La Fête Médiévale de Guérande (Fest krennamzerel Gwenrann): bep bloaz e miz Mae e-pad daou zevezh
• Fête des Métais (Fest ar Verourien): bep bloaz e miz Gouere, da vare Gouel Mari-Vadalen, adalek 1980, e-kichen ar gêriadennig "Ar Vadalen"

Pennad kar

• An Turball.

Liammoù diavaez

• Lec'hienn ofisiel an ti-kêr
• Holen Gwenrann
• Mirdi ar verc'hodenn
• Ti ar baluderien
• Terre de sel
• Kelc'h keltiek « Bro-Gwenrann »

Levrlennadur

• Alain Gallicé, Guérande au Moyen âge : Guérande, Le Croisic, le pays guérandais du milieu du XIVe au milieu du XVIe siècle, Roazhon, Presses universitaires de Rennes, coll. « Histoire », 2003, 411 p.
• Alain Gallicé, François-Xavier Grelet et Gildas Buron, Guérande : cité médiévale, La Crèche, Geste éditions, 2008, 203 p.
• Henri Quilgars, Petite histoire du pays et de la ville de Guérande, suivie de Guérande, terre bretonne, Cressé, Éd. des Régionalismes-PyréMonde-Princi Negue, coll. « Monographies des villes et villages de France », 2011 (embannadur kentañ 1922), 126 p.