Lannejenn

Emsavadeg ar Bonedoù ruz:
- reuz a savas e-pad pardon Sant-Urloù e dibenn miz Gouere 1675 ( d'ar 27 ha d'an 28) e-doug an emsavadeg^[3]^,^[4]. Allain Maillard, beleg katolik, a voe kondaonet d'ar galeoù evit bout savet an trubuilhoù-se. Nac'het e voe an distaoliadeg roueel eus miz C'hwevrer 1676 outañ^[5] ;
- un digoll a 3 000 lur a voe paeet gant an drev hag he farrez Gwiskri d'an Aotrou Le Moyne de Trevigny goude tagadenn e gastell e Sant-Hern d'an 11 a viz Gouere 1675 e-pad an emsavadeg^[6].

XVIII^vet kantved

E dibenn miz Mae 1748, François Mahé hag Yves Bulze, daou zen eus bandenn Marion ar Faoued, lakaet da varv e Gwened, a zo skourret ouzh ur wezenn-derv ha lezet da vreinañ en ur c'hroaz-hent eus an hent roueel kozh a gas eus Kemperle da C'hourin, un nebeud kantadoù a vetradoù en hanternoz da gêriadenn Sant-Urloù^[7].

Dispac'h Gall

Melestradurezh: betek 1790, Lannejenn a oa un drev eus parrez Gwiskri. E 1790 e teuas da vout ur barrez, ur gumun ha pennlec'h kanton Lannejenn^[8], gant teir c'humun ennañ: Gwiskri, Lannejenn ha Lokunole; e Bann ar Faoued e oa; diskaret e voe kanton Lannejenn^[8] gant lezenn an 8 pluviôse an IX (28 a viz Genver 1801), dezhi an titl loi portant réduction du nombre de justices de paix^[9]. Lakaet e voe kumun Lannejenn en Arondisamant Pondi bet krouet e 1800 hag e Kanton ar Faoued bet brasaet e 1801.
Trubuilhoù: e 1792 e teuas un urcher d'ober ur furchadeg en un ti. Taget e voe a daolioù bataraz ha mein, an dud o huchal: Ur brogarour eo, ret eo e lazhañ. Gloazet e voe ha dav dezhañ tec'hout. E dagourion a voe barnet gant barnour a beoc'h lez-varn kanton Lannejenn d'an 8 a viz Gwenholon 1792, ha rentet dezhañ e zilhad ha lifre leun-wad^[10].

XIX^vet kantved

Impalaeriezh C'hall Kentañ

Brezel Dizalc'hiezh Spagn

Mervel a reas c'hwec'h gwaz abalamour d'ar brezel^[11].

XX^vet kantved

1913 - 1914: tud a varv gant ar vrec'h, re vihan ar vered d'o lakaat razh^[12].
4 - 5 a viz Du 1916: distrujoù bras er skol gant ur c'horwezh diouzh an noz.

Brezel-bed kentañ

Mervel a reas 114 gwaz hervez marilhoù ar gumun, 123 hervez monumant Santez-Anna-Wened, 145 hervez monumant ar re varv (da lavaret eo 5,49 % ag ar boblañs hervez an niveradeg bet graet e 1911)^[13] er gumun, abalamour d'ar brezel^[14].
Lazhet e voe ur milour bet ganet er gumun gant al lu gall d'an 19 a viz Meurzh 1917 e Maroko, p'edo o klask dizertiñ^[15].

Reter-Nesañ

Mervel a reas ur soudard eus ar gumun d'ar 5 a viz Genver 1922 en ospital en Aleppo e Siria^[16].

Eil Brezel-bed

Monumant ar re fuzuilhet e Porzh-Loeiz, anv un den eus Lannejenn

Repuidi-brezel: d'ar 1añ a viz Even 1940 e oa 340 repuad e Lannejenn; 6 anezhe n'oant ket distroet d'ar gêr c'hoazh d'ar 1añ a viz Gwenholon 1940^[17].

Brudet eo ar gumun abalamour d'he ferzh er Rezistañs:

Pemp den eus ar gumun a zo marvet er c'hampoù-bac'h, daouzek den arall a zo bet fuzuilhet, nav anezhe e-tal gwikadell Porzh-Loeiz^[18]^,^[19].
D'ar 1añ a viz Mae 1944 ez eus bet ur manifestadeg gant tud ar gumun o tibunañ er vourc'h hag er c'hêriadennoù tro-war-dro, o tougen bannieloù ruz ha bannieloù triliv gall hag o kanal La Marseillaise ha Kan an Dispac'h^[20].
Tud fuzuilhet: fuzuilhet e voe gwazed ag ar Rezistañs d'ar 24 a viz Even 1944; barnet e oant bet da varv gant lez-varn al Lu alaman Ar Faoued:
- e Roz ar C'had: 10 den a Speied hag unan a Sant-Wazeg^[21],
- e Rozkev, 17 den, en o mesk pevar den yaouank eus An Ignel, tri eus Gourin hag unan eus Lanvodan; c'hwec'h den yaouank eus Blankenberge (Flandrez Belgia), Georges Sandelé, René Mestdagh, Camille De Corte,Raymond Marmenout, Louis Dehenauw ha Jean de Coninck, bet tapet gant an Alamaned p'o doa taget paotred ar strouezheg e Plourae, a voe fuzuilhet ivez; unan anezhe, Jean de Coninck, gloazet hepken, a c'hellas tec'hout. Kuzhet ha sognet e voe gant tud ar vro betek an Dieubidigezh. Daou gorf a zo chomet dianav^[22]^,^[23].
- er Pont-Nevez, un den dianav.
Tri ezel eus ar Rezistañs a voe lazhet gant an Alamaned nepell diouzh Boutel d'ar 7 a viz Gouere 1944^[24].
Ti-post: krouet e voe an ajañs-post d'ar 1añ a viz Kerzu 1941^[25] diwar goulenn tiegezhioù ar brizonidi a ranke mont betek ti-post Ar Faoued da gas pakadoù dezhe; kemeret e voe 2000 Lur en ti-post gant tud ar Rezistañs e miz Even 1944^[26].

Brezelioù didrevadennañ

Brezel Aljeria

Mervel a reas daou vilour eus ar gumun^[27].

Emdroadur ar boblañs abaoe 1790

^[28]

Monumantoù ha traoù heverk

Maner Sant-Kijao

An iliz katolik er vourc'h

Iliz-parrez Sant Kognogan.

Chapelioù

Chapel Sant-Urloù
Chapel Sant-Urloù
Feunteun ha chapel Sant-Urloù
Chapel Sant-Urloù
Chapel Sant-Jord
Chapel Sant-Melani

Chapel Sant-Urloù, XVI^vet kantved,
Chapel Sant-Jord,
Chapel Sant-Melani,
Chapel an Drinded (mogerioù hepken), XVII^vet kantved.

Monumantoù ar re varv

Monumant hollek ar re varv er vourc'h, e-tal an iliz katolik, Brezel-bed kentañ, Eil Brezel-bed, Brezel Aljeria^[29]; dioueliet e voe d'an 10 a viz Here 1924 ^[30].
Monumantoù re varv ar Rezistañs.

Monumant ar re fuzuilhet, Rozkev, d'ar 24 a viz Even 1944.
Monumant ar re fuzuilhet, Roz ar C'had, d'ar 24 a viz Even 1944.
Monumant Boutel an tri den bet lazhet eno d'ar 7 a viz Gouere 1944.

Melestradurezh

Tud

Erwan Evenou, emsaver politikel ha yezhel, skrivagnour; sevel a reas ur pikol tezenn a-zivout brezhoneg Lannejenn;
Allain Maillard, beleg katolik, bet kondaonet d'ar galeoù evit bout kemeret perzh en Emsavadeg ar Bonedoù ruz. Nac'het e voe an distaoliadeg roueel eus miz C'hwevrer 1676 outañ.

Tud bet ganet eno

François Louis Ulliac (1añ a viz Meurzh 1887), lazhet gant al lu gall p'edo o klask dizertiñ d'an 19 a viz Meurzh 1917 e Maroko.
Remi Derrien, skrivagner, kazetenner, aktour ha jubennour brezhonek, Ebrel 1946.

Gevelliñ

Liammoù diavaez

(br) Lannejenn war lec'hienn Geobreizh

Notennoù ha daveoù

↑ Roadennoù ofisiel e lec'hienn an EBSSA
↑ (fr)(fr)Henri Guiriec, La Région de l'Ellé - bas et haut Ellé, e ti an aozer, 1939, (e galleg), pajennoù 16 ha 17
↑ (fr)Boris Porchnev, Les buts et les revendications des paysans lors de la révolte bretonne de 1675, bet embannet e Les Bonnets Rouges, Union Générale d'Éditions (dastumadeg 10/18), Pariz, 1975
↑ (fr)Yvon Garlan ha Claude Nières, Les Révoltes bretonnes de 1675 - papier timbré et bonnets rouges, Éditions Sociales, Pariz, 1975 (e galleg), pajenn 113
↑ (fr)Arthur Le Moyne de La Borderie, La Révolte du Papier Timbré advenue en Bretagne en 1675, adembannet e Les Bonnets Rouges, Union Générale d'Éditions (dastumadeg 10/18), Pariz, 1975 (e galleg), pajennoù 152-154
↑ (fr)Arthur Le Moyne de La Borderie, La Révolte du Papier Timbré advenue en Bretagne en 1675, adembannet e Les Bonnets Rouges, Union Générale d'Éditions (dastumadeg 10/18), Pariz, 1975 (e galleg), pajennoù 106-109
↑ (fr)Lice Nédellec ha Jean Rieux, Marion du Faouet et ses brigands, Embannadurioù Artra, 1976
↑ ^8,0 ha^8,1 (fr)Robert Bouvier, Bernard Le Montagner, Alain Revoy ha Dominique Reynaud, Histoire de la Poste dans le Morbihan, Embannadurioù Liv'Editions, Ar Faoued, 2006, pajenn 168
↑ pennad ar Wikipedia gallek, lodenn "Histoire"
↑ (fr)Jean-Louis Debauve, La Justice révolutionnaire dans le Morbihan, e ti an aozer, Pariz, 1965, pajenn 470
↑ (fr)Memorial Genweb
↑ (fr)1914 - 1918 - Des champs aux tranchées, Liv'Editions, Ar Faoued, 1998, pajenn 143
↑ Monumant ar re varv
↑ (fr)1914 - 1918 - Des champs aux tranchées, Liv'Editions, Ar Faoued, 1998, pajenn 94
↑ (fr)Ouest-France, d'al Lun 4 a viz Du 2013, pajennoù "An Oriant"
↑ Fichenn hiniennel - Memorial Genweb
↑ (fr)Association Mémoire du canton du Faouët, 1939-1945 en Centre-Bretagne, Liv'Editions, Ar Faoued, 2004, levrenn I, pajenn 118
↑ (fr)Port-Louis Histoire
↑ René Le Guénic, Morbihan - Mémorial de la Résistance, 1998, pajenn 315
↑ (fr)Association Mémoire du canton du Faouët, 39-45 en Centre-Bretagne, Éditions Liv éditions, Le Faouët, ISBN 2844970966 hag ISBN 978-2844970961 (e galleg)
↑ (fr)René Le Guénic, Morbihan - Mémorial de la Résistance, 1998, pajennoù 28 ha 29
↑ Mémorial GenWeb
↑ (fr)René Le Guénic, Morbihan - Mémorial de la Résistance, 1998, pajennoù 30 ha 31
↑ (fr)René Le Guénic, Morbihan - Mémorial de la Résistance, 1998, pajennoù 32 ha 33
↑ (fr)Robert Bouvier, Bernard Le Montagner, Alain Revoy ha Dominique Reynaud, Histoire de la Poste dans le Morbihan, Embannadurioù Liv'Editions, Ar Faoued, 2006, p.168
↑ (fr)Robert Bouvier, Bernard Le Montagner, Alain Revoy ha Dominique Reynaud, Histoire de la Poste dans le Morbihan, Embannadurioù Liv'Editions, Ar Faoued, 2006, pajenn 169
↑ (fr)Memorial Genweb
↑ EBSSA
↑ (fr)Memorial Genweb
↑ (fr)Université de Lille

[1] Roadennoù ofisiel e lec'hienn an EBSSA

[2] (fr)(fr)Henri Guiriec, La Région de l'Ellé - bas et haut Ellé, e ti an aozer, 1939, (e galleg), pajennoù 16 ha 17

[3] (fr)Boris Porchnev, Les buts et les revendications des paysans lors de la révolte bretonne de 1675, bet embannet e Les Bonnets Rouges, Union Générale d'Éditions (dastumadeg 10/18), Pariz, 1975

[4] (fr)Yvon Garlan ha Claude Nières, Les Révoltes bretonnes de 1675 - papier timbré et bonnets rouges, Éditions Sociales, Pariz, 1975 (e galleg), pajenn 113

[5] (fr)Arthur Le Moyne de La Borderie, La Révolte du Papier Timbré advenue en Bretagne en 1675, adembannet e Les Bonnets Rouges, Union Générale d'Éditions (dastumadeg 10/18), Pariz, 1975 (e galleg), pajennoù 152-154

[6] (fr)Arthur Le Moyne de La Borderie, La Révolte du Papier Timbré advenue en Bretagne en 1675, adembannet e Les Bonnets Rouges, Union Générale d'Éditions (dastumadeg 10/18), Pariz, 1975 (e galleg), pajennoù 106-109

[7] (fr)Lice Nédellec ha Jean Rieux, Marion du Faouet et ses brigands, Embannadurioù Artra, 1976

[Robert_Bouvier_2006-8] 8,0 ha^8,1 (fr)Robert Bouvier, Bernard Le Montagner, Alain Revoy ha Dominique Reynaud, Histoire de la Poste dans le Morbihan, Embannadurioù Liv'Editions, Ar Faoued, 2006, pajenn 168

[9] r Wikipedia gallek, lodenn "Histoire"

[10] (fr)Jean-Louis Debauve, La Justice révolutionnaire dans le Morbihan, e ti an aozer, Pariz, 1965, pajenn 470

[11] (fr)Memorial Genweb

[12] (fr)1914 - 1918 - Des champs aux tranchées, Liv'Editions, Ar Faoued, 1998, pajenn 143

[13] Monumant ar re varv

[14] (fr)1914 - 1918 - Des champs aux tranchées, Liv'Editions, Ar Faoued, 1998, pajenn 94

[15] (fr)Ouest-France, d'al Lun 4 a viz Du 2013, pajennoù "An Oriant"

[16] Fichenn hiniennel - Memorial Genweb

[17] (fr)Association Mémoire du canton du Faouët, 1939-1945 en Centre-Bretagne, Liv'Editions, Ar Faoued, 2004, levrenn I, pajenn 118

[18] (fr)Port-Louis Histoire

[19] René Le Guénic, Morbihan - Mémorial de la Résistance, 1998, pajenn 315

[20] (fr)Association Mémoire du canton du Faouët, 39-45 en Centre-Bretagne, Éditions Liv éditions, Le Faouët, ISBN 2844970966 hag ISBN 978-2844970961 (e galleg)

[21] (fr)René Le Guénic, Morbihan - Mémorial de la Résistance, 1998, pajennoù 28 ha 29

[22] Mémorial GenWeb

[23] (fr)René Le Guénic, Morbihan - Mémorial de la Résistance, 1998, pajennoù 30 ha 31

[24] (fr)René Le Guénic, Morbihan - Mémorial de la Résistance, 1998, pajennoù 32 ha 33

[25] (fr)Robert Bouvier, Bernard Le Montagner, Alain Revoy ha Dominique Reynaud, Histoire de la Poste dans le Morbihan, Embannadurioù Liv'Editions, Ar Faoued, 2006, p.168

[26] (fr)Robert Bouvier, Bernard Le Montagner, Alain Revoy ha Dominique Reynaud, Histoire de la Poste dans le Morbihan, Embannadurioù Liv'Editions, Ar Faoued, 2006, pajenn 169

[27] (fr)Memorial Genweb

[28] EBSSA

[29] (fr)Memorial Genweb

[30] (fr)Université de Lille

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]

[23]

[24]

[25]

[26]

[27]

[28]

[29]

[30]