Perroz-Gireg

Perroz-Gireg (distaget: [pɛ'roːz ('giːrɛk)]) a zo ur gumun eus Breizh e departamant Aodoù-an-Arvor.

Perroz-Gireg
Tour-tan ar Min-Ruz e Ploumanac'h
Anv gallek (ofisiel)	Perros-Guirec
Bro istorel	Bro-Dreger
Melestradurezh
Departamant	Aodoù-an-Arvor
Arondisamant	Lannuon
Kanton	Perroz-Gireg (pennlec'h)
Kod kumun	22168
Kod post	22700
Maer Amzer gefridi	Erven Léon 2014-2020
Etrekumuniezh	Lannuon-Treger Kumuniezh
Bro velestradurel	Bro Treger ha Goueloù
Lec'hienn web	Ti-kêr
Poblañsouriezh
Poblañs	7 149 ann. (2020)
Stankter	505 ann./km²
Douaroniezh
Daveennoù lec'hiañ	48° 48′ 51″ Norzh 3° 26′ 32″ Kornôg
Uhelderioù	kreiz-kêr : 60 m bihanañ 0 m — brasañ 96 m
Gorread	14,16 km²
Perroz-Gireg

Douaroniezh

Perroz-Gireg a zo war Mor Breizh, etre Tregastell, Sant Ke Perroz, Lannuon (Servel) ha Louaneg

• Ar Jentilez
• Taveeg

Anv

• B. Tanguy : Perros Gui(r)oc alias Quireuc, c. 1330; Penros Quiroc, fin XIV^vet; Perros Quireuc, 1405; Penros Kirec, 1481; Perros Guirec, 1486.

• Erwan Vallerie : "Penros, 1198, 1267; Penros Quiroc, XIVè; Panroz, XIVè; Penros, 1453; Penros Guirec, 1516; Perros, 1592; Penros, 1630; Peros-Quirec, 1779.

diwar Penn + Ros + anv den Kirog / Kireg

Ardamezioù

Palefarzhet etre aour ha glazur, e gab en glazur karget gant teir zenegezenn en aour • Sturienn : A-raok bepred

Istor

Perroz zo ul lodenn disrannet diouzh ar plou diazez Pleuveur-Bodoù

Parrez Perroz a oa un enezennad eus eskopti Dol e Bro-Dreger.

Kumunn adalek 1790.

XX^vet kantved

Brezel-bed kentañ

• 152 gwaz a gollas o buhez abalamour d'ar brezel hervez monumant ar re varv, d.le. 4,36 % ag ar boblañs hervez an niveradeg bet graet e 1911.

Eil Brezel-bed

• Nijerezed eus aerlu ar Rouantelezh-Unanet (Royal Air Force) kollet er gumun:
  • e 1942: d'an 18 a viz Ebrel e kouezhas un nijerez anavezout-luc'hskeudenniñ (Spitfire PRIV marilhet AB119) en enezeg Treoger. Mervel a reas an nijour ha beziet e voe e bered ar gumun. D'an 18 a viz Du, un nijerez (Spitfire marilhet AR606 ha kodet RY-?) er memes lec'h; ne voe ket kavet korf he sturier. D'an 22 a viz Gwengolo, un nijerez (Spitfire Vb marilhet AR495 ha kodet NN-J). Ne voe ket kavet korf an nijour.
  • e 1943: d'an 28 a viz Ebrel e kouezhas un nijerez (Spitfire Vc marilhet EE635 ha kodet NN-C) e donvor ar Jentilez. Mervel a reas he sturier nijour, ne voe ket kavet e gorf. D'an 3 a viz Mae e kouezhas div nijerez Spitfire Vc (unan marilhet EN960 ha kodet NN-X, ne voe ket kavet korf he nijour, unan marilhet EE768 ha kodet NN-Y, gloazet e voe he sturier) er Jentilez. Div nijerez a yeas d'ar strad er Jentilez d'ar 7 a viz Mezheven, ur Spitfire IIc, marilhet P8674 ha kodet AQ-J (an nijour, gloazet, a voe serret d'an Alamaned) hag ur Spitfire Vc, marilhet EE769 ha kodet VZ- ? (he nijour a voe saveteet gant an Aer Rescue Service) ha, d'ar 27 a viz Gouere, er Jentilez adarre, ur Mustang I, marilhet AL981 ha kodet TC-? (ne voe ket kavet korf he nijour).
• D'an 2 a viz Ebrel 1941 e kouezhas un nijerez Ju-88A-5 kodet M7+DL eus an aerlu alaman (Luftwaffe) e donvor Perroz-Gireg; he fevar nijour a varvas, ur c'horf hepken a voe adkavet, douaret e voe e Plouzeniel.
• Emgannoù etre tud ar Rezistañs hag al lu alaman e penn-kentañ miz Eost 1944.
• Mervel a reas 71 den ag ar gumun abalamour d'ar brezel.

Trevadennoù

• Brezel Indez-Sina: mervel a reas c'hwec'h milour.
• Brezel Aljeria: mervel a reas tri soudard.

Brezhoneg

Ar Brezoneg er Skol

• 1934-1936: ar c'huzul-kêr a savas a-du gant ar mennad skignet gant al luskad Ar Brezoneg er Skol (ABES) evit kelennadurezh ar brezhoneg er skol.

Deskadurezh

• E distro-skol 2022 e oa enskrivet 24 skoliad er c'hlasoù divyezhek (6,4 % eus skolidi ar gumun evit a sell ouzh ar c'hentañ derez).[http://www.brezhoneg.bzh/98-kelenn.htm]

Ya d'ar Brezhoneg

• D'ar 4 a viz C'hwevrer 2016 e oa bet votet ar garta Ya d'ar brezhoneg gant kuzul-kêr ar gumun. Al live 1 oa bet roet d'ar gumun.

Monumantoù ha traoù heverk

Henamzer

• Tumulus Kerroig
• Taol-vaen Enez Bono (enrollet 24 Ebrel 1968)

Krenn-amzer. Savadurioù relijiel

• Diazezoù kastell Ploumanac'h (ar C'hastell)
• Iliz Sant-Jakez Meur (XIIvet, XIVvet, XVIIvet). Enrollet 25 Gwengolo 1901
• Chapel Itron-Varia ar Sklaerder. 1445. Enrollet 30 Meurzh 1904; berded enrollet 26 Mae 1915
• Chapel Sant Gireg Ploumanac'h;
• Chapel bihan Sant Gireg, war draezhenn Ploumanac'h; enrollet 10 C'hwevrer 1903
• Chapel Itron-Varia Druez, e Kernivinenn; 1758; 1772
• Chapel Sant-Samzun Pont-Kouenneg; bet diskaret;
• Kroaz ar Skin, a-us Traeztraou; enrollet 7 Kerzu 1925.
• Kalvar Kerreud (1667)
• Maner Pont-Kouenneg; c. 1600; 1748; milin; kouldri
• Maner Krec'h-Gwegan (1676), aet da feurm

Amzer a-vremañ

• Kreñlec'h enez ar Venec'h. Enrollet 30 Gwengolo 1975. E stad fall.

Lec'hioù de natur. Inizi. Traezennoù. Reier.

• Tossen ar Sklaerder, enrollet 22 Gouere 1913
• Reier Ploumanac'h, enrollet 11 Gouere 1912
• Ploumanac'h

War an aod e-kichen Ploumanac'h - Tour-tan ar Min Ruz

• Traou-Hieroù Bihan, milin, stang, enrollet 14 Meurzh 1943
• Traou-Hieroù Meur,enrollet 23 Mae 1945
• Gwenodenn ar Valtouterien, enrollet 6 Ebrel 1945 ha 8 Du 1976
• Pleg mor Sant Gireg, enrollet 8 Ebrel 1937 ha 6 Ebrel 1945
• Lanneier ar Ranolien, e Ploumanac'h, enrollet 9 Here 1940
• Beg ar C'hastell, enrollet 6 Ebrel 1945 ha 29 C'hwevrer 1960
• Park ar Gumunn, enrollet 6 Ebrel 1945
• Ar Jentilez, gwarezet adalek 18 Here 1976
• Taveeg
• Traezhenn Traeztraou
• Traezhen Traeztrignel

Bezioù ar C'hommonwealth e bered ar gumun

Bro	Niver a dud
Rouantelezh-Unanet	1 (Aerlu)
Zeland-Nevez	1 (aerlu)
Hollad	2

Karrnijourion e oant. Marvet int e-pad an Eil brezel-bed.

Emdroadur ar boblañs abaoe 1793

Melestradurezh

Roll maered ar gumun
Mare		Anv	Strollad	Karg
Ebrel 2014	→ bremañ	Erven Léon
Eost 2013	Ebrel 2014	Gilles Déclochez
Meurzh 1981	Eost 2013	Yvon Bonnot, dilezet e garg gantañ
C'hwevrer 1961	Meurzh 1981	Yves Le Parenthoen
Here 1947	C'hwevrer 1961	Yves Le Jannou
Gwengolo 1944	Here 1947	Julien Laforest
Mae 1935	Gwengolo 1944	Yves Connan
Gwengolo 1925	Mae 1935	Hippolyte Le Toiser
Kerzu 1919	Gwengolo 1925	Émile Le Gac
Kerzu 1907	Kerzu 1919	Eugène Le Jannou
N'eo ket anavezet c'hoazh an holl fedoù.

Tud

Tud bet ganet eno

• Per-Mari Daniel a Gerinou, Perroz, 4 Here 1748; eil kannad ouzz "Stadoù" 1789; melestrour an Departamant, 1796; ezel ouzh Kuzul Jeneral, 1800; Maer Lannuon, 1813; dean an alvokaded Lannuon; aet da Anaon e Lannuon ar 4 Ebrel1826
• Jakez Konan, skrivagner brezhonek ha brezhoneger 6 a viz Kerzu 1910
• Yann Goasdoué, emsaver ha soner, e 1939.

Tud bet marvet eno

• Jakez Konan, skrivagner brezhonek ha brezhoneger, d'an 11 a viz Eost 2003.
• Guy Ignolin, marc'houarnour breizhat, d'ar 15 a viz Kerzu 2011.

Tud hag o deus bevet eno

• René Bazin (1853-1932). En eus echuet e roman : Madame Corentine en un ostaliri Traeztrou
• Charlez ar Goffig (Lannuon, 1863-1932), en devoa savet un ti ePerroz anvet Le Kéric
• Lucien-Louis Fourneau, bet ganet en Ile de France (Maoris hirie) e 1867; penn-melestrour an trevadennoù (1911), letanant-gouarnour Kreiz Kongo (1912), komiser ar Republik ouzh Kameroun (1916); gouarnour a enor an Trevadennoù; aet da Anaon e Traezhtrignel an 3 Eost 1930
• James Bouillé, tisavour hag arzour. Diazezour kelc'h keltiek Perroz, 1923
• Maurice Denis, livour, en devoa treset Hent ar Groaz chapel ar Sklaerder; en devoa prenet un ti e Traezhtrignel war dro 1900
• Léon Dubreuil, aet war e leve er Sklaerder eus 1940 da 1965
• Alan an Diuzet, skrivagner breizhat, a oa rener skolaj eil-derez Perroz-Gireg eus 1937 da 1945.
• René Jannin (prefed). aet da Anaon e Traezhtraou an 28 Eost 1978
• Thierry Le Luron, fentigellour, beziet e bered ar Sklaerder.
• Henryk Sienkiewicz, skrivagner polonat bet tapet gantañ priz Nobel al Lennegezh evit e romant Quo Vadis?, bet skrivet e kastell Kostaerez e Ploumanac'h.

Ardamezeg ar familhoù

	Le Baillif, Aotrounez Kernuz	En glazur e gebrenn en argant, heuliet gant teir bezantenn ivez en argant, 2, 1
	Cabellic	En gul e groaz krouget en argant, ur groazig ivez en argant ouzh pep konk
	Le Dantec Aotrounez Tromorgant	En argant e deir greskenn en sabel
	Jacob	En gul e gebrenn en argant heuliet gant teir c'hregilhenn ivez en argant

Gevelliñ

• Teignmouth (Bro-Saoz) abaoe 1981
• Kintin (Breizh)
• Barr (Elzas)

Sport

Marc'hhouarnerezh

• 3 a viz Gouere 1995: 2^l tennad-hent Tro Bro-C'hall etre Perroz-Gireg ha Gwitreg; trec'h eo Mario Cippolini (Italia).

Levrlennadur

• L'église paroissiale, les chapelles, les fontaines de dévotion, les temples, les cimetières, calvaires, croix monumentales, croix de chemin, oratoires et monuments aux morts sur la commune de Perros-Guirec
• Le Mésolithique de Ploumanac'h (Perros-Guirec, Côtes-du-Nord), Michel Le Goffic, Bulletin de la Société préhistorique française. Comptes rendus des séances mensuelles Année 1975 Volume 72 Numéro 6 pp. 174–183
• Gireg Konan : Eostad (gerioù ha troioù-lavar brezhonek dastumet tro-dro da Berroz-Gireg), An Alarc'h, 2017.
• Pol Potier de Courcy : Nobiliaire et armorial de Bretagne. Adembannadur Editions des Régionalismes. Cressé. 2011/2014

Liammoù diavaez

• (fr)Lec'hienn ti-kêr Perroz-Gireg