Roll Faraoned Egipt

Setu amañ roll Faraoned Henegipt, adal ar marevezh raktierniezh (a-raok 3000 kt JK) betek dibenn Tierniezh Ptolemaios, pa zeuas Henegipt da vezañ ur broviñs roman dindan ren an impalaer roman Aogust er bloavezh - 30.

• Merkomp diouzhtu ez eus war ar roll teir maouez bet e penn Henegipt o doa dibabet chom hep bezañ anvet faraon rak un titl gourel e oa. Ne oant ket priedoù rouaned ptolemaek ; setu int : Sobeknefrou, Hatshepsout ha Twosret. Merket int war a roll evel  Rouanezed 
• Notenn : gant evezh bras e ranker degemer an deiziadoù merket amañ. Meur a reizhiad deiziata zo evit studioù Egipt, hervez ar mod m'int bet savet ha war peseurt diazez int savet. Ur c'hinnig zo amañ a-is, met n'eo ket an hini nemetañ, anat eo.
• Adnotenn : en Istor Egipt e vez graet gant Goueled evit envel norzh ar vro ha gant Gorre evit ar su.

Tierniezhioù faraoned e Henegipt

Prantad raktierniezh

Prantad prototierniezh

Prantad thinit

1añ 2

Rouantelezh kozh

3de 4re 5vet 6vet

Iañ marevezh etre

7vet 8vet 9vet 10vet

11vet (Teba nemetken)

Rouantelezh krenn

11vet (Egipt a-bezh) 12vet

II marevezh etre

13vet 14vet 15vet 16vet 17vet

Rouantelezh nevez

18vet 19vet 20vet

IIIde marevezh etre

21añ 22 23de 24re 25vet

Maread izel

26vet 27vet 28vet

29vet 30vet 31añ

Prantad Gresian

Aleksandr Veur

Tierniezh ar Btolemeed

Prantad Roman

Henvarevezh

 Henvarevezh  a reer eus ar marevezh raktierniezhel, pa oa dispartiet Goueled Egipt diouzh Gorre Egipt, a oa div rouantelezh distag betek Iañ tierniezh Henegipt hagEil tierniezh Henegipt.

Raktierniezh: Goueled Egipt

Goueled Egipt, anvet ivez  ar Vro Zu , a oa rann norshañ an Nil gant he delta. Diglok moarvat eo ar roll-mañ.

Tiu e hieroglifoù

Anv	Evezhiadennoù	Deiziadoù
Tiu (faraon)		?
Thesh		?
Hsekiu		?
Wazner		E-tro 3100 kt JK ?

Raktierniezh: Gorre Egipt

Gorre Egipt, anvet ivez  ar Vro Ruz , a oa lodenn suañ an Nil hag ar gouelec'hioù. Diglok moarvat eo ar roll-mañ, rak kalz muioc'h ag anvioù diasur zo.

Anv	Evezhiadennoù	Deiziadoù
Ro	Bezañs diasur.	E-tro 3200 kt JK ?
Serket II	Anavezet ivez dre an anv a "Roue Krug" pe "Krug Egipt". Marteze e oa an hevelep den ha Narmer. Ur faraon lec'hel all anvet Serket Iañ zo bet ivez. Renet en deus war-dro daou gantved diwezhatoc'h.	E-tro 3100 kt JK.
Narmer	Lod a sell outañ evel ouzh ar roue en deus unanet Goueled ha Gorre Egipt.	E-tro 3100 kt JK.

I^añ Tierniezh

Ar I^añ Tierniezh zo bet o ren etre e-tro 3050 kt JK ha 2890 kt JK.

Anv	Evezhiadennoù	Deiziadoù
Hor-Aha	Anvet Menes ivez. Moarvat an hini bet unanet gantañ Gorre ha Goueled Egipt. Anavezet ivez evel "Min" ha "Meni" e rolloù gwechall.	E-tro 3050 kt JK.
Djer		2 vloaz
Merneith	Adroue evit Djet ha Den.
Djet		23 bloaz.
Den		14 da 20 vloaz.
Anedjib		26 vloaz.
Semerc'het		9 da 18 vloaz.
Qa'a		2916?–2890.

Eil Tierniezh

An Eil Tierniezh a oa bet o ren etre 2890 ha 2686 kt JK.

Anv	Evezhiadennoù	Deiziadoù
Hotepsec'hemwy		2890 – ?
Raneb		39 bloaz.
Nynetjer		23 bloaz.
Wneg		8 vloaz.
Senedj		20 vloaz.
Seth-Peribsen		17 vloaz.
c'hasec'hemwy		? – 2686 kt JK

Henimpalaeriezh

"Henimpalaeriezh" pe "Rouantelezh kozh" a reer eus ar mare, en III^e milved kt JK, m'eo bet Egipt en he barr kentañ evit ar pezh a sell ouzh live diorroadur he sevenadur ha kemplezhded he c'hevredigezh.
Ar c'hentañ mare eo eus an tri marevezh anvet "impalaeriezh" pe "rouantelezh" a verk tri barr diorren ar sevenadur e traoñienn an Nil), e-doug ur prantad amzer em astennas eus ar mare ma oa renet ar vro gant an III^e Tierniezh betek diwezh ar VI^vet Tierniezh (2630 – 2151 kt JK).
Kalz egiptourien a renk ar VII^vet hag an VIII^vet Tierniezh en Henimpalaeriezh (pe "Rouantelezh Kozh") ivez pa gendalc'he ar velestradurezh da vezañ kreizennet e Menfis d'ar mare-se.
Merket eo bet diwezh an Henimpalaeriezh gant ur prantad a zizunvaniezh politikel hag a ziskaras eus al live sevenadurel anvet ar marevezh etre kentañ gant an Egiptourien.

E Menfis e oa bet lec'hiet kêr-benn Egipt e-kerzh marevezh ar Rouantelezh Kozh. Eno e oa bet staliet e lez gant ar Faraon Djoser. Perzh anavezetañ an Henimpalaeriezh eo savidigezh ar piramidennoù avat. Savet int bet d'ar mare-se ha talvezout a raent da vezioù evit ar Faraoned. Setu perak e vez graet alies "Oadvezh ar piramidennoù" eus marevezh an Henimpalaeriezh.

III^e Tierniezh

An III^e Tierniezh a oa bet o ren eus 2686 betek 2613 kt JK.

Djoser

Anv	Evezhiadennoù	Deiziadoù
Sanac'hte		2686-2668
Djoser	Gourc'hemennet gantañ savidigezh ur biramidenn derezek empentet gant Imhotep.	2668-2649
Sec'hemc'het		2649-2643
C'haba		2643-2637
Huni		2637-2613

IV^e Tierniezh

Ar IV^e Tierniezh a oa bet o ren eus 2613 betek 2498 kt JK. Gant he Faraoned ez eus bet savet piramidennoù meur : re C'houfou (C'heops / Keops), C'hafra (C'hefren / Kefren) ha Menkaoura (Mycerinus / Mikerinos).

Anv	Evezhiadennoù	Deiziadoù
Sneferu		2613-2589
C'houfou	Ar stumm gresianek Cheops a vez brezhonekaet e Keops a-wechoù.	2589-2566
Djedefra (Radjedef)		2566-2558
C'hafra	Ar stumm gresianek Chephren a vez brezhonekaet e Kefren pe C'hefren a-wechoù.	2558-2532
	Amañ e vez renket Bic'heris gant lod gouizieien, heuliet gant Manetho.
Menkaoura	Ar stumm gresianek Mycerinus, a-wechoù dindan ar stumm Mikerinos er skridoù brezhonek.	2532-2503
Shepseskaf		2503-2498
	Amañ e vez renket Thampthis gant lod gouizeien, heuliet gant Manetho.

V^vet Tierniezh

Ar V^vet Tierniezh a oa bet o ren eus 2498 betek 2345 kt JK.

Anv	Evezhiadennoù	Deiziadoù
Userkaf		2498-2491
Sahure		2487-2477
Neferirkare Kakai		2477-2467
Shepseskare Isi		2467-2460
Neferefre		2460-2453
Nyuserre Ini		2453-2422
Menkauhor Kaiu		2422-2414
Djedkare Isesi		2414-2375
Unas		2375-2345

VI^vet Tierniezh

Pepis II Neferkare
gant e vamm Anc'hnesmeryre II

Ar VI^vet Tierniezh a oa bet o ren eus 2345 betek 2181 kt JK.

Anv	Evezhiadennoù	Deiziadoù
Teti		2345-2333
Userkare		2333-2332
Pepi I Merire		2332-2283
Merenre Nemtyemsaf I		2283-2278
Pepi II Neferkare		2278-2184
Merenre Nemtyemsaf II	Diasur eo e oa ur faraon.	2184
Nitiqret	Ur rouanez, evit doare.	2184-2181

Kentañ marevezh etre

Marevezh etre kentañ a reer eus ar mare etre dibenn ar Rouantelezh Kozh ha penn-kentañ ar Rouantelezh Kreiz.

Ne voe ket ar Rouantelezh Kozh evit padout pell goude marv Pepi II. A-hed 94 vloaz e oa bet o ren, pelloc'h eget nep monark all en Istor, ha mervel a reas d'an oad a 100 vloaz. Abalamour d'e oad e oa bet direizhet mont en-dro ar rouantelezh e-pad ar bloavezhioù diwezhañ.

Torret e voe unaniezh an div rouantelezh, ha ret e voe d'ar Pennoù lec'hel talañ ouzh an naonegezh.

E-tro 2160 kt JK e klaskas ul lignez faraoned adunaniñ Goueled Egipt adal o c'hêr-benn, Herakleopolis Veur. E-keit-se avat e teuas a-benn ul lignez all diazezet e Teba da adunaniñ Gorre Egipt hag anat e voe e c'hoarvezje brezel etre an div dierniezh.

War-dro 2055 kt JK, e voe trec'h un diskennad eus ar faraon Intef III war faraoned Herakleopolis; bodet e voe an div vro en-dro ha diazezet an XI^vet Tierniezh. Mentuhotep II a gemeras da anv ren, kentañ faraon ar Rouantelezh Kreiz.

VII^vet hag VIII^vet Tierniezh (bodet)

Ar VII^vet hag VIII^vet Tierniezh a oa bet o ren eus 2181 betek 2160 kt JK.

Anv	Raganv	Evezhiadennoù
?	Neferkara I
Nebi	Neferkara
?	Djedkara Shemai
?	Neferkara C'hendu
		Amañ emañ renket Merenhor gant gouizieien zo.
Seneferka	Neferkamin
?	Nikara
?	Neferkara Tereru
?	Neferkahor
?	Neferkara Pepyseneb
?	Neferkamin Anu
Iby	Qakara
?	Neferkara II
C'huwihap	Neferkawhor
?	Neferirkara

IX^vet Tierniezh

An IX^vet Tierniezh a oa bet o ren eus 2160 betek 2130 kt JK.

Anv	Evezhiadennoù	Deiziadoù
Meryibre C'hety (Achthoes I)		2160- ?
Meribre C'hety II		?
Neferkare III		?
Nebkaure (Acthoes II)		?
Setut		?
Wac'hare C'hety I		?
Merykare		?
Wanc'hare C'hety II		?
Menethoupe I		?
Wanc'hare C'hety III		?
C'hety II		?
Merc'h C'hety II		?
Merc'h Merikare		? - 2130

X^vet Tierniezh

An X^vet Tierniezh a yae d'hec'h ober ur strollad lec'hel a astennas e veli war Gorre Egipt etre 2130 ha 2040 kt JK.

Anv	Evezhiadennoù	Deiziadoù
Meryhathor		2130 - ?
Neferkare IV		?
Wankare (Acthoes III)		?
Merykare		?
		? - 2040

XI^vet Tierniezh

Mont a rae d'ober an XI^vet Tierniezh ur strollad lec'hel gwriziennet e Goueled Egipt ha bet o ren eno etre 2134 ha 1991 kt JK.

Anv	Evezhiadennoù	Deiziadoù
Intef I		2134-2117
Intef II		2117-2069
Intef III		2069-2060
Nebhetepre Mentuhotep I	Paket Egipt a-bezh dindan e c'halloud e 2040 kent JK, deroù ar Rouantelezh Kreiz.	2060-2010
Sanc'hkare Mentuhotep II		2010-1998
Nebtawyre Mentuhotep III		1997-1991

Krennimpalaeriezh

"Krennimpalaeriezh" pe "Rouantelezh Kreiz" a reer eus ar mare etre dibenn ar Marevezh etre kentañ ha deroù an Eil marevezh etre. Ouzhpenn an XII^vet Tierniezh e vez renket an XI^vet, XIII^vet hag ar XIV^vet Tierniezh er C'hrennimpalaeriezh gant lod skiantourien.

Kalz gwanoc'h eo bet an XIII^vet Tierniezh eget an XII^vet Tierniezh ha divarrek eo bet da ren war holl zouaroù Egipt. Terriñ a reas an tiegezh proviñsel a oa o ren e Xois, lec'hiet e geunioù kornôg an Delta, gant an aotrouniezh kreiz. Savet e voe ganto ar XIV^vet Tierniezh, o verkañ evel-se deroù an Eil marevezh etre.

XII^vet Tiernezh

An XII^vetTierniezh a oa bet o ren eus 1991 betek 1802 kt JK. Sellet e vo outi gant Egiptiz an amzerioù diwezhañ evel ouzh an Dierniezh veurdezusañ.

Anv	Evezhiadennoù	Deiziadoù
Amenemhet I		1991-1962
Senousret I (Sesostris I)		1971-1926
Amenemhet II		1929-1895
Senousret II (Sesostris II)		1897-1878
Senousret III (Sesostris III)		1878-1860
Amenemhet III		1860-1815
Amenemhet IV	Gant ur c'henrenezh a badas bloaz da nebeutañ, diouzh un enskrivadur e Knossos.	1815-1807
Rouanez Sobeknefru	Unan eus rouanezed dibaot Egipt.	1807-1803

Eil marevezh etre

Ur marevezh reuzeudik eo bet an Eil marevezh etre, etre dibenn ar C'hrennimpalaeriezh ha penn-kentañ an Nevezimpalaeriezh. En amzer-se ec'h aloubas an Hiksosed rouantelezh Egipt. Ren a rejont etre ar XV^vet hag ar XVI^vet Tierniezh.

Gwan-mat e oa bet an XIII^vet Tierniezh e-keñver an XII^vet Tierniezh. Divarrek e oa da ren war ar vro a-bezh. Terriñ a reas an tiegezh proviñsel a oa o ren e Xois, lec'hiet e geunioù kornôg an Delta, gant an aotrouniezh kreiz. Savet e voe ganto ar XIV^vet Tierniezh, o verkañ evel-se deroù an Eil marevezh etre.

En em ziskouez a reas an Hiksosed en Egipt evit ar wezh kentañ e-pad ren Sobec'hotep IV, hag e-tro 1720 kent JK e oant mestr war kêr Avaris (Tell ed-Dab'a, Khata'na hiziv). Gant Salitis en o fenn, krouer ar XV^vet tierniezh, e voent mestr war Egipt e-pad ren Dudimose Iañ.

E-tro ar mareoù-se e kouezhas Menfis etre daouarn an Hiksosed. Disklêriañ a reas al lignez Egiptiz o ren e Teba o dizalc'hiezh ha sevel a rejont ar XVII^vet Tierniezh. A-benn ar fin e teuas a-benn an dierniezh-mañ da argas an Hiksosed kuit da Azia en-dro.

XIII^vet Tierniezh

XIII^vet Tierniezh (oc'h heuliañ Roll rouaned Turin) bet o ren eus 1803 betek e-tro 1649 kt JK hag a badas 153 pe 154 bl. diouzh Manetho.

Anv	Evezhiadennoù	Deiziadoù
Sec'hemre C'hutawy Sobec'hotep pe Wegaf	Krouet e oa gantañ an XIIIvet Tierniezh. Testeniekaet eo e ren dre veur a rekord eus an Nil ha papiruzoù.	1803-1799
Sec'hemkare	Amenemhat V Senebef, breur Sec'hemre C'hutawy.	3 bloaz.
Amenemhat		1795-1792
Sehetepre		? - 1790
Iufni		?
Seanc'hibre		?
Semenkare		?
Sehetepre		?
Sewadjkare		?
Nedjemibre	7 miz.	?
Sobec'hotep I		?
Renseneb	4 miz	E-tro 1775
Hor		E-tro 1775
Sedjefakare	Ur roue brudet-kaer, a zo testeniekaet e anv war mein-koun niverus ha dielloù all.	Etre 5 bloaz ha 7 vloaz.
Sec'hemre C'hutawy Sobec'hotep	Keñveriañ get Wegaf.	E-tro 1767
C'hendjer	Da nebeutañ 4 bloaz.	E-tro 1765
Imyremeshaw		?
Antef V		?
king Seth		?
Sobec'hotep III	4 bloaz & 2 viz.	E-tro 1755
Neferhotep I	11 vloaz.	1751-1740
Sobec'hotep IV	10 pe 11 vloaz.	1740-1730
Sobec'hotep V		E-tro 1730
Wahibre Ibiau	10 bl. & 8 miz	E-tro 1725-1714
Merneferre Ai	23 bloaz & 8 miz	E-tro 1714-1691
Merhetepre Ini	2 vloaz & 2 viz	?
Seanc'henre Sewadtjew		?
Mersec'hemre Ined		?
Sewadjkare Hori		?

• Diasur eo urzh ar rouaned a zo listennet amañ da heul.

Anv	Evezhiadennoù	Deiziadoù
Dudimose I		E-tro 1654
Dudimose II		?
Senebmiu		?
Mentuhotep V		?
Senaayeb		?

XIV^vet Tierniezh

Mont a rae d'ober ar XIV^vet Tierniezh ur strollad lec'hel genidik eus reter an delta diazezet e Xois (Avaris), ha bet o ren tro-war-dro 1705 betek e-tro 1690 kt JK.

Anv	Evezhiadennoù	Deiziadoù
Nehesy		E-tro 1705
C'hac'herewre?		?
Nebefawre		E-tro 1704
Sehebre ?		?
Merdjefare		E-tro 1699
Sewadjkare ?		?
Nebdjefare		E-tro 1694
Webenre ?		?
?		?
Djefare ?		?
Webenre		E-tro 1690

Pourchas a ra Roll rouaned Turin 25 anv ouzhpenn, lod diglok ha hep deiziad. Hini ebet anezho n'eo testeniekaet e lec'h all ebet. Arvarus-tre eo ar roll-se.

XV^vet Tierniezh

Ganet eo ar XV^vet Tiernezh a-douez an Hiksosed, anezho Bedouined eus an dezerzh deuet eus ar Greskenn strujus evit diazezañ ur renadur berr war douaroù bras en-dro d'an Nil ha bet o ren etre 1674 ha 1535 kt JK.

Anv	Evezhiadennoù	Deiziadoù
Sheshi	Bet o ren bloaz pe dri.	1674- ?
Yakubher		?
C'hyan		30-40 vloaz
Apepi I		40 vloaz pe vuioc'h.
C'hamudi		? - 1535

XVI^vet Tierniezh

Mont a rae d'ober ar XVI^vet Tierniezh ur strollad lec'hel genidik eus hanternoz aod ar Sinai (Pelusium). Bet e oa o ren etre 1663 hag e-tro 1555 kt JK:

Anv (Raganv)	Evezhiadennoù	Deiziadoù
	?	Diank eo anv ar roue kentañ amañ war Roll rouaned Turin, ha n'hall ket bezañ adkavet.
Djehuty (Sec'hemresementawy)		3 bloaz.
Sobec'hotep VIII (Sec'hemresewosertawy)		16 vloaz.
Neferhotep III (Sec'hemresanc'htawy)		1 bloaz.
Mentuhotepi (Sanc'henra)		1 bloaz.
Nebiryraw I (Sewadjenra)		26 vloaz.
Nebiryraw II		3 miz ?
? (Semenra)		1 bloaz ?
Bebianc'h (Sewoserenra)		12 vloaz.
? (Sec'hemreshedwaset)		3 miz ?
?	Diank eo anv pemp roue amañ war roll rouaned Turin, dibosupl o adkavout.

Betek 6 anv ouzhpenn a gaver er mammennoù : Semqen, C'hauserre, Seket, Ahetepre, Amou, ha Nebc'hepeshre (Apepi III).
N'int ket testeniekaet e lec'h all. Seblantout a ra pobl an Hiksosed bezañ aet diwar wel penn-da-benn a-c'houde 1555 kent JK.

XVII^vet Tierniezh

E Gorre Egipt e oa diazezet ar XVII^vet Tierniezh. Etre 1650 ha 1550 kt JK eo bet o ren.

Anv	Evezhiadennoù	Deiziadoù
Rehotep		1650- ?
Intef V an Henañ		3 bloaz
Intef VI		?
Sobekemsaf II		16 vloaz
Thuty		1 bloaz
Mentuhotep VI		1 bloaz
Nebiryerawet I		6 vloaz
Nebiryerawet II		?
Semenmedjatre		?
Seuserenre		12 vloaz
Shedwast		?
Intef VII		3 bloaz pe vuioc'h
Senac'htenre		?
Tao I an Henañ		E-tro 1633 ?
Tao II ar C'haloneg		E-tro 1554
Kamose		1553-1550

Nevezimpalaeriezh

"Nevezimpalaeriezh" pe "Rouantelezh Nevez" a reer eus ar prantad etre XVIII^vet hag XX^vet Tierniezh Henegipt, adal ar [[XVI^vet kantved kent JK]] betek an XI^vet kantved kt JK, etre an Eil marevezh etre hag an Trede marevezh etre.

E-pad an Nevezimpalaeriezh eo e voe impalaeriezh Egipt en he brasañ. Betek pell en em astenne e-barzh Nubia er su, ha dalc'het e oa ganti kalz a zouaroù er Reter-nesañ. En em gannañ a reas armeoù Egiptiz ouzh re an Hittited evit bezañ mistri war Siria a-vremañ.

E-touez faraoned ar Rouantelezh Nevez ez eus daou a zo anavezet gwelloc'h evit ar re all : Ac'henaton, anvet ivez Amenhotep IV, a vez sellet alies ouzh e azeulerezh nemetañ d'an doue Aton evel diorroadur kentañ an undoueegezh, ha Ramses II, a glaskas adtapout an tachennoù bet kollet en Israel, Liban ha Siria hiziv an deiz hag a oa bet dalc'het gant Egiptiz e-pad an XVIII^vet Tierniezh. Mont a reas a benn gant e arme ouzh Muwatalli II, ar roue Hittit, e-kerzh Emgann Kadesh.

XVIII^vet Tierniezh

An XVIII^vet Tierniezh a oa bet o ren eus 1550 betek 1295 kt JK:

Anv	Evezhiadennoù	Deiziadoù
Ahmose I, Ahmosis I	Warlerc'hiad Kamose, a-us.	1550-1525
Amenhotep I		1525-1504
Thoutmose I		1504-1492
Thoutmose II		1492-1479
Hatchepsout	Unan eus ar rouanezed dibaot.	1473-1458
Thoutmose III	Anvet e vez alies "Napoleon Egipt." Kabestret e oa bet gant e lezvamm Hatshepsout e deroù e ren. Goude he marv e voe astennet gantañ tiriad Egipt war-du ar Sav-heol.	1479-1425
Amenhotep II		1427-1400
Thutmose IV		1400-1390
Amenhotep III		1390-1352
Amenhotep IV/Ac'henaton	Bet diazezet gantañ ur prantad undoueegezh berrbad (Atonegezh).	1352-1336
Smenc'hkare	Adroue Ac'henaton.	1338-1336
Toutanc'hamon	Lakaet peurliesañ da vab Ac'henaton.	1336-1327
Kheperkheprure Ai		1327-1323
Horemheb	Bet jeneral ha kuzulier Toutanc'hamon.	1323-1295

XIX^vet Tierniezh

An XIX^vet Tierniezh a oa bet o ren etre 1295 ha 1186 kt JK, enni unan eus ar Faraoned vrasañ : Ramses II pe Ramses Veur :

Anv	Evezhiadennoù	Deiziadoù
Ramses I		1295-1294
Seti I		1294-1279
Ramses II (Ramses Veur)	Ar faraon-se a vez liammet ouzh Moizez peurliesañ. Bet e oa trec'h-didrec'h gant an Hittited e-kerzh Emgann Kadesh e 1275 kt JK. Sinet e voe da-heul an Emglev peoc'h kentañ anavezet en Istor, e 1258 kt JK.	1279-1213
Merneptah	Deskrivet eo e argadegoù dre Libia ha Palestina war ur maen-koun. Warnañ emañ an dave kentañ da Israeliz.	1213-1203
Amenemses		1203-1200
Seti II		1200-1194
Merneptah Siptah		1194-1188
Rouanez Twosret	Unan eus ar rouanezed dibaot.	1188-1186

XX^vet Tierniezh

An XX^vet Tierniezh a oa bet o ren etre 1185 betek 1070 kt JK.

Anv	Evezhiadennoù	Deiziadoù
Setnac'hte		1186-1183
Ramses III	Bet oc'h en em gannañ a-enep da Tud ar Mor (Filistined) e 1175 kt JK.	1183-1152
Ramses IV		1152-1146
Ramses V		1146-1142
Ramses VI		1142-1134
Ramses VII		1134-1126
Ramses VIII		1126-1124
Ramesses IX		1124-1106
Ramses X		1106-1102
Ramses XI		1102-1069

Beleien Veur Amon e Teba

Ha pa ne vefe ket sellet outo evel ouzh un dierniezh per se, e oa ken bras galloud ha levezon Beleien Veur Amon e Teba ma oant gwir renerien Gorre Egipt etre 1080 ha 945 kt JK.

Anv	Evezhiadennoù	Deiziadoù
Herihor		1080-1074
Pianc'h		1074-1070
Pinedjem I		1070-1032
Masaherta		1054-1046
Menc'heperre		1045-992
Nesbanebdjed II	Anvet ivez Smendes II.	992-990
Pinedjem II		990-969
Psusennes III	Tost sur an hevelep den ha Psusennes II.	969-945

XXI^vet Tierniezh

Diazezet e oa galloud an XXI^vet Tierniezh e Tanis. Gwan a-walc'h e oa bet an dierniezh-se. War ar paper e oant mistri war Egipt a-bezh met e gwirionez ne'z ae ket pelloc'h o levezon eget Goueled Egipt. Bet int o ren etre 1069 ha 945 kt JK

Anv	Evezhiadennoù	Deiziadoù
Nesbanebdjed I	Anvet ivez Smendes I.	1069-1043
Amenemnisu		1043-1039
Psusennes I		1039-991
Amenemope		993-984
Osorkon an Henañ		984-978
Siamun		978-959
Psusennes II		959-945

Trede marevezh etre

Merkañ a ra an Trede marevezh etre fin an Nevezimpalaeriezh. Meur a dierniezh eus ar prantad-se zo bet genidik eus Libia, alese an anv all a Varevezh libian.

XXII^l Tierniezh

Genidik eus Libia e oa faraoned an {{XXIIlt Tierniezh]]. Bet int o ren etre e-tro 945 ha 720 kt JK.

Anv	Evezhiadennoù	Deiziadoù
Shoshenq I	Shishaq ar Bibl.	945-924
Osorkon I		924-889
Shoshenq II		890-890/889
Takelot I		889-874
Harsiese	Emsaver, e Teba.	875-862
Osorkon II		874-833
Shoshenq III		833-794
Shoshenq IV		794-781
Pami		781-775
Shoshenq V		775-739
Osorkon IV		739-720

XXIII^e Tierniezh

Bet eo an XXIII^e Tierniezh ur strollad lec'hel genidik eus Libia ivez ha diazezet e Leontopolis; bet int o ren etre 836 ha 720 kt JK:

Anv	Evezhiadennoù	Deiziadoù
Takelot II	Gwelet gwechall evel ur faraon eus an XXIIl Tierniezh, met anavezet bremañ evel krouer an XXIIIe.	836-812
Pedubast	Un emsaver, preizhet Teba gantañ digant Takelot II.	826-801
Iuput I		812-811
Shoshenq VI	Warlerc'hiad Pedubast.	801-795
Osorkon III	Breur Takelot II ; adc'hounezet Teba gantañ, hag emanvet Roue da-c'houde.	795-767
Takelot III		773-765
Rudamon		765-762
Iuput II		762-728

Al Libued

Ne vez ket sellet outo evel ouzh un dierniezh da vat. Bez' e oa eus al Libued ur strollad ergerzherien all eus kornôg Libia, bet oc'h ober o annez e kornôg delta an Nil etre 805 ha 732 kt JK.

Anv	Evezhiadennoù	Deiziadoù
Inamunnifnebu		805-795
?		795-780
Niumateped		780-755
Titaru		763-755
Ker		755-750
Rudamon		750-745
Anc'hor		745-736
Tefnac'ht		736-732

XXIV^e Tierniezh

Bet eo ar XXIV^e Tierniezh un dierniezh kevezerez all berrbad lec'hiet e kornôg an delta (Sais), gant daou faraon bet o ren hepken, eus 732 betek 720 kt JK.

Anv	Evezhiadennoù	Deiziadoù
Tefnac'hte		732-725
Bakenrenef (Bocchoris)		725-720

Marevezh diwezhañ

Marevezh diwezhañ a reer eus ar prantad etre 732 kt JK hag ar mare ma teuas Egipt da vezañ ur broviñs eus Roma e 30 kt JK gant prantadoù dindan Nubiaiz, ar Bersed, ha Makedoniz.

XXV^vet Tierniezh

Aloubet e oa bet Egipt gant Nubia e 732 kt JK hag azezañ a reas Nubiaiz war an tron en ur ziazezañ ar XXV^vet Tierniezh zo bet o ren betek 656 kt JK.

Anv	Evezhiadennoù	Deiziadoù
Piye	Roue Nubia ; aloubet Egipt gantañ e-pad 20 vloaz ; bet o ren klok 24 bloavezh-pad da nebeutañ, marteze ouzhpenn 30 vloaz.	752-721
Shabaka		721-707
Shebitku	Kempred gant Sargon II eus Asiria a verk e zonedigezh war an tron e 707/706 kt JK.	707-690
Taharqa		690-664
Tantamani	Marv e 653	664-656

Argaset da Nubia en-dro a-benn ar fin, e voe diazezet ganto ur rouantelezh e Napata (656-590), ha, diwezhatoc'hik, e Meroe (590 kt JK-IV^e kantved goude JK).

XXVI^vet Tierniezh

Ar XXVI^vet Tierniezh a oa bet o ren etre war-dro 672 ha 525 kt JK.

Anv	Evezhiadennoù	Deiziadoù
Necho I		672 – 664 kt JK
Psamtik I		664 – 610 kt JK
Necho II		610 – 595 kt JK
Psamtik II		595 – 589 kt JK
Wahibre		589 – 570 kt JK
Ahmose II		570 – 526 kt JK
Psammetichus III		526 – 525 kt JK

XXVII^vet Tierniezh

Darius Iañ ar Meurdezus

Aloubet e voe Egipt gant Persia e 525 kt JK ha staget ouzh an Impalaeriezh betek 404 kt JK. Anavezet eo bet shahed Tierniezh an Achaemenided evel faraoned en amzer-se. Ganto eo bet savet ar XXVII^vet Tierniezh:

Anv	Evezhiadennoù	Deiziadoù
Cambyses II		525 – 521 kt JK
Smerdis ar Skraper		522 – 521 kt JK
Darius Iañ ar Meurdezus		521 – 486 kt JK
Serses I ar Meurdezus		486 – 465 kt JK
Artabanus an Hirkanian		465 – 464 kt JK
Artaserses I		464 – 424 kt JK
Serses II	C'hoanteg	424 – 423 kt JK
Sogdianus	C'hoanteg	424 – 423 kt JK
Darius II		424 – 404 kt JK

XXVIII^vet Tierniezh

Padet eo an XXVIII^vet Tierniezh 6 vloaz hepken eus 404 betek 398 kt JK, gant ur faraon :

Anv	Evezhiadennoù	Deiziadoù
Amyrtaeus	Diskennad e oa eus faraoned Saite an XXVIvet Tierniezh. Ren a reas un emsavadeg a reas berzh a-enep d'ar Bersed.	404 – 398 kt JK

XXIX^vet Tierniezh

An XXIX^vet Tierniezh a oa bet o ren eus 398 betek 380 kt JK:

Anv	Evezhiadennoù	Deiziadoù
Nefaarud I	Anvet Nepherites ivez.	398 – 393 kt JK
Psammuthes		393 kt JK
Hakor (Achoris)		393 – 380 kt JK
Nefaarud II		380 kt JK

XXX^vet Tierniezh

An XXX^vet Tierniezh a oa bet o ren eus 380 betek ma teufe Egipt da vezañ dindan beli ar Bersed en-dro e 343 kt JK:

Anv	Evezhiadennoù	Deiziadoù
Nectanebo I	Anvet Nec'htnebef ivez.	380 – 362 kt JK
Teos		362 – 360 kt JK
Nectanebo II		360 – 343 kt JK

Persed ha Makedoniz

Dont a reas Egipt da vezañ dindan beli ar Bersed ha Makedoniz eus 343 betek 309 kt JK. Goude mare Manetho, eo bet anavezet, a-wechoù, ar Pennoù pers etre 343 ha 332 kt JK, evel an XXXI^vet Tierniezh:

Anv	Evezhiadennoù	Deiziadoù
Artaserses III	Egipt dindan beli ar Bersed evit an eil gwech.	343–338 kt JK
Artaserses IV Arses	Bet o ren e Goueled Egipt hepken.	338–336 kt JK
C'habbabash	Penn un emsavadeg Nubian e Gorre-Egipt.	338–335 kt JK
Darius III Codomannus	Distreiñ a ra Gorre Egipt dindan beli ar Bersed e 335 kt JK.	336–332 kt JK
Aleksandr III ar Meurdezus	Aloubet Egipt ha Persia gant Makedonia.	332–323 kt JK
Fulup III Arrhidaeus	Mab fursot da Fulup II Makedonia ; hanter-vreur Aleksandr III ar Meurdezus.	323–317 kt JK
Aleksandr IV Makedonia	Mab Aleksandr III ar Meurdezus ha Roksana.	317–309 kt JK

Tierniezh Ptolemaek

E-pad ar marevezh Hellenek eo bet Tierniezh Ptolemaios o ren Henegipt eus 305 kt JK betek ma teuas da vezañ ur broviñs eus Roma e 30 kent J.-K. (pa vez daou zeiziad an eil war-c'horre egile e talvez ez eus bet kenrenerezh):

Anv	Evezhiadennoù	Deiziadoù
Ptolemaios Iañ	Dilezet e garg e 285 kt JK; marv e 283 kt JK.	305–285 kt JK
Berenike Iañ	Gwreg Ptolemaios I.	? - 285 kt JK
Ptolemaios II Philadelphos		288–246 kt JK
Arsinoe Iañ	Gwreg Ptolemaios II.	284/81 - E-tro 274 kt JK
Arsinoe II	Gwreg Ptolemaios II.	277-270 kt JK
Ptolemaios III Euergetes Iañ		246–222 kt JK
Berenike II	Gwreg Ptolemaios III.	244/3-222 kt JK
Ptolemaios IV Philopator		222–204 kt JK
Arsinoe III	Gwreg Ptolemaios IV.	220-204 kt JK
Ptolemaios V Epifanes	Emsavadeg e Gorre Egipt 207–186 kt JK.	204–180 kt JK
Kleopatra Iañ	Gwreg Ptolemaios V, kenrenerezh gant Ptolemaios VI pa oa minor.	193-176 kt JK
Ptolemaios VI Philometor	Marvet e 145 kt JK.	180–164 kt JK
Kleopatra II	Gwreg Ptolemaios VI.	173-164 kt JK
Ptolemaios VIII Evergetes II	Staliet gant ar Seleukid Antiochus IV Epiphanes e 170 kt JK. O ren a-gevret gant Ptolemaios VI Philometor ha Kleopatra II adal 169 betek 164 kt JK. Marvet e 116 kt JK.	171–163 kt JK
Ptolemaios VI Filometor	Egipt dindan beli Ptolemaios VIII 164 kt JK–163 kt JK. Ptolemaios VI war an tron en-dro 163 kt JK.	163-145 kt JK
Kleopatra II	Dimezet gant Ptolemaios VIII. Bet o kas war-raok an emsavadeg a-enep dezhañ e 131 kt JK. Deuet da vezañ renerez nemeti Egipt.	163-127 kt JK
Ptolemaios VII Neos Filopator	Lakaet da genrener gant e dad. Bet o ren diwezhatoc'h dindan adrenerezh e vamm Kleopatra II.	144-145 kt JK
Ptolemaios VIII Euergetes II	Adlakaet en e garg.	145-131 kt JK
Kleopatra III	Eil gwreg Ptolemaios VIII.	142-131 kt JK
Ptolemaios Memphitis	Lakaet da roue gant Kleopatra II ; lazhet nebeut goude gant Ptolemaios VIII.	131 kt JK
Ptolemaios VIII Euergetes II	Adlakaet en e garg.	127-116 kt JK
Kleopatra III	Distroet war an tron gant Ptolemaios VIII. Kenrenerez diwezhatoc'h gant Ptolemaios IX ha X.	127-107 kt JK
Kleopatra II	Divroc'het gant Ptolemaios VIII. O ren war un dro gant Kleopatra III ha Ptolemaios betek 116.	124-116 kt JK
Ptolemaios IX Soter II	Marvet e 80 kt JK	116–110 kt JK
Kleopatra IV	Dimezet e-pad nebeut amzer gant Ptolemaios IX, met skarzhet gant Kleopatra III.	116-115 kt JK
Ptolemaios X Aleksandr I	Marvet e 88 kt JK.	110–109 kt JK
Ptolemaios IX Soter II	Adlakaet en e garg.	109–107 kt JK
Ptolemaios X Aleksandr I	Adlakaet en e garg.	107–88 kt JK
Ptolemaios IX Soter II	Adlakaet en e garg en-dro.	88–81 kt JK
Berenis III	Dimezet dre heg da Ptolemaios XI ; bet muntret diwar e urzh 19 devezh diwezhatoc'h.	81-80 kt JK
Ptolemaios XI Aleksandr II	Mab yaouankañ Ptolemaios X Aleksandr. Staliet gant Sulla. Bet o ren e-pad 80 devezh kent bezañ krouget gant keodedourien evit bezañ lakaet lazhañ Berenis III.	80 kt JK
Ptolemaios XII Neos Dionysos (Auletes)	Mab Ptolemaios IX ; marvet e 51 kt JK	80–58 kt JK
Kleopatra V Tryphaena	Gwreg Ptolemaios XII, mamm da Verenis IV.	?-57 kt JK
Kleopatra VI	Merc'h Ptolemaios XII.	? - 58 kt JK
Berenike IV	Merc'h Ptolemaios XII. Dimezet dre heg da Seleucus Kybiosaktes, met lakaet ganti da vezañ mouget.	58–55 kt JK
Ptolemaios XII Neos Dionysos	Adlakaet en e garg ; bet o ren nebeut gant e verc'h Kleopatra VII a-raok mervel.	55–51 kt JK
Kleopatra VII	Bet o kenren gant he zad Ptolemaios XII, he breur Ptolemaios XIII, he breur-gwaz Ptolemaios XIV, hag he mab Ptolemaios XV ; anvet Kleopatra ivez, hepmuiken.	51–30 kt JK
Ptolemaios XIII	Breur Kleopatra VII.	51–47 kt JK
Ptolemaios XIV	Breur yaouankañ Kleopatra VII ha Ptolemaios XIII.	47–44 kt JK
Ptolemaios XV Caesarion	Mab Kleopatra VII ; oadet a 3 bloaz pa voe lakaet da genrener gant Kleopatra.	44–30 kt JK
Arsinoe IV	A-enep Kleopatra VII.	48-47 kt JK

Roma

Dont a reas Egipt da vezañ ur broviñs roman dindan ren Aogust e 30 kt JK. Damani an impalaer e oa. Difennet e veze d'ar senedourien mont di.

Kronologiezh grafek tierniezhioù Henegipt

Nota Bene : n'eo ket resis ar fedoù a-raok ar VIIvet kantved kent J.-K.

Daveoù

• Sir Alan Gardiner Egiptian Grammar: Being an Introduction to the Study of Hieroglyphs, 3 Emb., Reizhet. London: Oxford University Press, 1964. Excursus A, pp. 71–76.

Gwelet ivez

• Kronologiezh Henegipt
• Istor Henegipt
• Keñveriadenn kronologel tierniezhioù Henegipt

Liammoù diavaez (e saozneg)

• Lignez rouaned Egipt
• Egip niverel evit ar skolioù-meur