Kensonenn dre strakal

Er yezhoniezh e vez implijet an termen kensonenn dre strakal (saoz.: ejective consonant) war dachenn ar fonetik hag ar fonologiezh evit komz eus ur gensonenn distaget dre serriñ an troc'h-avel war un dro.

Doareoù distagañ
Dre serriñ
Klikoù
Tarzhañ
Strakal
Entarzhañ
Fic'hal
Ruzennoù
C'hwibanennoù
Dassonennoù
Fri
Stlakat
Froumal
Tostaat
Linkus
Vogalennoù
Hantervogalennoù
Kostezennoù

Kensonennoù divouezh int atav.

Pa vezont distaget en un doare sklaer ec'h eo aes o anavezout. E yezhoù zo avat e vezont distaget en un doare gwan a-walc'h ha diaes e c'hell bezañ ober an diforc'h etre int ha kensonennoù dre serriñ plaen.

Merket e vez ar fed ma vez distaget ur gensonenn dre strakal hervez reolennoù treuzskrivañ al lizherenneg fonetikel etrebroadel dre skrivañ ur skrap goude an arouezenn a diskwel pe hini eo al lec'h distagañ pennañ, da skouer [k’].

Kavet e vez stank seurt kensonennoù e reter ha su Afrika, kornôg ha gwalarn Norzhamerika ha kornôg Suamerika. En Europa ne vezont implijet nemet gant un nebeud yezhoù kaokazek. Ral-kenañ int e lec'hioù all dre ar bed.

Kensonennoù dre serriñ eo an darn vrasañ eus ar c'hensonennoù dre strakal implijet gant yezhoù komzet dre ar bed, ha [k’] eo an hini implijet an aliesañ. Ouzhpenn e vez kavet kensonennoù dre fic'hal ha - raloc'h - kensonennoù dre daravat distaget dre strakal ivez.


Kensonenn strakal dre serriñ:
[p’], d.s. en amhareg, skrivet Selaou
[t’], d.s. en amhareg, skrivet Selaou
[k’], d.s. en abc'hazeg акы ([aˈkʼə]; "unan") "one"Selaou
[q’], d.s. en jorjieg, skrivet Selaou
[s’], d.s. en amhareg, skrivet Selaou


Kensonenn strakal dre fic'hal:
[tʃ’], d.s. en amhareg, skrivet
[tɬ’], d.s. er yezhoù koiek-sanek
[kx’], d.s. er yezhoù koiek-sanek


Kensonenn strakal dre daravat:
[ts’], d.s. e haousaeg
[[ɬ’], d.s. en oubic'heg


Kensonenn strakal tro-gin:
[ʈ’, ʈʂ’], d.s. e yawelmanieg ha yezhoù yokutsek all. Ral-tre eo ar son-mañ daoust ha m'eo aes d'e distagañ.


  Kensonennoù Gwelit ivez: Lizherenneg fonetik etrebroadel, Vogalenn  
Skeventel Diweuz Gweuz-dent Dent Logigoù Drek-logigoù Kilbleg Rak-staon Staon Gouel Hugenn Gargadenn Ankoue Tarzh Nann-skeventel hag arouezennoù all
Dre fri m ɱ n ɳ ɲ ŋ ɴ Klikoù  ʘ ǀ ǃ ǂ ǁ
Dre serriñ p b t d ʈ ɖ c ɟ k ɡ q ɢ ʡ ʔ Entarzh.  ɓ ɗ ʄ ɠ ʛ
Dre daravat  ɸ β f v θ ð s z ʃ ʒ ʂ ʐ ɕ ʑ ç ʝ x ɣ χ ʁ ħ ʕ ʜ ʢ h ɦ Dre strakal 
Dre dostaat  β̞ ʋ ð̞ ɹ ɻ j ɰ A-gostez all  ɺ ɫ
Dre froumal ʙ r ʀ Kendistaget dre dostaat ʍ w ɥ
Dre stlakat ̟ⱱ̟ ɾ ɽ Kendistaget dre daravat ɧ
A-gostez dre daravat ɬ ɮ Dre fic'hal  ʦ ʣ ʧ ʤ
A-gostez dre dostaat l ɭ ʎ ʟ Kendistaget dre serr.  k͡p ɡ͡b ŋ͡m
An arouezennoù a-zehoù e pep par mar bez a ra dave d'ur gensonenn mouezhiet. E gris emañ ar sonioù ma kreder dibosubl o c'havout.


Gwelit ivez: kemmañ