Rostrenenn

Ti-kêr Rostrenenn.

Anv gallek (ofisiel)

Rostrenen

Melestradurezh

22266

22110

Maer
Amzer gefridi

Jean Paul Le Boëdec
2008-2014

Etrekumuniezh

Kumuniezh kumunioù Kreiz Breizh

Lec'hienn web

Ti-kêr

Poblañsouriezh

Poblañs

3 132 ann. (2020)^[1]

Stankter

97 ann./km²

Douaroniezh

Daveennoù
lec'hiañ

48° 14′ 08″ Norzh
3° 19′ 05″ Kornôg / 48.235436, -3.318134

Uhelderioù

bihanañ 152 m — brasañ 262 m

Gorread

32,17 km²

Rostrenenn

Rostrenenn (distaget er vro: [(h)ʀosˈtʀen] pe [ˈ(h)ʀostʀen]^[2]) a zo ur gumun e departamant Aodoù-an-Arvor hag unan eus kêrioù brasañ Kreiz Breizh, en tu-hont da 3 000 a annezidi dezhi. Ur barrez eus Eskopti kozh Kernev a-raok 1790 ha kêr-benn ar Vro Fisel eo.

DouaroniezhAozañ

AnvAozañ

Bernard Tanguy (1992) ː Rostrenen, 1248; Rostraenen, 1254; Rostrenen,1262, 1267, 1269; Rostraenen, 1270; 1285; Rostrenein, 1294; Rostrenen, 1296; Rostrainen, 1317; Rostraenein, c. 1330; Rosdrenen, 1368; Rostrenen, 1535-1536;
Rostraenen e oa en XIII^vet kantved ^[3].
Erwan Vallerie (1995) ː Rostrenen, 1267; Rostroenen, 1270; Rostrenein, 1294; Rostrenan, 1306; Rotrelen, Rotrelan, 1320; Rostrenen, 1328; Rostrenan, 1352; Rostrenen, 1354; 1368; Rosdrenen, 1368; Castro de Rostrelehen ?; Rostraenen, 1371; Rostrenan, 1379; Rosternen, 1536; Rostrenan, 1593; Rosternan, Rosternen, 1636; Rosternen, 1731.

ArdamezioùAozañ

En erminioù e deir zreustell en gul
• Sturienn : Oultre ("Uheloc'h bepred"), tiegezh Rostrenenn.

E-pad ar prantad galian-ha-roman eo deuet Rostrenenn da vezañ ur c'hroashent asambles gant Karaez (Vorgium) abalamour d'ar marc'had dreist-holl. Dont a ra da vezañ ur gêriadenn da vat pa vez savet ur c'hastellig e koad-prenn e-kichen ur stank. An ti-kêr a vez kavet bremañ er plas-se. Ar c'hastellig-se a oa bet savet gant ur baron er VII^vet kantved goude Jezuz-Krist.

Baronelezh ha kastellAozañ

En XI^vet kantved e voe savet un tour-meur e plas ar c'hastellig. Galloudus e teuas baronelezh Rostrenenn da vezañ d'ar mare-se pa oa e varon (Riwalon aet da senesal Breizh e 1068). En em ledañ a rae levezon baronelezh Rostrenenn war pevar c'hanton betek an Dispac'h gall e 1789. Ar c'hastell a oa kelc'hiet gant mogerioù-difenn uhel hag gant ar stank bepred. Lod eus baroned Rostrenenn o deus bet ur pouez bras en istor: Jafrez Rostrenenn e-pad an Eizhvet kroaziadeg (en XIII^vet kantved), ar baron Pêr VI hag a vrezele gant Beltram Gwesklin (e 1370) hag ar baron Pêr VIII, letanant an armeoù gall, ivez, a skarzhas ar Saozon eus Frañs kuit gant Janed Ark.

E 1581, Toussaint de Beaumanoir, mestr-kamp armeoù ar Roue ha baron Rostrenenn a greñvaas an tour-meur. E 1592, e-pad 3 bloavezh e talc'has ar c'hastell ouzh an enebourien. Met en trede bloavezh e kouezhas ar c'hastell en e boull ha distrujet e voe evit na c'hellje ket bezañ implijet ken. Distrujet e oe da vat diwar urzh ar roue gall Herri IV e 1601, dindan Elena Rostrenn, merc'h Toussaint. Ur c'hastell nevez evit an annez a voe savet gant un embregour o chom e Kemper diwar c'houlenn an dugez Elbeuf, baronez Rostrenenn en XVIII^vet kantved. Ar varoned ziwezhañ a chomas er c'hastell-se betek an Dispac'h gall. Un toull-bac'h a voe graet gantañ (evel Kampostal), ti an archerien a vo staliet e-barzh da c'houde. Tudjentil ar vro a voe toullbac'het er c'hastell e-pad an Dispac'h.

E-pad labourioù kanol Naoned-Brest e servije ar c'hastell da bareañ ar brizonidi bolitikel, un ospital e oa d'ar mare-se. Implijet eo bet ivez evel skol ar merc'hed betek 1935, skoliatet e voent goude en ur savadur nevez: ar skol Édouard Herriot. Ar c'hastell en deus servijet evit bezañ skol an holl vugale e-pad an Eil brezel-bed, der ma oa ar c'hkommandantur e skol ar merc'hed. Ar peurrest eus ar c'hastell a zo bet distrujet evit sevel an ti-post.

XIX^vet kantvedAozañ

XX^vet kantvedAozañ

An ti-gar e 1900.

Brezel-bed kentañAozañ

109 gwaz a gollas o buhez abalamour d'ar brezel hervez monumant ar re varv, d.le. 4,55 % ag ar boblañs hervez an niveradeg bet graet e 1911^[4].

Eil Brezel-bedAozañ

Yuzevion a gavas repu e Rostrenenn e-pad ar brezel; unan anezhe, dimezet gant ur plac'h eus ar vro, a voe flatret ha serret, mervel a reas en Auschwitz; ur vamm hag he div blac'hig a c'hellas chom kuzhet betek an Dieubidigezh^[5].
Kemeret e voe 36 000 Lur en ti-post ha 100 000 Lur er Banque populaire, gant tri ezel eus ar Rezistañs moarvat, d’ar 25 a viz Ebrel 1944, hervez danevell sizhuniek Titouroù Hollek Sant-Brieg^[6].
Mervel a reas 25 den ag ar gumun abalamour d'ar brezel^[4].

TrevadennoùAozañ

Indez-Sina: mervel a reas nav milour.
Aljeria: mervel a reas ur soudard.
Tchad: un adjudant a varvas e 1978.

BonenAozañ

E 1970 e voe staget kumun Bonen ouzh hini Rostrenenn.

DiorroadurAozañ

En em ledet eo ar gêr tro-dro d'ar c'hastell, dreist-holl war dorgenn ar Minioù (263 metrad uhelder). A-raok an Dispac'h gall e veze korvoet ar c'hoadeier a oa tro-war-dro, diorroet eo ar gêr dre-se. 900 annezad a oa da vare an Dispac'h gall. E 1790 e teu Rostrenenn da vezañ ur gumun. Gant al lezenn eus an 26 a viz C'hwevrer 1790 e voe lakaet Rostrenenn da benn ur bann^[7]. Krouet voe neuze un takad evit labourat an douar, Rostrenenn o vezañ e-kreiz. A-drugarez da ziorroadur ar c'hehentiñ e teu kêr da vezañ liammet gant an diavaez. Diorroet 'vez ar skoliata ivez, degas a ra skolidi ha studierien. Dont a ra da vezañ ur gêr artizanel ha kenwerzhel. Da Veurzh e c'heller kavout ar marc'had e pep lec'h e kêr. Ur vediaoueg brav-tre a zo bet savet e 1993.

Emdroadur ar boblañs abaoe 1962Aozañ

Niver a annezidi

Monumantoù ha traoù heverkAozañ

Iliz katolik Itron Varia an Draeneg, savet er XIV^vet-XVII^vet-XIX^vet kantved. Bet chapel ar c'hastell-kreñv.
Feunteun (XVI^vet kantved)
Chapel Sant Jakez (XV^vet kantved)
Chapel Lokmaria (XV^vet kantved)
Tiez kozh (XVII^vet kantved)
Maner Kampostal

Iliz Itron Varia an Draeneg
Ar feunteun
Chapel Lokmaria
Maner Kampostal.

TudAozañ

Tud ganet enoAozañ

1761 : Olivier Perrin, engravour ha livour.
1855 : Yann ar Fusteg, drouiz-meur.
1857 : Yann Vari Joanno, saver pezhioù-c'hoari brezhonek.
1888 : Eugène Bouché, eskob Sant-Brieg ha Landreger.
1945 : Marie-Renée Oget, kannadez e Bodadenn Vroadel Paris.
1958 : Françoise Morvan, skrivagnerez c'hallek.

Tud marvet enoAozañ

1923 : Filomena Kadored, skrivagnerez vrezhonek.
1935 : Yann Vari Joanno, saver pezhioù c'hoari.
1973 : Jules-Charles Le Bozec, kizellour, d'ar 24 a viz Here.
1986 : Lomig Doniou

Tud liammet gant Rostrenenn pe o deus bevet enoAozañ

Gregor Rostrenenn, geriadurour
Pêr Bourdellez, beleg ha skrivagner brezhonek
Yann Talbot, beleg ha skrivagner brezhonek
Christophe Honoré, skrivagner ha den a sinema gallek

Ardamezeg ar familhoùAozañ

	du Quélenec Baroned ar barrez	En erminoù, e gab en gul karget gant teir flourdilizenn en aour

RelijionAozañ

Burzhud miz Kerzu 1300 hag ar pirc'hirindedoùAozañ

E miz Kerzu 1300 e voe kavet gant un den un delwenn eus ar Werc'hez Vari e-kreiz un draeneg. Pa voe lakaet an delwenn e chapel ar c'hastell e voe pirc'hirined o tont da azeuliñ Itron Varia an Draeneg. Pardon ar Werc'hez a vez dalc'het bep 15 a viz Eost.

BrezhonegAozañ

Ya d'ar brezhonegAozañ

D'an 13 a viz Gwengolo 2004 e oa bet votet ar garta Ya d'ar brezhoneg gant kuzul-kêr ar gumun.
D'an 19 a viz Here 2007 e oa bet roet d'ar gumun al label Ya d'ar brezhoneg live 2.
D'an 9 a viz Mezheven 2016 e oa bet roet d'ar gumun al label Ya d'ar brezhoneg live 3.

DeskadurezhAozañ

Ur skol divyezhek publik a zo eno abaoe 1984.
E distro-skol 2022 e oa enskrivet 118 skoliad er c'hlasoù divyezhek (34,5 % eus skolidi ar gumun evit a sell ouzh ar c'hentañ derez). ^[8]

KrennlavaroùAozañ

Merc'hed Rostrenn 'Zizola o revr da c'holoiñ o fenn.

Ar festival FiselAozañ

Ur festival anavezet e Breizh a-bezh a vez bep bloaz e Rostrenenn, hini an dañs fisel evel-just. E 2007, da skouer, e oa bet dalc'het ar 35vet festival fisel, etre an 23 betek ar 26 a viz Eost 2007.
E 1969 e oa dalc'het kentstrivadeg kentañ an dañs Fisel e Loudieg hag ar bloaz war-lerc'h e Bonen. Ac'halehont e oa bet kaset da Vêl-Karaez e 1972, met re vihan e oa deuet da vezañ sal ar gumun evit an dañserien. Goude-se e oa bet kaset da Rostrenenn. Hengounel eo an dañs fisel e Rostrenenn ha tro-war-dro, e Groñvel, e Plougernevel, Plevin, hag all.

Banniel Rostrenenn

GevelliñAozañ

Bro	Kêr	Abaoe
Iwerzhon	Ceann Toirc
Martinik	Le Morne-Rouge

Pennad karAozañ

Bonen

LevrlennaduirAozañ

Liammoù diavaezAozañ

(fr) Lec'hienn kumun Rostrenenn
(br) Rostrenenn war lec'hienn Geobreizh
(fr) Lec'hienn Festival Fisel
(fr) Rostrenenn hag ar brezhoneg, pennad ABP (25/10/2007)

Notennoù ha daveoùAozañ

↑ Roadennoù ofisiel e lec'hienn an EBSSA
↑ Nouvel atlas linguistique de la Basse-Bretagne, 2001, kt 6.
↑ (fr) Tanguy, Bernard. Les noms de lieux bretons – 1. Toponymie descriptive, Studi n° 3. Rennes : Centre Régional de Recherche et de Documentation Pédagogiques, Septembre 1975, p. 79.
↑ ^4,0 ha^4,1 Monumant ar re varv - Memorial Genweb
↑ "Le Télégramme", 29 a viz Ebrel 2013
↑ Éric Rondel, En attendant le Débarquement en Bretagne du 15 août 1943 au 6 juin 1944, pajenn 207, Dastumadenn Guerres et Conflits, Embannadurioù Astoure, Pleherel, 2011
↑ J. B. Duverger, Collection complète des lois, décrets, ordonnances, règlemens avis du Conseil d'Etat, Levrenn gentañ, Eil embannadur, Pariz, 1834, p.105
↑ Ofis Publik Ar Brezhoneg

[1] Roadennoù ofisiel e lec'hienn an EBSSA

[2] Nouvel atlas linguistique de la Basse-Bretagne, 2001, kt 6.

[3] (fr) Tanguy, Bernard. Les noms de lieux bretons – 1. Toponymie descriptive, Studi n° 3. Rennes : Centre Régional de Recherche et de Documentation Pédagogiques, Septembre 1975, p. 79.

[memorialgenweb.org-4] 4,0 ha^4,1 Monumant ar re varv - Memorial Genweb

[5] "Le Télégramme", 29 a viz Ebrel 2013

[6] Éric Rondel, En attendant le Débarquement en Bretagne du 15 août 1943 au 6 juin 1944, pajenn 207, Dastumadenn Guerres et Conflits, Embannadurioù Astoure, Pleherel, 2011

[7] J. B. Duverger, Collection complète des lois, décrets, ordonnances, règlemens avis du Conseil d'Etat, Levrenn gentañ, Eil embannadur, Pariz, 1834, p.105

[8] Ofis Publik Ar Brezhoneg

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

Rostrenenn

Taolenn

DouaroniezhAozañ

AnvAozañ

ArdamezioùAozañ

IstorAozañ