Dinarzh

kumun Il-ha-Gwilen

Dinarzh a zo ur gumun eus Breizh e departamant Il-ha-Gwilen e Bro-Sant-Maloù, war aber ar Renk e-tal Sant-Maloù. Ur c'houronklec'h brudet eo, roet ar brall dezhañ gant ar Saozon e fin an XIXvet kantved.

Dinarzh
Tiez-hañv e Beg ar Vilinig.
Tiez-hañv e Beg ar Vilinig.
Ardamezioù
Anv gallaouek Dinard
Anv gallek (ofisiel) Dinard
Bro istorel Bro-Valoù Bro-Sant-Maloù
Melestradurezh
Departamant Il-ha-Gwilen Il-ha-Gwilen
Arondisamant Sant-Maloù
Kanton Sant-Maloù-2
Kod kumun 35093
Kod post 35800
Maer
Amzer gefridi
Arnaud Salmon
2020-2026
Etrekumuniezh KK Aod an Emrodez
Bro velestradurel Bro Sant-Maloù
Lec'hienn Web http://www.ville-dinard.fr
Poblañsouriezh
Poblañs 10 235 ann. (2020)[1]
Stankter 1 305 ann./km²
Douaroniezh
Daveennoù
lec'hiañ
48° 38′ 00″ Norzh
2° 03′ 37″ Kornôg
/ 48.6333333333, -2.06027777778
Uhelderioù bihanañ 0 m — brasañ 56 m
Gorread 7,84 km²
Lec'hiañ ar gêr
Dinarzh

Douaroniezh

kemmañ
 
Aod ar Prioldi, war an aber, Gouhere 2011.

War aod Mor Breizh emañ Dinarzh, e lez kleiz aber ar stêr Renk; e lez-dehoù an aber emañ Sant-Servan, stag ouzh Sant-Maloù hiriv.

Stêrioù

kemmañ
  • Ur stêr, ar Renk.
  • Ur wazh, ar Barbine, e en em daol er Renk, e Traezheg ar Prioldi.

Kumunioù amezek

kemmañ
  • Savet eo bet Dinarzh etre bourk kozh Sant-Enogad hag an aber, dirak an draezhenn vras, ha "Sant-Enogad" e oa anv ar gumun betek 1879, "Dinarzh-Sant-Enogad" etre 1879 ha 1921 ha Dinarzh hepken abaoe.
 
Izelvos dilestradeg Yann IV war porzh Dinarzh.

Yann IV, bet ganet da vare brezel an Hêrez, a voe desavet e Bro-Saoz betek e driwec'h vloaz. Anavezet e voe da Zug Breizh nemetañ e 1365 hervez Kentañ Feur-emglev Gwenrann da heul e drec'h war Charlez Bleaz en Alre hag a verkas diwezh ar brezel. Met ezhomm en doa eus harp ar Saozon, ha pa darzhas ar brezel etre Bro-C'hall ha Bro-Saoz e 1369 e sinas dre guzh un emglev gant ar Saozon. Charlez V, roue Frañs, a gasas da Vreizh un arme renet gant Beltram Gwesklin hag a lakaas embann an emglev war ar groaz. Dilezet gant holl aotrouien ar vro e rankas Yann IV mont en-dro d’an harlu da Vro-Saoz d'an 28 a viz Ebrel 1373.

E 1378 e kredas da Charlez V e oa deuet poent lakaat e grabanoù war Breizh. Siwazh dezhañ, n'en doa ket priziet nerzh ar santad broadel breton. Sevel a reas ar boblañs a-enep dezhañ, forzh pe du e vefe bet hini pe hini e-doug brezel an Hêrezh. Aspedet e voe Yann IV da zont en-dro. Dilestriñ a reas hemañ e porzh Dinarzh d'an 3 a viz Eost 1379. Degemeret e voe gant un engroez entanet, gant Janed Pentevr (intañvez Charlez Bleaz), ha gant holl noblañsed ar vro.

Taolennet eo an degouezh-se er sonenn hengounel milanavezet An Alarc'h he zitl, bet embannet gant Kervarker er Barzhaz Breizh. D'an 3 a viz Eost 1929, da-geñver 650vet deiz-ha-bloaz dilestradeg Yann IV, e voe staliet un izelvos en arem (s.o. al luc'hskeudenn a-us) e porzh Dinarzh; e welet a c'haller war pourmenadenn ar loargann, eus tu hanternoz ar Yacht Club.

Dekred eus ar 26 a viz Du 1790 war al le ret: graet e voe al le ouzh ar Roue, ar vro hag al lezennoù gant ar person en ur sevel diferadennoù na c'hellent ket bout degemeret gant ar Vodadenn vonreizhañ vroadel[2].

 
Traezhenn ar Skluz e Dinarzh.

Ur gêr diouzh ar c'hiz e oa deuet da vezañ, e penn kentañ an XXvet kantved, gant Saozon binvidik o sevel tier eno. Mari Manac'h, a orin eus Benac'h, anavezet evel Lady Mond, gwreg sir Mond, roue an nikel, he doa un ti eno anvet Castle Mond. Niverusoc'h eo hañvourien Pariz en hon amzer. Brudet eo an traezhennoù, ar c'hazino, fest filmoù Breizh-Veur.

  • Mervel a reas 344 gwaz ag ar gumun abalamour d'ar brezel hervez monumant ar re varv, eleze 4,91% ag ar boblañs hervez an niveradeg bet graet e 1911[3].
  • E miz Meurzh 1940 e teuas ur repuad gant e diegezh eus Aodoù-an-Hanternoz da gelenn el Lycée Pierre-Corneille deut a Bariz[4].

Brezelioù didrevadennañ

kemmañ
  • Mervel a reas c’hwec’h milour eus ar gumun[8].
  • Mervel a reas seizh milour eus ar gumun[9].

Monumantoù ha traoù heverk

kemmañ

Bered ar C'hommonwealth: Dinard English Cemetery e bered nevez kumun Dinarzh

kemmañ
Bro Niver a soudarded
  Kanada 1 (Aerlu)
  Rouantelezh-Unanet 59 (Aerlu: 10; Morlu: 49)
Dianv 49
Hollad 109

Ul lodenn eus bered Dinarzh a oa bet gouestlet d'ar Vreizhveuriz gant ar gumun a-raok an Eil brezel-bed. Implijet e voe e-pad ar brezel da zouarañ milourion eus ar C'hommonwealth. Re ar Morlu a varvas pa'z eas an H.M.S. Charybdis d'ar strad d'an 23 a viz Here 1943[12].

Traezhennoù

kemmañ

Peder zraezhenn bennañ zo er gumun gant ur post evezhiañ hag aveadurioù evit an hañv :

  • traezhenn Port-Gwenn (Port-Blanc), e kumun Sant-Luner war un dro, an dachenn-gampiñ kêr en he hed[13] ;
  • traezhenn Sant-Enogad, e-kichen karter kozh Sant-Enogad ;
  • traezhenn ar Skluz, traezhenn bennañ ar gêr e-kichen ar c'hreiz-kêr. A-hed anezhi emañ ar c'hazino, ar poull-neuial ha palez ar C'hendalc'hioù ;
  • traezhenn ar Prioldi, e penn reter pormenadenn ar Sklaer Loar.

Sevenadur

kemmañ

Brezhoneg

kemmañ
  • E distro-skol 2023 e oa enskrivet er skol Diwan hag er c'hlasoù divyezhek 46 skoliad (8 % eus skolidi ar gumun evit a sell ouzh ar c'hentañ derez)[14].

Obererezhioù, abadennoù ha darvoudoù

kemmañ
  • marc'had teir gwech bep sizhun war reper ar C'hoc'hu
  • marc'had ar plant
  • foar ar c'hozighelloù
  • Festival ar Film breizhveuriat Dinarzh bep miz Here
  • Dinard Comedy Festival, festival fent etre fin miz Ebrel ha penn-ketañ miz Mae,
  • sizhun ar sinema alaman etre fin miz Mae ha penn-kentañ miz Even
  • ar regata Cowes-Dinarzh aozet gant sikour Yacht Club Dinarzh

Marc'hegerezh

kemmañ

Jumping etrebroadel 5 sterenn, bep miz Gouere.

Tro Bro-C'hall war varc'h-houarn

kemmañ

Poblañs

kemmañ

Emdroadur ar boblañs abaoe 1793

kemmañ

[15]

Tud liammet gant kêr

kemmañ
  • an Dug Yann IV a zouar eus Bro-Saoz e dibenn ar XIVvet kantved. Kontet eo bet an douarañ-se gant unan eus kanaouennoù brudetañ ar Barzaz Breiz anvet An Alarc'h. Diskouez a ra deroù gounid Yann IV e Breizh. Ur blakenn e hent-bale an heol-loar a zalc'h soñj eus an darvoud-se.
  • al livour Jean Carzou (1907-2000). E Dinarzh emañ ar mirdi Jean Carzou.

Td ganet e Dinarzh:

kemmañ

Tud bet e Dinarzh:

kemmañ

Aveadurioù

kemmañ
  • An Arzhez (« L'Ourse »), mediaoueg ar gêr.

Touristerezh

kemmañ

Ur c'houronklec'h brudet eo Dinarzh. Roet eo bet al label Kêrioù ha Broioù Arz hag Istor dezhi.

Gevelliñ

kemmañ
Bro Kêr Abaoe
  Alamagn Starnberg 1977
  Kernev-Veur Tewynblustri 1986

Melestradurezh

kemmañ

Maered

kemmañ
 
An ti-kêr
Roll ar vaered
Mare Anv Strollad Karg
1790 1794 Jean-François Lechapt
1794 1795 Jean Piet
1800 1801 Robert Lotelier
1801 1804 Victor Poulain
1804 1813 Robert Lotelier
1813 1815 Victor Poulain
1815 1815 Jean-Baptiste Guibourg
1815 1815 Robert Lotelier
1815 1828 Victor Poulain
1828 1830 Servan Couyon
1830 1832 Joseph Petit
1832 1837 Jacques Cadet
1837 1839 Servan Hervichon
1839 1844 Jean Lecourt
1844 1848 Servan Hervichon
1848 1850 Jean Lecourt
1850 1852 Julien Lelandais
1852 1857 Servan Hervichon
1857 1861 Jean Bruzzo
1861 1866 Auguste Aubert
1866 1870 Joseph Boinard
1870 1871 Élie Pompon
1871 1871 Henry Merlin
1871 1876 Jean-Marie Simon
1876 1900 Louis Lhotelier
1900 1908 Jean-Marie Degas
1908 1919 Paul Crolard
1919 1927 Paul Thorel
1927 1930 Paul Crolard
1930 1932 René Kieffer
1932 1938 Lucien Kester
1938 1941 Émile Bara
1941 1944 Arsène Jeanne
1944 1944 Armand Doury
1944 1945 Émile Bara
1945 1953 Louis Léouffre
1953 1962 Yves Verney
1962 1967 Yvon Bourges UNR-UDT Ministr (1965-1973 / 1973-1980)
Kannad europeat (1973-1975)
Senedour (1980-1998)
Kannad (1962-1978)
Prezidant Kuzul Rannvroel Breizh (1986-1998)
Kuzulier-departamant (1964-1988)
1967 1971 André Masson Dehoù-diseurt
1971 1989 Yvon Bourges UDR, RPR
1989 23 Genver 2010 Marius Mallet[16] Dehoù-diseurt
23 Genver 2010 4 Ebrel 2014 Sylvie Mallet[17] Dehoù-diseurt
4 Ebrel 2014 10 Ebrel 2017 Martine Craveia-Schütz[18] Dehoù-diseurt
10 Ebrel 2017 4 Gouere 2020 Jean-Claude Mahé Kleiz-diseurt
4 Ebrel 2014 2020 Martine Craveia[19] Dehoù-diseurt
2020 → bremañ Arnaud Salmon
N'eo ket anavezet c'hoazh an holl fedoù.

Pennadoù kar

kemmañ

Liammoù diavaez

kemmañ

 
Commons
Muioc'h a restroù diwar-benn

a vo kavet e Wikimedia Commons.

Notennoù ha daveoù

kemmañ
  1. Roadennoù ofisiel e lec'hienn an EBSSA
  2. (fr)Adhésion de Messieurs les Recteurs, Curés et autres ecclésiastiques du diocèse de Saint-Malo, en Bretagne, A l'exposition des principes sur la Constitution du Clergé, adressée à MM. les Evêques députés à l'Assemblée nationale, Imprimerie de Crapart, place Saint-Michel, Pariz, Bro-C'hall, p.20
  3. 3,0 ha3,1 (fr)[1] Monumant ar re varv - Memorial Genweb
  4. (fr)Isabelle Le Boulanger, L'Exil espagnol en Bretagne 1937-1940, Coop Breizh, 2016, pajennoù 289
  5. 5,0 5,1 ha5,2 (fr)Pertes RAF
  6. 6,0 ha6,1 Pertes USAAF
  7. (fr)39-45 Jours de guerre
  8. (fr)Memorial Genweb
  9. (fr)Memorial Genweb
  10. (fr)Université de Lille
  11. (fr)Memorial Genweb
  12. (en)Commonwealth War Graves Commission
  13. Kinnig tachenn-gampiñ kêr Dinarzh
  14. (fr)Distro-skol ar c’helenn divyezhek e 2019
  15. EBSSA
  16. Roet en doa e zilez d'an 8 Genver 2010. Dave: Ouest-France
  17. Stéphanie Bazylak, « Dinard, les Mallet restent maîtres de la mairie », Ouest-France, 24 Genver 2010.
  18. « Une maire, 33 conseillers municipaux, neuf adjoints », Ouest-France, 5 Ebrel 2014.
  19. (fr) « Arnaud Salmon officiellement maire de Dinard », Le Télégramme, 4 Gouere 2020.