Montroulez
kumun Penn-ar-Bed
Montroulez | ||
---|---|---|
Plasenn Allende ha Pont bras Montroulez. | ||
![]() | ||
Anv gallek (ofisiel) | Morlaix | |
Bro istorel | ![]() ![]() | |
Melestradurezh | ||
Departamant | Penn-ar-Bed | |
Arondisamant | Montroulez (Pennlec'h) | |
Kanton | Montroulez (Pennlec'h) | |
Kod kumun | 29151 | |
Kod post | 29600 | |
Maer Amzer gefridi | Jean-Paul Vermot (PS) 2020-2026 | |
Etrekumuniezh | Montroulez Kumuniezh | |
Bro velestradurel | Bro Montroulez | |
Lec'hienn web | Ti-kêr | |
Poblañsouriezh | ||
Poblañs | 14 709 ann. (2020)[1] | |
Stankter | 593 ann./km² | |
Douaroniezh | ||
Daveennoù lec'hiañ | ||
Uhelderioù | bihanañ 0 m — brasañ 104 m | |
Gorread | 24,82 km² | |
kemmañ ![]() |
Montroulez a zo ur gumun etre Leon ha Treger, e departamant Penn-ar-Bed,
DouaroniezhAozañ
Kumunioù amezek : Plouezoc'h; Garlann; Plouigno; Plougonven; Plourin; Sant-Martin-war-ar-Maez
AnvAozañ
- Ogée : "Cette ville, qui se nommait Julia du temps de César, est une des plus anciennes et des plus célèbres de la province".
- Cambry, Finistère, p 5 : "Ainsi Morlaix, si nous en croyons Conrad, archevêque de Salisbury, écrivain du douzième siècle, fut d'abord nommée Julia ..."
" ainsi Drennalus, disciple de Joseph d'Arimathie, à son retour de l'île de Bretagne, passa par Morlaix, l'an 73 de J.C, en convertit les habitants; ce lieu se nommait alors Saliocan ou Hanterallen."
- Albert. Le Grand : Julia;
- Ch. Frochen, Finistère, Léon, p 97 : "Son nom vient probablement du celte Motreleg (rue resserrée)".
- Bernard Tanguy, Communes du Finistère, p 134: " Castrum Mons Relax, 1128; ecclesia S. Martini de Monte Relaxo, 1128; ecclesia Beati Melanii de Monte Relaxo, 1170; Mont Relays, XIIè; (in) Montereleis, 1217; Montrelès, 1296; Montrelez, 1352; Morloys, 1371; Morlais, 1376; Morelaiz, 1385; Mourlaix, 1455; Montrelaes, Montrelaix, Mourlaix, 1464; Montrolaes, Morlaix,1499; breton Montroulez".
"Ce mot ... (Relaix) ... n'est autre que le vieux-français releis, relais " délaissé, abandonné".
- Éditions Flohic : "noté Mons-Relaxus en 1128, du français mont et de l'ancien français relais, délaissé, abandonné".
- Daniel Delattre : "Castrum Mons Relaxus au XIIè; Montereleis au XIIè".
GerdarzhAozañ
*relax = lec'h ehan war un hent roman (heñvelster insula = enez; stabula = staol)
ArdamezioùAozañ
En gul, e lestr en aour greet en aour, e ouelioù dispaket en erminoù, war ur mor en glazur[2]
- Ger-stur: S'ils te mordent, mords-les (a-enep ar Saozon)
IstorAozañ
Dispac'h GallAozañ
- Gant al lezenn eus an 26 a viz C'hwevrer 1790 e voe lakaet Montroulez da benn ur bann[3].
- Dekred eus ar 26 a viz Du 1790 war al le ret: e penn-kentañ 1791 e voe nac'het al le ouzh ar Roue, ar vro hag al lezennoù gant Le Noannès, person parrez Sant-Melani, ha Pitot, person, ha Le Moine, kure, eus parrez Sant-Vazhev; daou gure eus Sant-Melani, Le Ffevre ha Lucas, a reas al le[4].
XIXvet kantvedAozañ
DezougenAozañ
- 1865: tizhet eo Montroulez gant an hent-houarn.
Brezel 1870-1871Aozañ
- 144 gwaz ag ar gumun, d.le. 1,02% ag he foblañs e 1866, a gollas o buhez abalamour d'ar brezel[5].
XXvet kantvedAozañ
Brezel-bed kentañAozañ
- 604 gwaz ag ar gumun, d.le. 3,96% ag he foblañs e 1911, a gollas o buhez abalamour d'ar brezel[5].
Eil brezel-bedAozañ
- 1943: d'an 29 a viz Genver e voe bombezet Montroulez gant ar Royal Air Force pa glaske distrujañ ar pont-meur hent-houarn, lazhet e voe 39 bugel hag o skolaerez er skol Intron-Varia Lourd, ha 27 den nann-soudard all.
- Nijerezioù ar Re Gevredet aet d'ar strad e Montroulez: d'ar 4 a viz C'hwevrer 1941 e kouezhas ur Blenheim IV marilhet T2283 ha kodet PZ-F eus 55th Squadron ar Royal Air Force (aerlu ar Rouantelezh-Unanet); lazhet e voe he zri nijour, ne voe ket kavet o c'horfoù; d'an 28 a viz Eost 1941 e kouezhas un Hurricane II marilhet BD857 eus 247th Squadron ar Royal Air Force nepell eus Montroulez; tapet e voe he levier gant an Alamaned; d'ar 25 a viz Ebrel 1942 e kouezhas pemp Spitfire Vb eus ar 501st Squadron eus ar Royal Air Force er mor e tu Montroulez; pevar levier a varvas, met ne voe kavet korf ebet; unan all a voe gloazet hepken[6]; d'ar 6 a viz Gwenholon 1944 e kouezhas un nijerez P-47 (486vet Bombing Group, 362vet FG, 378vet FS) eus aerlu SUA (United States Army Air Forces); he leviour a c'hellas adkavout e genvroidi[7];
- Dieubet e voe Montroulez d'an 8 a viz Eost 1944 gant lu ar Stadoù-Unanet[8].
StagidigezhAozañ
BrezhonegAozañ
Ar Brezoneg er SkolAozañ
- 1934-1936: ar c'huzul-kêr a savas a-du gant ar mennad skignet gant al luskad Ar Brezoneg er Skol (ABES) evit kelennadurezh ar brezhoneg er skol .
Ya d'ar brezhonegAozañ
- D’ar 27 a viz Mezheven 2008 e oa bet votet ar garta Ya d'ar brezhoneg gant kuzul-kêr ar gumun.
- Al label live 1 a oa bet roet da gumun Montroulez d'ar 6 a viz C'hwevrer 2009.
DeskadurezhAozañ
- Ur skol divyezhek a zo eno abaoe 1988.
- Ur skol Diwan a zo e Montroulez ivez.
- E distro-skol 2022 e oa enskrivet er skol Diwan hag er c'hlasoù divyezhek 142 skoliad (10,2 % eus skolidi ar gumun evit a sell ouzh ar c'hentañ derez)[9].
Buhez foranAozañ
- E Montroulez emañ sez embannadurioù Skol Vreizh a embann levrioù brezhonek ha gallek.
Ti-embannAozañ
Monumantoù ha traoù heverkAozañ
- Pont-meur an hent-houarn
- Kouent kozh ar Jakobined
- Iliz katolik Sant Martin
- Iliz katolik Sant Melani
- Karterioù kozh gant tiez koad, pondalez
- Straedoù-diri
- Savadurioù kozh ar "Manu"
TudAozañ
Tud bet ganet enoAozañ
- 1763 : Jean Victor Marie Moreau, jeneral e-pad Brezelioù Napoleone
- 1777 : Aleksandr Ledan, mouler ha skrivagner
- 1806 : Émile Souvestre, skrivagner gallek
- 1834 : Feliks Brignou, skrivagner ha troour brezhonek
- 1845 : Tristan Corbière, barzh gallek
- 1889 : Francis Gourvil, skrivagner ha kelaouenner
- 1904 : Per Roy, emsaver ha skrivagner brezhonek
- 1908 : Henri Rol-Tanguy, rezistant komunour
- 1914 : Michel Mohrt, skrivagner gallek
- 1920 : Roparzh Broudig, skrivagner brezhonek
- 1928 : Julien Guiomar, aktour
- 1939 : Brigitte Fontaine, kanerez c'hallek
- 1944 : Dominique Lavanant, aktourez
- 1979 : Clarisse Lavanant, kanerez
Tud bet marvet enoAozañ
- 1855 : Aleksandr Ledan, mouler ha skrivagner
- 1870 : Yann-Vari ar Skourr, barzh brezhonek
- 1873 : Prosper Proux, saver kanaouennoù
- 1875 : Tristan Corbière, barzh gallek
- 1887 : Adolphe Le Flô, jeneral, ministr gall ar Brezel e 1870
- 1927 : Paul Sérusier, livour gall
- 1939 : Hollsent ar Garreg, skrivagner brezhonek
- 1969 : Yann Gerlann, emsaver
- 1970 : François-Tanguy Prigent, kouer ha politikour
- 2007 : Alexis Gourvenneg, sindikader al labour-douar
Tud liammet gant kêrAozañ
- Jean-Loup Chrétien, sterdead, savet e Montroulez
Ardamezeg ar familhoùAozañ
Emdroadur ar boblañs abaoe 1793Aozañ

MelestradurezhAozañ
Mare | Anv | Strollad |
---|---|---|
1615-1641 | Yves Le Bervet (du Parc) (1579-1641) | |
1947-1971 | Jean Le Duc | |
Jean-Jacques Cléach | Strollad Sokialour Gall | |
1989-1995 | Arnaud Cazin d'Honincthun | UDF |
1995-1997 | Marylise Lebranchu | Strollad Sokialour Gall |
2001-2008 | Michel Le Goff | Strollad Sokialour Gall |
2008-2020 | Agnès Le Brun | TDD (Tu-dehoù diseurt) |
2020-2026 | Jean-Paul Vermot | Strollad Sokialour Gall |
Da vezañ kendalc'het |
SkeudennoùAozañ
Kêrioù gevelletAozañ
Bro | Kêr | Abaoe | |
---|---|---|---|
Alamagn | Würselen | 1976 | |
Kernev-Veur | Truru | 1979 | Bezañ 'zo eno ur vali anvet: Morlaix Avenue. |
Burkina Faso | Réo | 1991 | |
Polonia | Chełm |
SportAozañ
Darvoudoù-sport a bep seurtAozañ
- 30 a viz Mezheven 1974 : 3e tennad-hent Tro Bro-C'hall etre Montroulez ha Sant-Maloù; trec'h eo Patrick Sercu (Belgia).
Liammoù diavaezAozañ
LevrlennadurAozañ
- Embannadurioù Flohic : Le Patrimoine des communes du Finistère. 1998
- J.B. Ogée : Dictionnaire historique et géographique de la province de Bretagne, dédié à la Nation bretonne. 1780
- Pol Potier de Courcy : Nobiliaire et armorial de Bretagne. Adembannadur Editions des Régionalismes. Cressé. 2011/2014
- Bernard Tanguy : Dictionnaire des noms de communes, trèves et paroisses du Finistère. Chasse-Marée. ArMen. 1990
- Erwan Vallerie : Diazezoù studi istorel an anvioù-parrez. Corpus. An Here. 1995
Daveoù ha notennoùAozañ
- ↑ Roadennoù ofisiel e lec'hienn an EBSSA
- ↑ (fr) Lec'hienn an ti-kêr/Ardamezioù
- ↑ J. B. Duverger, Collection complète des lois, décrets, ordonnances, règlemens avis du Conseil d'Etat, Levrenn gentañ, Eil embannadur, Pariz, 1834, p.105
- ↑ Kristof Jezegoù, Hor Bro e-pad ar Revolusion, Ti-moullañ Ar Bobl, Karaez, 1915, pajennoù 47 ha 48
- ↑ 5,0 ha5,1 Memorial Genweb
- ↑ Pertes RAF Finistère
- ↑ Pertes USAAF Finistère
- ↑ Eric Rondel, Les Américains en Bretagne, p.8, Éditions Astoure, 2008
- ↑ Distro-skol ar c’helenn divyezhek
- ↑ Cassini hag EBSSA