Montroulez

Plasenn Allende ha Pont bras Montroulez.

Anv gallek (ofisiel)

Morlaix

Melestradurezh

Montroulez (Pennlec'h)

Kanton

Montroulez (Pennlec'h)

Kod kumun

29151

Kod post

29600

Maer
Amzer gefridi

Jean-Paul Vermot (PS)
2020-2026

Poblañsouriezh

14 709 ann. (2020)^[1]

Stankter

593 ann./km²

Douaroniezh

Daveennoù
lec'hiañ

48° 34′ 42″ Norzh
3° 49′ 36″ Kornôg / 48.578334, -3.826667

Uhelderioù

bihanañ 0 m — brasañ 104 m

Gorread

24,82 km²

Montroulez

Montroulez a zo ur gumun etre Leon ha Treger, e departamant Penn-ar-Bed,

DouaroniezhAozañ

Kumunioù amezek : Plouezoc'h; Garlann; Plouigno; Plougonven; Plourin; Sant-Martin-war-ar-Maez

AnvAozañ

Ogée : "Cette ville, qui se nommait Julia du temps de César, est une des plus anciennes et des plus célèbres de la province".
Cambry, Finistère, p 5 : "Ainsi Morlaix, si nous en croyons Conrad, archevêque de Salisbury, écrivain du douzième siècle, fut d'abord nommée Julia ..."

" ainsi Drennalus, disciple de Joseph d'Arimathie, à son retour de l'île de Bretagne, passa par Morlaix, l'an 73 de J.C, en convertit les habitants; ce lieu se nommait alors Saliocan ou Hanterallen."

Albert. Le Grand : Julia;
Ch. Frochen, Finistère, Léon, p 97 : "Son nom vient probablement du celte Motreleg (rue resserrée)".
Bernard Tanguy, Communes du Finistère, p 134: " Castrum Mons Relax, 1128; ecclesia S. Martini de Monte Relaxo, 1128; ecclesia Beati Melanii de Monte Relaxo, 1170; Mont Relays, XIIè; (in) Montereleis, 1217; Montrelès, 1296; Montrelez, 1352; Morloys, 1371; Morlais, 1376; Morelaiz, 1385; Mourlaix, 1455; Montrelaes, Montrelaix, Mourlaix, 1464; Montrolaes, Morlaix,1499; breton Montroulez".

"Ce mot ... (Relaix) ... n'est autre que le vieux-français releis, relais " délaissé, abandonné".

Éditions Flohic : "noté Mons-Relaxus en 1128, du français mont et de l'ancien français relais, délaissé, abandonné".
Daniel Delattre : "Castrum Mons Relaxus au XIIè; Montereleis au XIIè".

GerdarzhAozañ

*relax = lec'h ehan war un hent roman (heñvelster insula = enez; stabula = staol)

ArdamezioùAozañ

En gul, e lestr en aour greet en aour, e ouelioù dispaket en erminoù, war ur mor en glazur^[2]

Ger-stur: S'ils te mordent, mords-les (a-enep ar Saozon)

IstorAozañ

Dispac'h GallAozañ

Gant al lezenn eus an 26 a viz C'hwevrer 1790 e voe lakaet Montroulez da benn ur bann^[3].
Dekred eus ar 26 a viz Du 1790 war al le ret: e penn-kentañ 1791 e voe nac'het al le ouzh ar Roue, ar vro hag al lezennoù gant Le Noannès, person parrez Sant-Melani, ha Pitot, person, ha Le Moine, kure, eus parrez Sant-Vazhev; daou gure eus Sant-Melani, Le Ffevre ha Lucas, a reas al le^[4].

XIX^vet kantvedAozañ

DezougenAozañ

1865: tizhet eo Montroulez gant an hent-houarn.

Brezel 1870-1871Aozañ

144 gwaz ag ar gumun, d.le. 1,02% ag he foblañs e 1866, a gollas o buhez abalamour d'ar brezel^[5].

XX^vet kantvedAozañ

Brezel-bed kentañAozañ

604 gwaz ag ar gumun, d.le. 3,96% ag he foblañs e 1911, a gollas o buhez abalamour d'ar brezel^[5].

Eil brezel-bedAozañ

1943: d'an 29 a viz Genver e voe bombezet Montroulez gant ar Royal Air Force pa glaske distrujañ ar pont-meur hent-houarn, lazhet e voe 39 bugel hag o skolaerez er skol Intron-Varia Lourd, ha 27 den nann-soudard all.
- Gwerz Lazadeg Skolidigou Itron Varia Lourd.
Nijerezioù ar Re Gevredet aet d'ar strad e Montroulez: d'ar 4 a viz C'hwevrer 1941 e kouezhas ur Blenheim IV marilhet T2283 ha kodet PZ-F eus 55th Squadron ar Royal Air Force (aerlu ar Rouantelezh-Unanet); lazhet e voe he zri nijour, ne voe ket kavet o c'horfoù; d'an 28 a viz Eost 1941 e kouezhas un Hurricane II marilhet BD857 eus 247th Squadron ar Royal Air Force nepell eus Montroulez; tapet e voe he levier gant an Alamaned; d'ar 25 a viz Ebrel 1942 e kouezhas pemp Spitfire Vb eus ar 501st Squadron eus ar Royal Air Force er mor e tu Montroulez; pevar levier a varvas, met ne voe kavet korf ebet; unan all a voe gloazet hepken^[6]; d'ar 6 a viz Gwenholon 1944 e kouezhas un nijerez P-47 (486vet Bombing Group, 362vet FG, 378vet FS) eus aerlu SUA (United States Army Air Forces); he leviour a c'hellas adkavout e genvroidi^[7];
Dieubet e voe Montroulez d'an 8 a viz Eost 1944 gant lu ar Stadoù-Unanet^[8].

StagidigezhAozañ

E 1959 e voe staget kumun Plouyann, en norzh da kêr, ouzh Montroulez.

BrezhonegAozañ

Ar Brezoneg er SkolAozañ

1934-1936: ar c'huzul-kêr a savas a-du gant ar mennad skignet gant al luskad Ar Brezoneg er Skol (ABES) evit kelennadurezh ar brezhoneg er skol .

Ya d'ar brezhonegAozañ

D’ar 27 a viz Mezheven 2008 e oa bet votet ar garta Ya d'ar brezhoneg gant kuzul-kêr ar gumun.
Al label live 1 a oa bet roet da gumun Montroulez d'ar 6 a viz C'hwevrer 2009.

DeskadurezhAozañ

Ur skol divyezhek a zo eno abaoe 1988.
Ur skol Diwan a zo e Montroulez ivez.
E distro-skol 2022 e oa enskrivet er skol Diwan hag er c'hlasoù divyezhek 142 skoliad (10,2 % eus skolidi ar gumun evit a sell ouzh ar c'hentañ derez)^[9].

Buhez foranAozañ

E Montroulez emañ sez embannadurioù Skol Vreizh a embann levrioù brezhonek ha gallek.

Ti-embannAozañ

Skol Vreizh.

Monumantoù ha traoù heverkAozañ

Pont-meur an hent-houarn

1878
?
Pont-meur, plasenn ar ouestlidi

Kouent kozh ar Jakobined
Iliz katolik Sant Martin
Iliz katolik Sant Melani
Karterioù kozh gant tiez koad, pondalez
Straedoù-diri
Savadurioù kozh ar "Manu"

TudAozañ

Tud bet ganet enoAozañ

1763 : Jean Victor Marie Moreau, jeneral e-pad Brezelioù Napoleone
1777 : Aleksandr Ledan, mouler ha skrivagner
1806 : Émile Souvestre, skrivagner gallek
1834 : Feliks Brignou, skrivagner ha troour brezhonek
1845 : Tristan Corbière, barzh gallek
1889 : Francis Gourvil, skrivagner ha kelaouenner
1904 : Per Roy, emsaver ha skrivagner brezhonek
1908 : Henri Rol-Tanguy, rezistant komunour
1914 : Michel Mohrt, skrivagner gallek
1920 : Roparzh Broudig, skrivagner brezhonek
1928 : Julien Guiomar, aktour
1939 : Brigitte Fontaine, kanerez c'hallek
1944 : Dominique Lavanant, aktourez
1979 : Clarisse Lavanant, kanerez

Tud bet marvet enoAozañ

1855 : Aleksandr Ledan, mouler ha skrivagner
1870 : Yann-Vari ar Skourr, barzh brezhonek
1873 : Prosper Proux, saver kanaouennoù
1875 : Tristan Corbière, barzh gallek
1887 : Adolphe Le Flô, jeneral, ministr gall ar Brezel e 1870
1927 : Paul Sérusier, livour gall
1939 : Hollsent ar Garreg, skrivagner brezhonek
1969 : Yann Gerlann, emsaver
1970 : François-Tanguy Prigent, kouer ha politikour
2007 : Alexis Gourvenneg, sindikader al labour-douar

Tud liammet gant kêrAozañ

Jean-Loup Chrétien, sterdead, savet e Montroulez

Ardamezeg ar familhoùAozañ

	Des Anges, aotrounez la Villeneuve (Kernevez ?), Kervella, Lesven, beli Montroulez. Ur maer Montroulez e 1670. En glazur e gebrenn en argant heuliet gant teir ferenn en aour;
	Barazer ː maered ha kannaded Montroulez adalek 1703. En gul e wifrell en erminoù, heuliet gant div ruilhenn en argant
	Barrère, maer Montroulez e 1765. En glazur e gadgi en argant gwakoliek en aour, en e goazez war ur savenn geotet, savet e bav dehoù hag o sellout ouzh ur steredenn en argant ouzh kab dehoù ; e gab gwezboellet etre aour ha gul a deir rezenn
	Julien Bellin de la Furtais, maer Montroulez e 1665 Sourinet etre argant ha gul a c'hwec'h pezh
	Bidégan, eus parrez Sant-Vazhe Montroulez En argant e deir sourin en sabel;
	? de Carné, gouarnour Montroulez er bloaz ... ? En aour e ziv dreustell en gul
	Dorigny, pe d'Origny ː Ofiserien milis bourc'hizien Montroulez adalek 1693; Michel, maer Montroulez e 1725 . En glazur e gebrenn en aour, heuliet gant tri flamm ivez en aour
	Jegu Aotrounez Kerneguez, parez Sant-Mazhe Montroulez En sabel e leon en argant heuliet gant teir steredenn ivez en argent

Emdroadur ar boblañs abaoe 1793Aozañ

^[10]

MelestradurezhAozañ

Roll ar vaered
Mare	Anv	Strollad
1615-1641	Yves Le Bervet (du Parc) (1579-1641)
1947-1971	Jean Le Duc
	Jean-Jacques Cléach	Strollad Sokialour Gall
1989-1995	Arnaud Cazin d'Honincthun	UDF
1995-1997	Marylise Lebranchu	Strollad Sokialour Gall
2001-2008	Michel Le Goff	Strollad Sokialour Gall
2008-2020	Agnès Le Brun	TDD (Tu-dehoù diseurt)
2020-2026	Jean-Paul Vermot	Strollad Sokialour Gall
Da vezañ kendalc'het

SkeudennoùAozañ

Bae Montroulez ha Kastell an Tarv.

Kêrioù gevelletAozañ

Bro	Kêr	Abaoe
Alamagn	Würselen	1976
Kernev-Veur	Truru	1979	Bezañ 'zo eno ur vali anvet: Morlaix Avenue.
Burkina Faso	Réo	1991
Polonia	Chełm

SportAozañ

Darvoudoù-sport a bep seurtAozañ

30 a viz Mezheven 1974 : 3^e tennad-hent Tro Bro-C'hall etre Montroulez ha Sant-Maloù; trec'h eo Patrick Sercu (Belgia).

Liammoù diavaezAozañ

Muioc'h a restroù diwar-benn